کتاب نام من سرخ | ارهان پاموک

درباره‌ی کتاب نام من سرخ ارهان پاموک

کتاب نام من سرخ به قلم اورهان پاموک و ترجمه‌ی عین‌له غریب توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است. داستانِ کتاب نام من سرخ در قرن شانزدهم ترکیه، در دورۀ عثمانی، زمان حاکمیتِ سلطان مراد سوم می‌گذرد. کتاب آغازی تکان‌دهنده دارد و با شرح یک قتل آغاز می‌شود.

بخش اول کتاب از زبان «ظریف» بیان می‌شود، طلاکاری که توسطِ نقاشی دیگر کشته می‌شود و قاتل، جنازه‌ی او را به چاهی می‌اندازد. پیدا کردن قاتل از آغاز تا پایان کتاب، اساسِ داستانِ رمان را شکل می‌دهد. در بخش‌های بعدی داستان روان‌تر شده و پاموک ما را با دنیایِ نقاشی دورۀ عثمانی و سبک‌مینیاتوریِ معروف آن زمان آشنا می‌سازد. در خلال این داستان با عشقی زیبا بینِ «کارا» و «شکوره» رو به رو می‌شویم که از کودکی عاشق یکدیگر بودند. «نام من سرخ» سراسر تقابل بین مذهب و هنر است و فرهنگ و هنر جوامع غرب را با مشرق‌زمین مقایسه می‌کند.

پاموک در «نام من سرخ» نقاط مشترک تاریخی و فرهنگیِ ایرانِ دورۀ صفویه و ترکیۀ عثمانی را به یکدیگر پیوند می‌زند. زیبایی این کتاب نشر چشمه، بیان داستان از زبان شخصیت‌های زیاد و متنوع است. این کتاب پنجاه و نه فصل دارد که هر فصل از زبان یک انسان و یا یک شیء بیان می‌شود. شخصیت‌های جانداری مانند:‌کارا، شوهر عمه، شکوره، قاتل و ... ، و شخصیت‌های دیگری مانند: سکۀ پول. این سبک نوشتار چندصدایی و یا پلی‌فونی نام دارد. این کتاب توانست جایزۀ نوبل ادبی را برای پاموک به ارمغان بیاورد.

بخشی از کتاب نام من سرخ؛ نشر چشمه

فصل نوزدهم

من، پول

من یه سکه‌ی طلای بیست و دو عیار امپراتوری عثمانی هستم که چهره‌ی حضرت پادشاه‌مون روم حک شده و الان هم تو این گوشه‌ی دنج و خلوت این قهوه‌خونه‌ی زیبا توی این وقت شب، بعد از اون لحظات دردناک تشییع‌جنازه، یکی از بزرگترین استادای نقاشی پادشاه ـ لک‌لک ـ داره یه نقاشی از روم می‌کشه فقط نمی‌دونم چرا نقاشیم رو با آب‌طلا روکش نمی‌ده مرتیکه؟ حالا شما لطف کرده و فکر کنین که روکش داره دیگه.

نقاشیم همین‌جا رو میزه ولی خودم تو کیسه‌ی پول برادرمون استاد لک‌‌لکم که الان بلند شد و منو از تو کیسه درآورد و آهااااا حالا دیگه می‌تونین منو ببینین، سلام، سلام، سلام بر شما استادای بزرگ، مهمون‌های عزیز. می‌بینم که چشم‌هاتون وا شده و هرچی پرتو شعله‌ی چراغ زرق‌وبرقم رو بیشتر می کنه هیجان‌تون بالا می‌ره و فشارتون پایین می‌آد و، یه وقت چشم نزنین این لک‌لک بیچاره رو که صاحب خوبی بوده برام تا حالا. حق هم دارین خب، برای این‌که هیچ معیاری بهتر از من برای سنجش ارزش هنری اثر یه نقاش وجود نداره.

استاد لک‌لک تو این سه ماه گذشته چهل‌تا از این سکه‌های طلا مثل من عایدش شده که همه‌مون تو همین کیسه‌ام و استاد هیچ ابایی از نشون دادن ما به شما نداره، البته درآمد استاد تو این مدت نسبت به باقی نقاش‌های استانبول همچین زیاد هم نبوده‌ها.

