کتاب تاریخ بلعمی (تاریخ و ادبیات ایران 4) | محمد دهقانی

درباره کتاب تاریخ بلعمی (تاریخ و ادبیات ایران 4)

گزارش بلعمی را باید ترجمه ای آزاد و در واقع تدوین تازه ای از تاریخ طبری دانست که با حذف و اضافات بسیار همراه است این ترجمه غالبا ساده و ظاهرا نزدیک به زبان محاوره ی مردمانی است که مخاطب اصلی آن بوده اند. کلمات عربی در آن به نسبت اندک و واژه های اصیل فارسی در آن فراوان به کار رفته اند. فعل ها و واژه های اینک مهجوری چون که کفیدن، کفانیدن، اوباردن، پرگست، اسپرغم، امرود، و... در تاریخ تلعمی بسیار دیده می شوند. استفاده از شگردهای ادبی، مانند تشبیه و استعاره و سایر صنایع لفظی و معنوی، در آن بسیار کم و تقریبا نزدیک به هیچ است. از این حیث ترجمه ی بلعمی را می توان پیرو سبک ساده و بی پیرایه ی طبری محسوب کرد.

در این کتاب بخش های کوچکی از ترجمه ی بلعمی به دقت انتخاب و، با حذف برخی بندها و جمله ها (که نبودشان به اصل مطلب آسیب نمی زده است) ، کوتاه شده اند. شرح یا معنی واژه ها و عبارت های دشوار به ترتیب شماره در ذیل صفحات آمده است. کلمه ها یا عبارت هایی که احیانا برای توضیح یا تکمیل متن افزوده شده اند با علامت قلاب [ ] مشخص شده اند. معمولا همراه تاریخ هجری قمری تاریخ هجری خورشیدی یا، در صورت لزوم تاریخ میلادی نیز به ترتیب با حروف اختصاری ق، خ و م ذکر شده است تا خوانندگان بتوانند درک تاریخی روشن تری از زمان رویدادها داشته باشند.

بخشی از کتاب تاریخ بلعمی (تاریخ و ادبیات ایران 4)

چون گشتاسب به ملک بنشست به زمین بلخ، او را گفتند که زمین شام بخت النصر ویران کرده است و زمین فلسطین و بیت المقدس همه ویران است و خانه ها به زمین افتاده است و وحوش و سباع اندر آن شهرها خانه کرده است و زمین فلسطین و غیره، مردم همه از آنجا برفته است.

او را از آن سخن اندوه آمد که ملوک عجم ویرانی جهان بدیدند. کس فرستاد به زمین عراق و بابل آنجا که بخت النصر نشستی‌. سرهنگی را بفرستاد، نام او کورش، را داد و او را بفرمود که "اسیران بیت المقدس را رها کن و بفرمایتا از زمین شام هر جا که ویران است همه را آبادان کنند و ایشان را ملکی ده از ملوک بنی اسرائیل، آن کس که ایشان خواهند! "

کتاب تاریخ بلعمی چهارمین جلد از مجموعه ی تاریخ و ادبیات ایران، به نویسندگی محمد دهقانی در نشر نی به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب تاریخ بلعمی (تاریخ و ادبیات ایران 4)

کیومرث یا گیومرت

کیکاووس و سیاووش

گشتاسب و بخت النصر

هرمز و بهرام چوبین

بهرام چوبین و خسرو پرویز

فتح مداین

فرجام یزدگرد

قتل ابومسلم

• نویسنده: دکتر محمد دهقانی
• انتشارات: نی