


سوفوکلس کولنوس یکی از مشهورترین تراژدینویسان قرن پنجم قبل از میلاد در یونان باستان بود. سوفوکلس در طول زندگیاش بیش از 100 نمایشنامه نوشته که تنها 7 مورد از آنها بهطور کامل باقی مانده است. او به مدت پنجاه سال، دارای بیشترین جایزهی در مسابقات نمایشی شهر آتن بود. سوفوکلس تأثیر مهمی در پیشرفت درام در یونان باستان داشت. از آثار مهم و برجسته سوفوکل میتوان به آثار کلاسیکی مانند ادیپ رکس، آنتیگونه و زنان تراخیس اشاره کرد. در ادامه با بیوگرافی سوفوکل آشنا خواهیم شد.
سوفوکلس در حدود سال 496 قبل از میلاد در کولونوس، روستایی در خارج از آتن متولد شد. پدرش، سوفیلوس، یک اسلحهساز و زرهساز ثروتمند و برجسته بود. سوفوکل همچون دیگر پسران خانوادههای ثروتمند یونانی، شعر، موسیقی، رقص و ژیمناستیک آموخت. این آموزشها او را آماده کرد تا بهصورت یک رهبر در تمام جنبهها از جمله ارتش، سیاست خارجی و هنر خدمت کند. سوفوکل جوان مهارت زیادی در موسیقی و رقص داشت. به حدی که در سن 15 سالگی افتخار رهبری گروه کر پسران در پیروزی آتن بر ایرانیان در نبرد سالامیس را برعهده داشت. سوفوکلس در دوران کلاسیک (500 -400 سال قبل از میلاد) زندگی میکرد، زمانی که رویدادهای سیاسی و فرهنگی در حال شکلدادن و ایجاد تحول در فرهنگ آتن بودند. قرن پنجم قبل از میلاد، دوران طلایی نمایشنامههای آتن برای یونان و جهان بود. ظهور سوفوکلس بهعنوان محبوبترین نمایشنامهنویس در میان دیگر نمایشنامهنویسان معاصرش چون ایسخولوس و اوریپید، نشان از نبوغ او در برانگیختن شور و اشتیاق مخاطبان از طریق شعر و صحنهپردازی قدرتمند دارد. سوفوکل بیش از 120 نمایشنامه نوشت که تنها هفت تراژدی معروف آژاکس، آنتیگون، الکترا، ادیپ شاه، تراکین، فیلوکتتس و ادیپ در کولونوس به طورکامل باقی مانده است. سوفوکلس نقش مهمی در ایجاد تحول در تمدن یونان ایفا کرد که شامل نگاه به سنتهای باستانی و شعرهای حماسی آن کشور بود. نمایشنامه او با عنوان تریپتولموس، در سال 468 قبل از میلاد، جایزه اول تراژدینویسی را به خود اختصاص داد. سوفوکلس در طول سالیان متمادی، بهطور فعال در مسئولیتهای بزرگ در عرصه سیاست و فرهنگ آتن مشارکت داشت. او علاوه بر نمایشنامهنویسی، بهعنوان دیپلمات، ژنرال، خزانهدار کنفدراسیون و حتی کشیش آلسپیوس و ... خدمت کرد. اما علیرغم تمام این خدمات، اولین و آخرین نمایشنامهنویس زمان خود باقی ماند. سوفوکلس فردی مذهبی بود. او خانه خود را وقف پرستش خدایی به نام اسکلپیوس، خدای پزشکی، کرده بود و این سخاوت باعث شد که به او لقب «دکسیون» داده شود. همسر اول سوفوکلس نیکوستراتا بود که از او صاحب دو پسر به نامهای یوفون و سوفوکل شد و همسر دومش تئوریس بود که از او صاحب یک پسر به نام آریستون شد. او در طول زندگی پربار خود، شاهد اتفاقات و وقایع بزرگی از جمله پیروزی یونان در جنگهای ایران و جنگ پلوپونز بود. سوفوکلس در نود و یک سالگی در سال 406 قبل از میلاد درگذشت. مرگ او الهامبخش فرقهای بود که از او بهعنوان یک قهرمان ملی- فرهنگی یاد میکردند.
بیشتر نمایشنامههای سوفوکلس نشاندهندهی جریانی از تقدیرگرایی (اعتقاد به سرنوشت) و آغاز استفاده از منطق سقراطی در نمایشنامه است. فلسفه سوفوکل این بود که زندگی ما تحت تأثیر و کنترل مردگان قرار دارد. در تراژدی یونانی نیروهای طبیعی مخرب هستند. این نیروها میتوانند طبیعت، خدایان یا سرنوشت باشند و انسان در برابر این قدرتها درمانده است.
نمایشنامههای سوفوکلس دربرگیرنده مضامینی مانند رابطه انسان و خدایان و نحوه واکنش انسان در موقعیتهای مشکلساز خاص بود. قهرمانان نمایشهای سوفوکلس اغلب افرادی بودند که باید بر موانع مختلف غلبه میکردند. نمایشنامههای سوفوکلس، خصوصا آنتیگونه، منعکسکننده مسائل اجتماعی و چشمانداز سیاسی در ایالتهای یونان در طی سالها بوده است. ایالتهای یونان باستان آرمانهای مهمی با محوریت دین، علم و حکومت داشتند که زندگی و سرنوشت شهروندان آن را شکل میداد. یونانیان طرفدار دولتی بودند که به جای سلطنت توسط مردم اداره میشد. آنها طرفدار میهنپرستی، آزادی مذهب و کمک به بشریت بودند.
سوفوکلس دومین تراژدینویس در میان سه تراژدینویس بزرگ یونان باستان بود. به او انحراف از قالب معمول تراژدی را نسبت میدهند. سوفوکلس تأثیر مهمی بر پیشرفت درام داشت که مهمتر از همه میتوان به اضافهکردن بازیگر سوم (و در نتیجه کاهش اهمیت گروه کر در ارائه طرح) و توسعه شخصیتهای نمایش در مقایسه با نمایشنامهنویسان قبلی مانند آیسخولوس اشاره کرد. افزایش تعداد بازیگران سخنگو در تئاتر به سه تن، افزایش تعداد اعضای کر و رنگآمیزی صحنه از جمله تحولات او در تراژدینویسی بود.
فروشگاه اینترنتی کتابانه بهعنوان یکی از فروشندگان مطرح در حوزه عرضه انواع کتاب در کشور، همواره در تلاش است که امکان دسترسی سریع و آسان به کلیهی آثار برترین نویسندگان داخلی و خارجی را برای مخاطبان و علاقهمندان کتاب فراهم سازد. برای مشاهده و خرید کتابهای سوفوکلس به وبسایت کتابانه مراجعه نمایید. کتابانه بهترین ترجمهی آثار مهم و برجسته سوفوکلس نویسنده و نمایشنامهنویس توانمند یونان باستان را بهتمامی علاقهمندان مطالعۀ آثار نمایشی عرضه مینماید. آثار موردعلاقهی خود را بهصورت اینترنتی سفارش دهید و در سریعترین زمان ممکن در هر مکان دلخواه تحویل بگیرید.