
محصولات مرتبط
کتاب درآمدی بر فلسفه حقوق و نظریه های حقوقی تألیف دکتر مهرزاد ابدالی توسط نشر مجد چاپ شده است.
کاوش در قلمرو مفهوم و فلسفه حقوق هم از حیث واژه شناختی و هم از حیث روشن سازی مفهومی و تعیین مؤلفه های ساختاری و معرفتی آن نقش بسیاری در روند شناخت ماهیت حقوق و درک نظریه های مطرح در این قلمرو دارد. البته مراد از بحث واژه شناسی صرفاً لغت شناسی رایج در لغت نامه ها نیست چرا که فلسفه حقوق به مثابه فلسفه ای مضاف، در مقام توضیح معانی لغوی حقوق و یا تعابیر مشابه آن نیست بلکه منظور شناخت ماهیت حقوق است.
برای مطالعه کتاب حاضر نکات زیر باید مد نظر قرار بگیرند:
1- در مطالعه مباحث کتاب نباید به صورت گزینشی عمل کرد یعنی تا زمانی که مطالب قبلی مطالعه نشده است پرداختن به مطالب بعدی چنان که باید مفید نخواهد بود. موضوع فلسفه ی حقوق، شناخت حقوق به طور کلی و با قطع نظر از عامل های زمانی و مکانی میباشد. بر این مبنا فقه نیز به مثابه نظام حقوق اسلامی از قلمرو شناختی فلسفه حقوق خارج نیست و شناخت حقوق اسلامی نیز باید در فلسفه ی حقوق صورت بگیرد. مواردی چون منشاء حقوق، ملاک اعتبار حقوقی، رابطه میان واقعیت خارجی و گزاره های حقوقی، منشا الزام آور بودن قواعد حقوقی و مواردی از این قبیل، مواردی هستند که با قطع نظر از نظامهای حقوق، مورد مطالعه قرار می گیرند. اگر چه می توان پس از فراغت یافتن از مباحث کلی به صورت موردی نیز به مطالعه ی هر یک از نظامهای حقوقی پرداخت. بنابراین از جمله مسائلی که در متن کتاب مورد بحث قرار گرفته این است که حال که شناخت فقه به مثابه حقوق اسلامی نیز در حوزه ی مطالعه کلی فلسفه حقوق قرار دارد، آیا میتوان فلسفه فقه را مستقل از فلسفه حقوق قلمداد کرد و بر این مبنا دانش اصول فقه را فلسفه فقه دانست یا اینکه با توجه به ماهیت مباحث اصولی، اصول فقه را نمی توان فلسفه فقه و حقوق اسلامی تلقی کرد.
بخشی از مطالب کتاب نیز به این مهم اختصاص یافته است اما تذکر این نکته مهم می باشد که مؤلف این اثر ارزشمند وارد مباحث فقه شناسی نشده بلکه آن چه مورد توجه وی بوده، تبیین و تعیین جایگاه اصول فقه نسبت به فقه است نه ماهیت فقه به مثابه حقوق اسلامی. در این مورد ممکن است بعضاً از باب ضرورت مباحثی از آن شکل ورود در فلسفه اصول فقه گرفته باشد که با توجه به مدار بحث، از آن گریزی نبوده است.
2- با توجه به سنگین بودن برخی از مطالب که صبغه فلسفی، منطقی و اصولی دارند و بدون توجه به آن ها امکان طرح مسئله و استدلال های ناظر بر آن ها وجود نداشته است، تلاش شده در پانوشتها توضیح لازم داده شود تا کسانی که به قدر کفایت با فلسفه، منطق و اصول فقه آشنایی ندارند بتوانند با مراجعه به این پانوشتها اطلاعات بیشتری پیدا کنند.
