کتاب تاریخ محاصره لیسبون | ژوزه ساراماگو

درباره ی کتاب تاریخ محاصره لیسبون ژوزه ساراماگو

کتاب تاریخ محاصره لیسبون اثر ژوزه ساراماگو با ترجمه‌ی عباس پژمان توسط نشر مرکز به چاپ رسیده است. کتاب "تاریخ محاصره لیسبون" رمانی با مضمونی تاریخی و عاشقانه می‌باشد که روایتی جذاب را شرح می‌هد. شخصیت اصلی داستان، "رایموند سیلوا"، مردی آرام است که به عنوان مصحح در یک نشریه به فعالیت پرداخته و از این طریق امرار معاش می‌کند. نوع فعالیت کاری او به گونه‌ای می‌باشد که می‌تواند آن‌ها را در خانه و به دور از نظارت‌های رایج در محیط‌های کاری موجود، انجام دهد.

در یکی از همین روزها، کتابی با عنوان "تاریخ محاصره ی لیسبون"، از جانب مافوقش، برای تصحیح به وی ارائه می گردد. در حین ویرایش نگارش، بنا بر پیشنهاد غیر مستقیم رئیس و هم چنین وسواس های شخصی اش، اقدام به تغییر یکی از واژه های به کار رفته در کتاب می کند؛ با تغییر این کلمه، مفهوم و محتوای متن تغییر می یابد.

رایموند، پس از اعمال تصحیح های مذکور، کتاب را به نشریه تحویل می دهد؛ ترس از فاش شدن خیانت در امانت و تغییر تاریخ و هم چنین عذاب وجدان ناشی از این عمل، مرد قصه را به شدت مضطرب و نگران می سازد. این در حالی است که وی به "ماریا سارا"، سرپرست کاری اش، علاقه مند گشته و عشق او را دل می پروراند. به طور کلی نویسنده علاوه بر تشریح حکایتی عاشقانه، داستان تاریخی را نیز در رابطه با محاصره ی لیسبون توصیف کرده و خواننده را با خود همراه می سازد.

بخشی از کتاب تاریخ محاصره لیسبون

بعد از سیزده روز طولانی، که تمام نمی شد، ناشر یا کس دیگری در انتشارات متوجه جنایت شد و رایموندو سیلوا این ابدیت را طوری زندگی کرد که انگار زهری در بدنش است که آهسته آهسته اثر می کند، اما اثرش مثل اکثر زهرها بالاخره ظاهر شد، و چیزی درست شبیه مرگ بود، که هر یک از ما در طول زندگی مان تهیه اش می بیند، و زندگی مثل یک پیله ی محافظ برایش عمل می کند و مثل رحمی در داخل خودش پرورش می دهد.

چهار بار به ناشر سر زد و بدون هیچ دلیل خاصی این کار را کرد، زیرا هم چنان که می دانیم او آزاد کار می کند و کارش را می تواند در خانه انجام دهد و معاف از تکالیف یک نواختی است که بر دوش کارمندان عادی است که مجبورند در دنیایی که تحت نظارت دقیق است کارهای اداری را انجام دهند، ویراستاری کنند، کارهای مربوط به تولید و توزیع و انبار را انجام دهند، در مقایسه با این دنیا رایموندو سیلوا کارش را در قلمروی آزادی انجام می دهد. آن ها ازش می پرسند که چه می خواهد و ائو جواب می داد هیچ، از این نزدیکی ها رد می شدم، گفتم سری هم به این جا بزنم آن وقت چند دقیقه ای می ماند و ضمن این که به صحبت ها گوش می داد، در چهره ها هم دقیق می شد، و سعی می کرد ببیند که آیا هیچ اثری از سوءظن در چهره شان ظاهر می شود، لبخند معنی داری بر لب می آورند یا حرفی می زنند که معنی پنهانی در آن باشد.

از کوشتا دوری می جست، اما نه این که چیز ترسناکی در کوشتا باشد و او از آن بترسد، بلکه چون فریبش داده بود ازش دوری می کرد، و به این ترتیب کوشتا مظهر معصومیتی بود که اهانت دیده است و آدم جرات دیدارش را ندارد، چون احساس می کند که در حق کسی ظلمی مرتکب شده است و هنوز این ظلم بر ملا نشده است.

آدم وسوسه می شود بگوید که به انتشارات رفتن رایموندو سیلوا مثل برگشتن جنایت کار بود به محل جنایت، اما درستش این نیست، درستش این است که بگوییم او به مکانی کشیده می شود که جنایتش در آن جا کشف خواهد شد و قاضی ها در آن جا جمع خواهند شد تا حکمی در محکومیت کسی صادر کنند که دروغ گو است، آیب پذیر است، متقلب استریال بی دفاع است.

مصحح خیلی خوب می داند که دارد اشتباه احمقانه ای مرتکب می شود، وقتی موقعش فرا رسد، رفتن های او به انتشارات به یادها خواهد آمد، و مخصوصا که تظاهرات زشتی از یک خباثت عمدی محسوب خواهد شد، تو می دانستی که چه کار بدی کرده ای، با این حال جرئت نداشتی و واقعا کلمه ی جرات را به کار خواهند برد، صبر کردی ببینی چه خواهد شد و در ته دلت خوش حال هم بودی، بله، د رته دلت به حساب ما خوش حالی می کردی و پیش پا افتادگی این چند جمله ی آخر با لحن سرزنش آمیز و وعظ گونه ی کلام...

• نویسنده: ژوزه ساراماگو
• مترجم: عباس پژمان
• انتشارات: مرکز