کتاب جهان مکتوب

معرفی کتاب جهان مکتوب اثر مارتین پوکنر

از تلاقی داستان‌گویی با خط و کتابت بود که ادبیات متولد شد. پیش از آن، داستان‌گویی در فرهنگ‌های شفاهی با قواعد و مقاصد گوناگون وجود داشت. اما هنگامی که داستان‌گویی با نوشتن ارتباط یافت، ادبیات همچون نیرویی جدید سربرآورد. تمام اتفاقات بعد از آن در تاریخ ادبیات از این لحظه تلاقی آغاز می‌شد و این بدین معنا بود که من برای تعریف کردن سرگذشت ادبیات باید هم بر قصه‌گویی متمرکز می‌شدم و هم بر تکامل فناوری‌های خلاقانه‌ای همچون الفبا، کاغذ، کتاب و چاپ.

داستان‌گویی و فناوری‌های نگارش مسیر سرراستی را طی نکرده‌اند. خط به خودی خود دست‌کم دوبار اختراع شده، یک بار در بین‌النهرین و بعد در قاره‌ی آمریکا. روحانیون هندی، از ترس از دست دادن کنترل خود بر داستان‌های مقدس، از تحریر آنها سرباز زدند، احساسی که در نقالان آفریقای غربی که دو هزار سال بعد می‌زیستند همچنان وجود داشت. کاتبان صری از کتابت استقبال کردند، اما با امید حفظ قدرت ادبیات در میان خود، آن را مخفی نگه داشتند.

می‌توان سرگذشت ادبیات را به چهار مرحله تقسیم کرد. مرحله اول آن در سلطه گروه کوچکی از کاتبان بود که به تنهایی اختیار نظام‌های نوشتاری دشوار اولیه را در دست داشتند و در نتیجه متن‌های گردآوری شده از قصه‌گویان، همچون حماسه گیلگمش، ایلیاد و اودیسه هومر را کنترل می‌کردند.

پس از افزایش نفوذ این متن‌های بنیادین، در مرحله دوم نوبت آن شد که آموزگاران تاثیرگذاری همچون بودا، سقراط و عیسی آنها را زیر سوال ببرند. این آموزگاران قدرت کاهنان و کاتبان را نفی کردند و بعدها شاگردان آنها شیوه‌های نگارشی جدیدی را پرورش دادند.

فهرست کتاب جهان مکتوب اثر مارتین پوکنر

• کتاب بالینی اسکندر
• پادشاه گیتی؛ از گیل گمش و آشوربانیپال
• عزرا و آفرینش کتاب مقدس
• آموختن از بودا، کنفوسیوس، سقراط و مسیح
• کوراساکی و سرگذشت گنجی؛ نخستین رمان برجسته در تاریخ جهان
• هزار و یک شب با شهرزاد
• گوتنبرگ، لوتر و جمهوری نوین چاپ
• پوپول ووه و فرهنگ مایا؛ یک سنت ادبی مستقل
• دن کیشوت و دزدان دریایی
• بنجامین فرانکلین: صتعنگر رسانه در جمهوری اهل ادب
• ادبیات جهان: گوته در سیسیل
• کارکس، انگلس، لنین، مائو: خوانندگان مانیفست کمونیست متحد شوید
• آخماتووا و سولژنیستین: نوشتن علیه شوروی
• حماسه سونجاتا و سخن‌پردازان غرب آفریقا
• ادبیات پسااستعماری: درک والکات، شاعر کارائیب
• از مدرسه جادوگری هاگوارتز تا هندوستان
• تصاویر