کتاب "درآمدی بر فلسفه حقوق و نظریه های حقوقی" مشتمل بر سه بخش و هشت فصل می باشد:
1- مفاهیم مولفه ها و رویکردهای معرفتی فلسفه حقوق 2- مفهوم و فلسفه حقوق 3- چگونگی دریافت مولفه های ماهیت حقوق 4- نظریه سنتی حقوق طبیعی و جایگاه آن در اندیشه اسلامی 5- مکتب حقوق طبیعی 6- نظریه حقوق طبیعی و ماهیت گزاره های حقوقی 7- نظریه های حقوقی مدرن 8- نظریه های اثبات گرایی حقوقی 9- تجدید حیات مکتب حقوق طبیعی 10- مکتب واقع گرایی حقوقی 11- چشم اندازهای انتقادی به حقوق
فهرست
مقدمه بخش اول: مفاهیم مولفه ها و رویکردهای معرفتی فلسفه حقوق فصل اول: مفهوم و فلسفه حقوق مبحث اول: تبیین مفهوم فلسفه های مضاف بند اول: تعریف واژه فلسفه بند دوم: تعریف فلسفه حقوق بند سوم: تفکیک فلسفههای مضاف بند چهارم: عناصر فلسفه مضاف مبحث دوم: جایگاه معرفتی فلسفه حقوق بند اول: تعریف حقوق بند دوم: واژه شناسی حقوق بند سوم: فلسفه حقوق و مفاهیم مشابه مبحث سوم: تعریف فلسفه فقه بند اول: تبیین مفهوم فقه در فلسفه فقه بند دوم: جایگاه اصول فقه نسبت به فقه مبحث سوم: رویکرد اصولی آن به جایگاه معرفتی اصول فقه بند اول: عالی بودن علم اصول بند دوم: رهیافت غیر معرفت شناختی از موضوع علم اصول بند سوم: ماهیت مباحث اصولی بند چهارم: فایده تلقی توصیفی از فلسفه فقه و حقوق فصل دوم: چگونگی دریافت مولفه های ماهیت حقوق مبحث اول: ماهیت شناخت شناسی فلسفه حقوق بند اول: پرسش های کلی فلسفه حقوق بند دوم: پیش فهم ها و چشم انداز های فلسفه حقوق مبحث دوم: مسائل مهم فلسفه حقوق بند اول: رابطه هستی و واقعیت خارجی با مفاهیم حقوقی بند دوم: مشخصه های ضروری ماهیت حقوق بند سوم: تبیین مفهوم اعتبار حقوقی بخش دوم: نظریه سنتی حقوق طبیعی و جایگاه آن در اندیشه اسلامی فصل اول: مکتب حقوق طبیعی مبحث اول: مفهوم و معیار اطلاق نام حقوق طبیعی بند اول: حقوق طبیعی در باور نخستین بند دوم: چرایی خانه یک نظریه به مثابه نظریه حقوق طبیعی مبحث دوم: مکتب حقوق طبیعی و هنجار گروی اخلاقی بند اول: مفهوم هنجار بند دوم: اخلاق خدامحور در مکتب حقوق طبیعی بند سوم: سکولار شدن حقوق طبیعی مبحث سوم: تعیین محل نزاع در رابطه میان حقوق و اخلاق بند اول: تصویر اقسام رابطه بند دوم: مفهوم عدالت بند سوم: بر تفکیک عدالت از انصاف مبحث چهارم: تبیین نظریه حقوق طبیعی در اندیشه اسلامی بند اول: مفهوم فطرت بند دوم: مفهوم مستقلات عقلی بند سوم: رابطه حقوق طبیعی با عقد و مستقلات عقلی فصل دوم: نظریه حقوق طبیعی و ماهیت گزاره های حقوقی مبحث اول: مبانی فلسفی اثبات گرایی و افول نظریه حقوق طبیعی بند اول: ماهیت اثبات گرایانه انتقاد به حقوق طبیعی بند دوم: مبنای منطقی انتقاد به نظریه حقوق طبیعی مبحث دوم: ماهیت گزارههای حقوقی از حیث اخبار و انشا بند اول: تعریف انشا و اخبار بند دوم: انشایی بودن گزاره های حقوقی مبحث سوم: ماهیت گزاره های حقوقی از حیث واقعیت و اعتبار بند اول: نظریه واقعی بودن گزاره های حقوقی بند دوم: نظریه اعتباری بودن گزاره های حقوقی بند سوم: نظریه اعتباری حقیقی بودن گزاره های حقوقی مبحث چهارم: مسئله رابطه میان واقعیت و اعتبار بند اول: نظریه عدم وجود رابطه تولیدی منطقی میان هست ها و بایدها بند دوم: نظریه وجود رابطه تولیدی منطقی میان واقعیت و اعتبار بخش سوم: نظریه های حقوقی مدرن فصل اول: نظریه های اثبات گرایی حقوقی مبحث اول: نمای کلی اثبات گرایی حقوقی مبحث دوم: نظرات جرمی بنتام مبحث سوم: نظرات جان آستین بند اول: نظریه فرمان بند دوم: حاکمیت از دیدگاه آستین بند سوم: جایگاه ضمانت اجرا در اندیشه آستین مبحث چهارم: هارت و تحلیل مفهومی حقوق بند اول: روش تحلیلی هارت در کتاب مفهوم حقوق بند دوم: انتقادها از