به خودم افتخار می‌کنم که بین نقاش‌ها به‌عنوان معیار پذیرفته و باعث شده‌ام که این بگو‌مگو‌ها بر سر مزخرفات نقد هنر و این چرت‌و‌پرتا تموم شه، آخه قبلا این هنرمندا، که بیشترشون به اندازه‌ی یه گنجیشک مخ تو کله‌شون ندارن، شبا می‌اومدن به این قهوه‌خونه و تا یه قهوه می‌خوردن و چشم‌شون باز می‌شد تا صبح پرت‌و‌پلا می‌گفتن و مخ‌مون رو می‌خوردن دیگه؛ من می‌فهمم هنر یعنی چه؟ تو اصلا بلدی یه خط بکشی؟ تو رنگ حالیته اصلا؟ خداییش کی بهتر از من درخت می‌کشه؟ تو کشیدن ابرهای چینی مگه کسی می‌تونه رو دست من بلند بشه؟ کاشکی به همین‌ها ختم می‌شد، آخرش می‌افتادن به جون همدیگه  سر و صورت هم رو داغون می‌کردن.

اما حالا با منطق من حتا کارای نقاش‌خونه‌ی دربار هم یه سرو‌سامونی گرفته، یه نظرم و نظامی پیدا کرده که حتا استادای قدیمی هرات هم تو حسرتش بودن.

فهرست

فهرست کتاب نام من سرخ

فصل اول: من یک جسدم فصل دوم: نام من کارا فصل سوم: من، سگ فصل چهارم: قاتل خواهند گفت بهم فصل پنجم: من شوهرعمه‌تونم فصل ششم: من، ارهان فصل هفتم: نام من کارا فصل هشتم: نام من استر فصل نهم: من، شکوره فصل دهم: من یه درختم فصل یازدهم: نام من کارا فصل دوازدهم: پروانه می‌گن بهم فصل سیزدهم: لک‌لک می‌گن بهم فصل چهاردهم: زیتون می‌گن بهم فصل پانزدهم: نام من استر فصل شانزدهم: من‌، شکوره فصل هفدهم: من شوهرعمه‌تونم فصل هجدهم: قاتل خواهند گفت بهم فصل نوزدهم: من، پول فصل بیستم: نام من کارا فصل بیست و یکم: من شوهر عمه‌تونم فصل بیست و دوم: نام من کارا فصل بیست و سوم: قاتل خواهند گفت بهم فصل بیست و چهارم: نام من مرگ فصل بیست و پنجم: نام من استر فصل بیست و ششم: من،‌شکوره فصل بیست و هفتم: نام من کارا فصل بیست و هشتم: قاتل خواهند گفت بهم فصل بیست و نهم: من شوهر عمه‌تونم فصل سی‌ام: من، شکوره فصل سی و یکم: نام من سرخ فصل سی و دوم: من، شکوره فصل سی و سوم: نام من کارا فصل سی و چهارم: من، شکوره فصل سی و پنجم: من، اسب فصل سی و ششم: نام من کارا فصل سی و هفتم: من شوهرعمه‌تونم فصل سی و هشتم: استاد عثمان، من فصل سی و نهم: نام من استر فصل چهلم: نام من کارا فصل چهل و یکم: استاد عثمان، من فصل چهل و دوم: نام من کارا فصل چهل و سوم: زیتون می‌گن بهم فصل چهل و چهارم: پروانه می‌گن بهم فصل چهل و پنجم: لک‌لک می‌گن بهم فصل چهل و ششم: قاتل خواهند گفت بهم فصل چهل و هفتم: من، شیطان فصل چهل و هشتم: من، شکوره فصل چهل و نهم: نام من کارا فصل پنجاهم: ما، دو تا قلندر فصل پنجاه و یکم: استاد عثمان، من فصل پنجاه و دوم: نام من کارا فصل پنجاه و سوم: نام من استر فصل پنجاه و چهارم: من،‌زن فصل پنجاه و پنجم: پراونه می‌گن بهم فصل پنجاه و ششم: لک‌لک می‌گن بهم فصل پنجاه و هفتم: زیتون می‌گن بهم فصل پنجاه و هشتم: قاتل خواهند گفت بهم فصل پنجاه و نهم: من، شکوره

• نویسنده: ارهان پاموک
• مترجم: عین‌له غریب
• انتشارات: چشمه