کتاب فسه‌ها | ساموئل بکت

درباره‌ی کتاب فسه‌ها اثر ساموئل بکت

کتاب فسه‌ها اثر ساموئل بکت با ترجمه‌ی مهدی نوید توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است. رمان فسه‌ها مجموعه‌ای است که هشت نثر کوتاه را در بردارد و هر کدام از آن‌ها با عنوان فسه نام‌گذاری شده‌اند. ساموئل بکت فسه‌ها را به زبان فرانسوی نوشته و در سال 1974 توسط یک ناشر، به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر شده است. این کتاب از چاپ انگلیسی این اثر ترجمه شده و در اختیار علاقه‌مندان ایرانی قرار گرفته است.

نام کتاب نیز از ترجمه انگلیسی " Foirades" که به معنای خرابی و فس فس است گرفته شده است و علاوه بر هشت نثر زیبای این نویسنده فرانسوی، عناوین دیگری مانند طرح های نقاش آمریکایی "جسپر جانز" و حواشی به وجود آمدن فسه ها نیز در کتاب موجود است. به طور کلی این کتابِ کم حجم شاهکاری از بکت را به مخاطب ارائه می کند و بازی های زبانی این نویسنده خبره را در معرض قضاوت منتقدان قرار می دهد.

سبک کاری بکت در همه آثارش به گونه ای است که پای شخصیت های دیگر کتاب هایش را به کار جدیدش باز می کند و با اشاره به عناوین موضوعاتِ دیگر آثارش، آن ها را در اثر تازه اش نیز بسط می دهد. "فسه ها" شامل تعداد زیادی از این اشاره های معطوف به گذشته می باشد. درواقع هر یک از این هشت فسه موضوعی نامرتبط با فسه ی دیگر دارد و به نوعی یادآور سبک منحصر به فرد ساموئل بکت می باشد.

برای مثال فسه اول قهرمانی دارد که در مکانی زندان مانند با چشم های بسته حرکت می کند. همه تجربه های این فرد به حس لامسه اش وابسته هستند و با لمس دیوارها راهش را تشخیص می دهد. او برای انتخاب مسیر زندگی کاملا تصادفی عمل می کند و از روی انگیزه های آنی تصمیم می گیرد. "فسه ها" اثری بی نظیر و شگرف است که با نثرهای کوتاه خارق العاده اش در تمام دنیای ادبیات سر و صدا به پا کرد.

بخشی از کتاب فسه‌ها

تابناک عاقبت اواخر روزی تاریک خورشید می ‌درخشد عاقبت و غروب می کند. می نشینی کاملا بی حرکت پشت پنجره ای رو به دریا همچون همیشه لحظه ای سر می چرخانی و میبینی اش خورشید را که آن پایین در جنوب غرب غروب می‌ کند.

حتی برمی خیزی در حال و هوایی می ‌روی کنار پنجره غربی می ایستی کاملا بی حرکت تماشا می کنی اش که غروب می کند و بعد شفق. همیشه کاملا بی حرکت نمی دانی چرا اندکی می ‌گذرد این ساعت کنار پنجره ای باز رو به جنوب بر صندلی حصیری دسته دار کوچک و شق و رق.

چشم‌ها خیره می ‌شوند با ندیدن تا نخستین حرکتی اندکی می ‌گذرد نزدیک هرچند همچنان با ندیدن وقتی همچنان روشن است کاملا بی حرکت باز هم همه کاملا آرام از قرار معلوم تا چشم ها باز شود باز وقتی همچنان روشن است هرچند کم تر همچون همیشه لحظه ای سر می‌چرخاند. نود درجه تا خورشید را ببینی که اگر دیگر رفته باشد پس فقط که دارد می شود. برمی خیزی در حال و هوایی و می روی کنار پنجره غربی می ایستی تا تاریکی کامل و حتی ارزش‌ هایی نمی ‌دانی چرا تا مدتی پس از آن چشم ها بعد باز می شوند باز وقتی همچنان روشن است و بسته می شود باز با حرکتی که اگر تقریباً یکی نباشد پس چیست.

کاملا بی حرکت باز بعد از کنار پنجره جنوبی باز رو به دره بر این صندلی حصیری هرچند در واقع با دقت زیاد است بلکه سراپا می لرزد. دقت زیاد یعنی جز به جز همه جا رسیدن به سرانجام این کل که اصلا بی حرکت نیست بلکه سراپا می لرزد. اما گاه گاه در این نارسایی نور تصویر به تمامی بی حرکت حتی دست ها به وضوح می لرزند و سینه به سوی بالا و پایین می رود. پاها در کنار هم در قسمت زانو با زاویه قائم شکسته مثل همان مجسمه کهن خدایی باستانی که به وقت طلوع دلنگی می ‌کند و باز به وقت غروب بالاتنه را به تمامی شاغول درست بالا تا بلندای کاسه سر دیده می‌شود.

از پشت از جمله پس گردن از پشت صندلی بازوان هم در قسمت آرنج ها با زاویه قائمه شکسته ساعت ها در امتداد دسته صندلی درست به همان درازا ساعدها و دسته های صندلی برای دست هایی که به آرامی مشت شده تا قرار گیرد روی سردسته ها. پس کاملا بی حرکت باز بعد همه کاملا آرام از قرار معلوم چشم ها بسته که وقتی باز می شوند باز اگر آن وقت موقع باز شود تاریکی یا درجه ای از نور ستارگان یا مهتاب یا هر دو را انتظار می ‌کشند.

همچون همیشه تماشا می ‌کنیم شب را که فرا م یرسد هر قدر مدید مدت از این صندلی باریک یا می ایستی کنار پنجره غربی کاملا بی حرکت در هر دو وضع. کاملا بی حرکت یعنی متحیر در چیزی فقط نظیر درخت یا بوته تکه ای فقط اگر نزدیک است اگر دور کلش به قدر کافی دور است تا ناپدید شود یا دم پنجره شرقی در حال و هوای متحیر در نقطه ای بر دامنه تپه نظیر آن درخت راش در سایه اش یک بار کاملاً بی حرکت تا ناپدید شود صندلی نمی دانی چرا همیشه همانجا همان موقعیت رو به جنوب انگار میخ شده به زمین حال آن که در حقیقت محض بهتر است نه قابل حمل تر از آن که بتوان تصور کرد.

فهرست

فهرست کتاب فسه‌ها

فسه ی 1

فسه ی 2

فسه ی 3: در دوردست یکی پرنده

فسه ی 4

فسه ی 5

فسه ی 6

فسه ی 7: بی حرکت

فسه ی 8: برای اتمام دوباره

طرح ها و دست نویس بی حرکت

حواشی و تعلیقات

فسه ها و داستان های متقدم ساموئل بکت

• نویسنده: ساموئل بکت
• مترجم: مهدی نوید
• انتشارات: چشمه