کتاب آرامش برون، آتش درون

درباره کتاب آرامش برون، آتش درون

ساتیا جیت رای، فیلم‌ساز و کارگردان معاصر هندی، به ساخت آثاری با مضامین انسان دوستانه شهره است. انتخاب موضوعات خاص برای فیلم‌سازی، از خصیصه کارهای وی به شمار می‌آید تا ضمن آشنا نمودن عامه مخاطبان سینمای هند، با شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی که به کار می گیرد، مناسبات واقعی جامعه هندوستان را به تصویر بکشد؛ از این‌رو به جای پرداختن به خیر و شر مطلق، قهرمان و ضد قهرمان صرف، به شناساندن شخصیت‌های خاکستری پرداخته است. با وجود آگاهی از نظر منتقدان غربی که نگاه وی را به جامعه هند، نا امید کننده می‌خواندند، اما خود به این امر معتقد نبوده و آثارش را واقعی و عینی برمی‌شمرد.

به طور کلی او، 29 فیلم بلند، 36 فیلم کوتاه و مستند را در کارنامه دارد. کتاب آرامش برون، آتش درون، خلاصه‌ای از مجموعه مقالات این فیلم‌ساز می‌باشد. با توجه به این که به اعتقاد مؤلف، فیلم‌سازی با نوشتنِ نحوه کار چندان تناسبی ندارد و این را پیچیدگی این حرفه و هنر می‌داند اما خود درباره سینما، کارهایش و حتی فیلم‌هایی از دیگر کشورها مطالبی را به رشته تحریر درآورده و در اختیار علاقه‌مندان گذارده است. در کتاب حاضر، پنج مقاله و متن یک سخنرانی از او به چاپ رسیده است.

دلیل انتخاب این کتاب برای ترجمه، از سوی کاظم فرهادی، این مطلب بوده که وی شرایط فیلم‌سازی در کشور را تقریباً همانند هند دانسته و معتقد است مطالعه این اثر برای جوانان علاقه‌مند به سینما مفید و کاربردی می‌نماید. گاه شمار ساتیا جیت رای که به بیان اتفاقات مهم زندگی وی به طور خلاصه پرداخته، پس از «یادداشت مترجم» ارائه شده و در ادامه مجموعه مقالات نویسنده به همراه متن سخنرانی‌ای که در یک فصل‌نامه معتبر انگلیسی هم به چاپ رسیده به چشم می‌خورند. پایان بخش کتاب، فیلم‌شناسی جیت رای را شامل می‌شود و آثاری که او در آنها به عنوان فیلم‌ساز،؛ نویسنده فیلم‌نامه و... نقش داشته را فهرست‌وار بیان نموده است.

برشی از متن کتاب آرامش برون، آتش درون (آموخته‌های یک فیلم‌ساز)

ما به عنوان دانشجویان رشته نقاشی در دانشگاه رابیندرانات تاگور در سانتینیکتان باید اصول و مبانی خطاطی چینی را می آموختیم. چوب‌های مرکب‌چین خودمان را روی دوات‌های جنس چینی می‌مالیدیم، قلمو‌های ساقه خیزرانی در آن فرو می‌بردیم و به طور عمودی بی‌حرکت روی ورقه‌هایی از جنس کاغذ پوستی نپالی نگه می‌داشتیم. «حالا یک درخت بکشید.» استادمان، بوس، این را می‌گفت (ناندالان بوس، نقاش مشهور بنگالی بود که برای زیارت و سیاحت به چین و ژاپن سفر می‌کرد). «یک درخت بکشید، اما نه به شیوه غربی. نوکش را به سمت پایین جهت ندهید.

درختی بکشید که به سمت بالا رشد می‌کند نه پایین. چرخش‌های قلم‌مو باید از پایه به سمت بالا باشد …» این نکته اساسی بود - این احترام به زندگی، به رشد و رویش نظام یافته و اندام‌وار. وقتی نقاشی می‌کنید با هر حرکت و چرخش قلم‌مو، جنبش انگشتان، مچ و آرنج در اندیشه این رویش غرق می‌شوید و آن را ستایش می‌کنید. نه فقط چیزهایی که زنده‌اند و رشد می‌کنند. هر چیزی که از واقعیت ملموسی شکل یافته باشد، مشاهده شدنی، احساس شدنی و تحلیل‌پذیر است و نیز فرم اصلی، بافت اصلی و ضرباهنگ اصلی خود را می‌یابد. هنوز این قرار و قاعده دست‌وپاگیر نیست، چون در اساس خود منطبق بر ریاضیات نیست بلکه انسانی است.

(آموخته های یک فیلم ساز) نویسنده: ساتیا جیت رای مترجم: کاظم فرهادی انتشارات: چشمه