کتاب برنامه‌نویسی پایتون 2 علامه حلی

کتاب برنامه‌نویسی پایتون (2) علامه حلی، اثر محمدرضا جهان‌گیر، علی‌رضا صالحه و علی‌اکبر محمدی ساعی برای استعدادهای درخشان به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر با در برداشتن 4 سرفصل کلی، به آموزش "برنامه‌نویسی پایتون" پرداخته است. آموزش‌های ابتدایی‌تر در جلد اول این مجموعه گنجانده شده‌اند. در این مجلد ضمن مرور و یادآوری مهم‌ترین مباحث و مفاهیم، آموزش‌های پیشرفته‌تری به چشم می‌خورد. از طریق این کتاب، دانش‌آموزان با ساخت برنامه‌های کاربردی و بازی سازی و حتی برنامه‌نویسی الگوریتمی و کسب مهارت حل مسائل پیچیده با رایانه آشنا می‌شوند. برای هر یک از موارد مطرح شده در این اثر، درس‌نامه‌هایی در نظر گرفته شده‌اند. این درس‌نامه‌ها که به آموزش مرحله به مرحله مباحث پرداخته‌اند، حاوی بخش‌های متنوعی هستند که همگی در راستای درک و دریافت بهتر و عمیق‌تر مخاطبان، ارائه شده‌اند. در لابلای مطالب درسی، بخشی با عنوان "پاسخ‌گو باش" به چشم می‌خورد که سؤالاتی از محتوای درسی دربردارند و باعث جلب توجه بیشتر مخاطب به آموزش‌ها می‌گردند تا مطالعه‌را به صورت جدی‌تر دنبال نماید. "فسفر بسوزان" عنوان بخش‌‌هایی است که شامل سؤالاتی فراتر از آموزش‌ها هستند. این سؤالات باعث تفکر عمیق‌تر فرد شده و خلاقیت وی را به چالش می‌کشند. "دست به کد شو" بخش دیگری از درس‌نامه‌هاست  و در آن از افراد خواسته می‌شود برنامه‌ای مطابق آموزش‌های ارائه شده را بنویسند. این بخش کاربردی از موارد مهم این درس‌ها محسوب می‌گردند؛ زیرا از این طریق دانش‌آموز قادر خواهد بود آنچه را آموخته به کار گیرد و از میزان یادگیری خود مطمئن گردد. به منظور افزایش اطلاعات دانش‌آموزان بخش‌هایی با عنوان شهر فرنگ، در نظر گرفته شده‌و در آنها آدرس سایت‌های معتبری که پیرامون موضوع درس، اطلاعاتی دارند، ارائه شده‌اند. در بخش "لغت‌نامه" معادل انگلیسی لغات و اصطلاحات مهم درس بیان شده‌اند. نکات علمی و جالبی در قسمت "جالب است بدانی" آورده شده‌اند که مطالعه‌شان خالی از لطف نیست. برای هر یک از مباحث مطرح شده آموزشی، تمرین یا تمرین‌هایی گنجانده شده تا باعث تثبیت یادگیری، توانایی کاربرد آموزش‌ها و تکمیل روند آموزش گردند. چینش آسان به دشوار این تمرین‌ها باعث افزایش مهارت فرد در پاسخ‌گویی به سؤالات و تمرین‌ها می‌گردد.

 