دیدگاه فرمان بند سوم: تفکیک میان عادات شخصی و قواعد اجتماعی بند چهارم: تفکیک میان الزام و التزام بند پنجم: تفکیک میان قواعد اول:ی و قواعد ثانوی بند ششم: محتوای حداقلی حقوق طبیعی مبحث پنجم: هانس کلسن و نظریه ناب حقوق بند اول: خاستگاه اندیشه کلسن بند دوم: ماهیت و ارکان نظریه ناب حقوق بند سوم: ماهیت قهر آمیز حقوق بند چهارم: سلسله مراتب هنجارها بند پنجم: ماهیت هنجارهای پایه از نظر کلسن بند ششم: نقد نظریه کلسن مبحث ششم: نظریه جوزف رز فصل دوم: تجدید حیات مکتب حقوق طبیعی مبحث اول: فولر و جنبههای اخلاقی حقوق بند اول: رویکرد عقل گرایانه فولر به حقوق طبیعی بند دوم: ارکان جنبههای اخلاقی باطنی حقوق از نظر فولر مطابقت میانکنش های رسمی و قاعده اعلام شده بند سوم: جایگاه نظریه فولر در قرائت سنتی از حقوق طبیعی مبحث دوم: جان فینیس و حقوق طبیعی و حق طبیعی مبحث سوم: نظریه قضاوت بند اول: دورکین و تلقی حقوق به مثابه نظامی از قواعد بند دوم: نقش دادگاه در دعاوی سخت بند سوم: نظریه قضاوت دورکین بند چهارم: اعتبار حقوقی و تفسیر بند پنجم: ارزیابی نظریه تفکیک اصل از قاعده فصل سوم: مکتب واقع گرایی حقوقی مبحث اول: واقعیت گرایی حقوقی آمریکایی بند اول:: هلمز و مسیر حقوق بند دوم: نظر کارل لولین بند سوم: اندیشه جروم فرانک مبحث دوم: واقعگرایی اسکاندیناوی بند اول: اندیشه آلف راس بند دوم:: اندیشه کارل الیوکرونا مبحث سوم: واقعگرایی و تشکیک در قواعد مبحث چهارم: موضوع واقع گرایی در برابر شکل گرایی فصل چهارم: چشم اندازهای انتقادی به حقوق مبحث اول: نظریه حقوقی مارکسیسم مبحث دوم: جنبش مطالعات انتقادی حقوقی مبحث سوم: نظریه فمینیسم حقوقی بند اول: فمینیسم لیبرال بند دوم: خمینیسم فرهنگی اختلاف بند سوم: زمینی سم رادیکال بند چهارم: فمینیسم پست مدرن بند پنجم: نقد نگاه فمینیستی به حقوق فهرست منابع الف: منابع فارسی ب: منابع عربی ج:انگلیسی
برشی از متن کتاب
رویکرد اصول گرایان به جایگاه معرفتی اصول فقه با قطع نظر از استدلال هایی که در ذیل هر فرض به نحو الجمال مطرح شد و هر یک به گونه ای متضمن نگاهی نقادانه به استدلال های رقیب بود، احراز وجوه قوت و ضعف هر یک از نظرات مزبور و میزان استحکام استدلالات مطرح شده، مستلزم نگاهی متأملانه در تعریف و نیز مسائل و مباحث مطرح در علم اصول است. که در این بخش به آن خواهیم پرداخت. اما قبل از هر چیز باید توجه داشت که این بحث ناظر بر مدونات اصولی اصولیان امامیه است و منصرف از مباحث مطرح در مدونات اصولی مذاهب اربعه اهل تَسَنُن است. اگر چه به نظر می رسد فضای حاکم بر این موضوع از منظر اصولیان اهل سنت نیز بر همین منوال قابل ارزیابی است. تذکار این نکته لازم است که تعریف علم اصول فقه، تحدید موضوع آن و نیز مسائل و مباحث مطرح در مدونه های اصولی، معرض اختلاف انظار بسیار است و غفلت از هر یک از این موارد، مانع بزرگی در طریق شناخت جایگاه علم اصول فقه نسبت به فقه و تعیین جایگاه آن نسبت به فلسفه فقه خواهد بود با وجود این نمی توان همه ی این اختلاف را مطرح و مورد بحث قرار داد زیرا با قطع نظر از این که پرداختن به همه ی آنها مفید نیست و برآشفته کردن هدف اصلی از طرح جایگاه اصول فقه را نسبت به فلسفه فقه به دنبال خواهد داشت به نوعی خروج از حوزه ی فلسفه فقه و ورود در قلمرو فلسفه ی اصول فقه خواهد بود. از این رو تلاش می شود با نگاهی اجمالی به برخی از تعاریفی که از اصول فقه ارائه شده است و سپس تبیین مسائل مطرح در این علم جایگاه آن را نسبت به فلسفه ی فقه بیشتر روشن کنیم.
نویسنده: دکتر مهرزاد ابدالی انتشارات: مجد
نظرات کاربران درباره کتاب درآمدی بر فلسفه حقوق و نظریه های حقوقی - مهرزاد ابدالی
دیدگاه کاربران