کتاب آفرینش در قرآن | سعید عدالت نژاد

معرفی کتاب آفرینش در قرآن نوشته سعید عدالت نژاد

کتاب آفرینش در قرآن به بررسی و تفسیر آیات قرآن می پردازد و آیه ها را با نظریات مهم کیهان شناسی مقایسه می کند. به طور کل این تحقیق و تفسیر به آفرینش جهان و کیفیت ساخت زمین و آسمان می پردازد که می تواند دیدگاه های جدید را درباره قرآن و علم پیشروی خواننده قرار دهد. این کتاب در شش فصل تهیه و تدوین شده است.

در فصل اول کتاب به چگونگی پیدایش رویکردهای علمی در تفسیر و چگونگی پیدایش تفسیر قرآن در فرهنگ و تمدن اسلامی پرداخته می شود. فصل دوم کتاب دربارۀ بررسی قدیمی ترین نقل قول ها و ترتیب نزول آیات و سوره ها در قرآن است. در فصل سوم، مطالبی از طبری در "جامع البیان عن تاویل آی القرآن" و از فخر الدین رازی در "مفاتیح الغیب" با توجه به رویکرد عقل گرایانه، مورد بررسی و بازخوانی قرار می گیرد.

در فصل چهارم مطالب تفسیرگران جدید در حیطه آیات مربوط به آفرینش و میزان تاثیر آنها از علوم جدید سخن به میان آورده می شود. فصل پنجم به صورت کلی و اجمالی به بررسی آفرینش در فرهنگ و خاطرۀ مردم پیش از ظهور اسلام می پردازد. در فصل پایانی و ششم نویسنده کوشیده است با استفاده از روش تفسیر هرمنیوتیکی قرآن، روشی نوین در تفسیر آیات قرآن به دست آورد که بیشتر مرتبط با این زمانه است

برشی از متن کتاب

دسته آیات بعدی دربارۀ آفرینش آسمان و زمین، آیاتی است که اطلاعاتی دربارۀ چگونگی آسمان و زمنی ارائه می کنند. طبری از قول ابن عباس و مجاهد معنای آیه «بدون ستونی که ببینید» را به «ستون هایی که شما نمی بینید» تاویل می کند. با این تاویل، در حقیقت این فقره اطلاع به دست می آید که در نظر قرآن ستونی هست ولی ما نمی توانیم آن را ببینیم. آگاهی دیگر، طبقه طبقه بودن آسمان هاست که طبری نیز بدون هیچ تفسیری آن را نقل کرده است. آگاهی دیگر، دربارۀ آسمان، مشبّک بودن (ذات الحُبُک) آن است. طبری «ذاتِ الحُبُک» را به معنای دارای راه دانسته و با اتکا به معنای لغوی، حُبُک را جمع حُباک، و حبیکه در اصل به معنای شکسته شدن هر چیزی می داند، مانند شکستگی می تابدار که در حقیقت بیانگر گونه ای زیبایی است.

بدین ترتیب ذات الحبک در نظر طبری به معنای دارای حُسن و پایداری است و روایت های متعددی هم در این باره نقل می کند. اما از قول یعقموب بن ابراهیم در روایت 24818، 24813 طبری معنای حُبُک را «پیچیدگی» و شاید با تسامح «شبکه ای بودن» می داند و طبیعی است که مطابق روایت 24820 و تصوری که در سده های اول تاریخ اسلام نسبت به طبقات آسمان وجود دارد، این وصف فقط برای آسمان هفتم یا آسمان دنیا باشد که با ستارگان زینت شده و از این رو نهیکو شمرده شده و ستارگان خود راهنمای راه های بی شمارند.

(بررسی هرمنیوتیکی تفاسیر قدیم و جدید) تالیف: سعید عدالت نژاد انتشارات: نگاه معاصر