برشی از متن کتاب

پردازش رشته اهمیت رشته‌ها در دنیای برنامه‌نویسی کار با رشته‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر زبان برنامه‌نویسی می‌باشد. شاید فکر کنید چند کاراکتر کنار هم که یک رشته را تشکیل می‌دهند چه اهمیتی دارد. اما همین رشته‌ها بخش مهمی از انواع متغیرها را تشکیل می‌دهند که برای ذخیره‌سازی اطلاعات مهمی همچون نام، نام‌خانوادگی، آدرس و انواع داده‌های متنی دیگر در نرم‌افزارهای کاربردی مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبق اظهار نظر برخی برنامه‌نویسان، حجم پردازش‌های رشته‌ای در نرم‌افزارهای کاربردی چیزی در حدود سه برابر محاسبات و پردازش‌های عددی است. از کاربردهای مهم پردازش رشته‌ها می‌توان به استفاده در تولید الگوریتم‌های پرکاربردی همچون رمزنگاری، رمزگشایی، فشرده سازی اطلاعات و … اشاره نمود.   عملگرهای متنی الحاق دو رشته (Concatenation) همان طور که پیش از این هم دیدید، با استفاده از عملگر جمع (+) می‌توان رشته‌ها را با هم ترکیب کرد. جمع دو رشته در پایتون، باعث الحاق دو رشته به همدیگر می‌شود. برای مثال اگر در خانه حافظه A مقدار "Salam" و در خانه B مقدار "Refigh" ذخیره شده باشد، حاصل جمع این دو رشته یعنی A + B برابر با رشته "SlamRefigh" خواهد بود و هیچ کاراکتر دیگری حتی فاصله (یا Space) هم بین دو رشته اضافه نخواهد شد. در اینجا خوب است به این نکته هم دقت کنید که عملگر جمع در دنیای رشته‌ها برخلاف عملگر جمع در محاسبات ریاضی خاصیت جابه‌جایی ندارد؛ برای مثال در مثال بالا، حاصل جمع دو رشته در سمت چپ یا همان B + A برابر با رشته "RefighSalam" می‌باشند که با حاصل رشته A + B متفاوت است.   تکثیر یک رشته پایتون تنها زبانی است که عملگر ضرب را در دنیای رشته‌ها به رسمیت می‌شناسد. با ضرب یک عدد در متن، متن مورد نظر به همان تعداد عدد تکرار می‌شود.   چه می‌کنه؟ خروجی دستور زیر چیست ؟ Print (4* ('sal' + 'am')) جواب: Salam Salam Salam Salam دقت داشته باشید که سایر عملگرهای ریاضی در دنیای رشته‌های پایتون کاربردی ندارند.   کار با رشته‌ها در برنامه مقایسه دو رشته همانند اعداد و متغیرهای عددی رشته‌ها نیز می‌توانند با یکدیگر مقایسه شوند. در هنگام مقایسه دو رشته ممکن است سه حالت زیر اتفاق بیفتد (این که دو رشته با هم مساوی باشند یا رشته اول از رشته دوم کوچک‌تر و یا این که بزرگ‌تر باشد): تساوی: دو رشته در حالتی با هم برابر هستند که دقیقاً حرف به حرف آ ن دو با هم برابر باشد. دقت کنید که حروف کوچک و بزرگ زبان انگلیسی از نظر دایتون با هم برابر نیستند. برای مثال در رشته‌های "ALI" , "ali" , "Ali" , "aLi"از نظر پایتون مقادیر مختلفی دارند و به هیچ وجه با هم مساوی نیستند. کوچک‌تر یا بزرگ‌تر: پایتون مانند بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر، قابلیت انجام مقایسه بین دو رشته برحسب حروف الفبا را دارا است. برای نمونه رشته "alireza" با اینکه طول بیشتری نسبت به رشته "bahman" دارد، اما مقدار کمتری از آن داشته و رشته "reza" با طول کمتر، مقدار بزرگ‌تری نسبت به هر دوی آنها دارد. پایتون برای مقایسه بین دو رشته ابتدا اولین حرف از دو رشته را با هم مقایسه می‌کند. توجه داشته باشید که از نظر پایتون حروف کوچک مقدار بزرگ‌تری نسبت به حروف بزرگ دارند. (مثلاً رشته "IZ" از رشته "Ia" کوچک‌تر است) در صورت برابر بودن دو حرف از دو رشته، پایتون به حروف بعدی مراجعه کرده و مقایسه را بین آنها انجام می‌دهد. اگر دو رشته دارای حروف یکسانی باشند ولی یک از رشته‌ها از دیگری طولانی‌تر باشد، رشته کوتاه‌تر مقدار کمتری نسبت به رشته بزرگ‌تر خواهد داشت. برای مثال رشته Ali از رشته Alireza کوچک‌تر است. فسفر بسوزان: برنامه‌ای بنویس که با گرفتن اسامی دانش‌آموزان یک کلاس 24 نفره، فهرست مرتب شده اسامی آنها را چاپ کند.    

فهرست

فصل 0: یادآوری درس‌نامه تمرین   فصل 1: تابع درس‌نامه تمرین   فصل 2: لیست درس‌نامه تمرین   فصل 3: کار با رشته و فایل درس‌نامه تمرین   فصل 4: برنامه نویسی الگوریتمی درس‌نامه تمرین

(ویژه استعدادهای درخشان) مؤلفان: محمدرضا جهانگیر- علیرضا صالحه- علی اکبر محمدی ساعی انتشارات: علامه حلی