کتاب منطق، فلسفه 1 - مرتضی مطهری

کتاب منطق، فلسفه به قلم مرتضی مطهری

کتاب "منطق، فلسفه" مجموعه سخنان و درس های استاد مطهری برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف  تهران و دانشگاه صنعتی شریف می باشد. این کتاب با زبانی ساده، روان، کوتاه، مختصر و صادق معارف اسلامی را بیان کرده و برای جوانانی که تازه  پا به این عرصه گذاشته اند، مناسب است. این کتاب شامل دو بخش فلسفه و منطق می باشد. نویسنده در مقدمه به تعریف علوم اسلامی، هدف از یادگیری آن، دین، اصول و فروع اسلام و فرهنگ اسلامی پرداخته است.

بخش اول به علم منطق، فواید، قیاس و اقسام آن، قضایای حملیّه و شرطیّه، موجبه و سالبه، قضیه محصوره و غیر محصوره در علم منطق  پرداخته است. بخش دوم نیز علم فلسفه، معنای فلسفه، تفاوت علم و فلسفه، فلسفه در فرهنگ غربی و فرهنگ اسلامی و متافیزیک را مورد بررسی قرار داده است. این بخش تاریخ فلسفه و تفکر در فرهنگ اسلامی، اصطلاحات مهم فلسفه، مباحث دقیق و استدلالی از جمله علت و معلول، عینی و ذهنی، ثابت و متغییر را مورد بحث قرار داده است. این کتاب فلسفه اسلامی را با بیان بحث های کلی تاریخی و مقایسه ای، بدون استدلال های طولانی و دشواری های فنی تحلیل و تشریح کرده است.

کتاب منطق، فلسفه اولین جلد از مجموعه کتاب کلیات علوم انسانی، به قلم مرتضی مطهری در انتشارات صدرا به چاپ رسیده است.

برشی از متن کتاب

ما اگر جهان را یک اندام تشبیه کنیم می بینیم که مطالعۀ ما دربارۀ این اندام دو گونه است: برخی مطالعات ما مربوط است به اعضای این اندام، مثلاً سر یا دست یا پا یا چشم این اندام، ولی برخی مطالعات ما مربوط می شود به کل اندام، مثل اینکه آیا این اندام از کی به وجود آمده است و تا کی ادامه می یابد؟ و آیا اساساَ "کِی" درباره مجموع اندام معنی و مفهوم دارد یا نه؟ آیا این اندام یک وحدت واقعی دارد و کثرت اعضا کثرت ظاهری و غیر حقیقی است، یا وحدتش اعتباری است و از حد وابستگی ماشینی یعنی وحدت صناعی تجاوز نمی کند؟ آیا این اندام یک مبدأ دارد که سایر اعضا از آن به وجود آمده اند؟ مثلا این اندام سر دارد، و سرِ اندام منشأ پیدایش سایر اعضاست یا اندامی است بی سر؟ آیا اگر سر دارد، سر این اندام مغز شاعر و مُدرک برخوردار است و یا پوک و خالی است؟ آیا تمام اندام -حتی ناخن و استخوان- از نوعی حیات و زندگی برخوردار است و یا شعور و ادراک در این اندام محدود است به برخی موجودات که تصادفاَ مانند کرم هایی که در یک لش مرده پیدا می شوند پیدا شده اند و آن کرم ها همانهاست که به نام "حیوان" و از آن جمله "انسان" خوانده می شوند؟ آیا این اندام در مجموع خود هدفی را تعقیب می کند و به سوی کمال و حقیقتی روان است یا موجودی است بی هدف و بی مقصد؟ آیا پیدایش و زوال اعضا تصادفی است یا قانون علّیت بر آن حکم فرماست و هیچ پدیدهای بدون علت نیست و هر معلول خاص از علت خاص پدید می آید؟ آیا نظام حاکم بر این اندام، نظام قطعی و لا یتخلّف است یا هیچ ضرورت و قطعیتی برآن حاکم نیست؟ آیا ترتیب و تقدم و تآخر اعضای این اندام، واقعی و حقیقی است یا نه؟ مجموع جهازات کلی این اندام چند تاست؟ و امثال اینها.(

نویسنده

مرتضی مطهری متولد 13 بهمن 1298 در فریمان است. وی فارغ التحصیل از حوزه علمیه مشهد و قم می باشد. او زیر نظر اساتیدی همچون محمد صادقی، سید شهاب الدین مرعشی نجفی و روح الله خمینی(ره) تحصیل کرده است. مطهری استاد دانشگاه تهران، مدرسه مروی، سخنران انجمن پزشکان و از فعالین سیاسی دوره خود بوده است. مرتضی مطهری روحانی، استاد فلسفه، عضو هیئت مؤتلفه اسلامی، رئیس شورای انقلاب اسلامی، مفسرقرآن و کلام اسلامی  زمان خود بود. وی به فلسفه اسلامی بسیار معتقد بود و فلسفه اسلامی را جدا از اندیشه های اسلامی نمی دانست. او در 11 اردیبهشت سال 1358 توسط گروه فرقان ترور شد و دار فانی را وداع گفت. برخی از آثار او عبارت اند: 1- اصول فقه، فقه، 2- کلام، عرفان، حکمت عملی، 3- منطق، فلسفه، 4- نهضت های اسلامی در صد سال اخیر، 5- اسلام و نیازهای زمان، 6- حماسه حسینی، 7- حجاب،  8- جهاد، 9- آشنایی با قرآن، 10- خدمات متقابل اسلام و ایران، 11- فلسفه تاریخ شرح مسبوط منظوعه دو جلدی، 12- درس های اشعار در شش جلد، 13- فلسفه ابن سینا دو جلد.

• نویسنده: مرتضی مطهری
• انتشارات: صدرا