کتاب خودکاوی

معرفی کتاب خودکاوی

کارن هورنای از هواداران فروید بود که به نقد بسیاری از آثار وی پرداخت. از جمله انتقادات هورنای به فروید عقده ی اودیپ بود که وی آن را بیش تر امری بیرونی می دانست تا درونی. هورنای بسیاری از گره های کور روانکاوی که تا مدت ها برای روانکاوان ناشناخته بود را باز می کند و به آن ها راه درست را نشان می دهد. نکاتی که هورنای از علم روانکاوی و تاثیر روانکاو در زندگی افراد آشکار می کند، موجب می شود که فرد ناآشنا با این حوزه به روانکاوی ایمان آورده و به درمان خود بپردازد.

طرح «خودکاوی» توسط هورنای به معنای «شناخت خویشتن» است. انسان از طریق خودکاوی یا خودشناسی می تواند خود به درک بسیاری از اعمال خود و دیگران بپردازد و از نگاه سطحی به رفتارهای افراد واقعیت هایی را که در کنه اعمال آن ها است شناسایی کند. کتاب خودکاوی نه تنها برای دانش آموختگان علم روانشناسی، بلکه برای هرآنکس که قصد کسب شناخت دقیق تری از خود دارد مفید است. البته مشکل نگارنده در این کتاب نبودن تجربه ی کافی در زمینه ی خودکاوی و نو بودن این پدیده در زمان وی است. اما نویسنده توانسته است که اصول کلی این روش را به مخاطب نشان دهد.

از دیگر فواید خودکاوی شناخت استعدادهای بالقوه ی فرد است که با آشنایی با آن ها امکان بالفعل کردنشان برای فرد مهیا می شود. همچنین هرچقدر که افراد با ویژگی های درونی خود بیش تر آشنا باشند، می توانند علت خشم ها، غصه ها و امور شادی آور خود را تشخیص داده و برای کنترل خشم و کاهش غم و افزایش شادی خویش تلاش کنند.

برشی از متن کتاب خودکاوی

نقش و وظیفه ی کلی روانکاو کمک به بیمار است برای اینکه خودش را بشناسد و نیز ایجاد تغییر است در نحوه ی زندگی و در جهان بینی بیمار تا آنجا که خود بیمار تغییر را لازم می داند. برای اینکه ترسیم دقیق تر و مشخص تری از طرز کار روانکاو به منظور تحقق هدف فوق به دست بدهیم لازم است کار او را به مراحلی مجزا تقسیم کنیم، و به توضیح هریک از آن مراحل بپردازیم. در یک تقسیم کلی کار و وظیفه ی روانکاو شامل پنج بخش اساسی است: مشاهده، درک، تعبیر و تفسیر، کمک برای رفع مقاومت ها، و بالاخره کمک های کلی انسانی، کمکی که هر انسان می تواند به انسان دیگر بکند.

مشاهدات یک روانکاو چندان تفاوتی با مشاهده ی یک انسان معمولی ندارد. تا حدودی مشاهده ی این دو دارای یک ماهیت است. روانکاو مثل هر فرد عادی می بیند که بیمار مثلا گوشه گیر است، خونگرم است، خشک و خشن است، حالت دفاعی و مقاومت به خود می گیرد یا رام و تسلیم است، نسبت به دیگران سوءظن یا اعتماد دارد، دارای قدرت ابراز وجود است یا ترسو و خجالتی است، گستاخ و بی رحم است یا حساس و ملایم و غیره.

در نفس جریان گوش کردن به حرف های بیمار، روانکاو بدون کوشش مستقیم اصول کلی را درباره ی چگونگی شخصیت بیمار استنباط خواهد کرد: مثلا استنباط خواهد کرد که بیمار قادر است مکنونات قلبی خود را به راحتی بروز بدهد، یا آدمی است تودار و سخت. آیا به شکلی منظم، سیستماتیک و کنترل شده حرف می زند یا پراکنده و کتره ای و از این شاخه به آن شاخه پریدن.

آیا حرف هایش کلی و مبهم است یا دقیق و ملموس؛ آیا حرف هایش نامربوط با موضوع است یا مربوط، آیا در حرف زدن پیش قدم می شود یا منتظر می ماند تا روانکاو شروع کند آیا از روی عادت و بر اساس چیزهایی که از قبل آموخته و می داند، صحبت می کند یا چیزی را که هم اکنون واقعا حس می کند و به اندیشه اش خطور می کند می گوید.

• فایده خودکاوی، سهم بیمار در روانکاوی، سهم پزشک در روانکاوی، اصول خودکاوی
• نویسنده: کارن هورنای
• مترجم: محمدجعفر مصفا
• انتشارات: بهجت