درباره‌ی کتاب زبان به مثابه معجزه؛ قرآن متن اصلی فرهنگ عربی

زبان عربی نیرویی جادویی از خود ساطع می‌کند و صرف آوا و تلفظ دقیق کلماتش این قابلیت را دارد که، فراتر از اهمیت معنایی، فضایی باشکوه و تا حدی قدسی و درعین حال پرانرژی پدید آورد. برای درک این واقعیت باید در محفل قرائت قرآن یا مجلس اجرای شعر یکی از شاعران بزرگ معاصر شرکت کرد.  در هر دو اینها تفاوت‌هایی بسیار زیاد صامت‌ها، تفاوت‌های ظریف آوایی و گاه مصوت‌های بسیار طولانی حفظ می‌شوند؛ هر دو هم‌نوایی آهنگ و ریتم‌اند. جذبه‌ای را که این دو برای شنوندگان ناآشنا به زبان عربی ایجاد می‌کنند می‌توان تا حدودی این چنین توصیف کرد:

این جذبه، از جمله، در توالی صامت‌هایی بسیار پیچیده و اغلب متراکم قرار دارد که در لحظه فوران آوایی- معنایی در مصوت‌های ممتد جاری می‌شوند و از این طریق تاثیر باشکوهی بر جای می‌گذارند. تفاوت صامت‌ها و خوش آهنگی مصوت‌ها هر دو ناآشنایند و در عربی محاوره‌ای نیز شناخته نیستند. در زبان‌های عامیانه عربی، تفاوت‌های ظریف آوایی طبیعتا از بین می‌روند و طول مصوت‌ها کوتاه می‌شوند. بدنه آوایی عربی در کلیت خود فقط در شعر و به صورت جامع‌تر در تلاوت قرآن حفظ شده است.

همانگونه که شعر کهن عربی هنری نمایشی بود و نه ادبیات در معنای امروزی آن، قرآن نیز در اصل کتاب نیست، یعنی کتاب به معنایی که ما امروزه تصور می‌کنیم نیست. قرآن خواندنی است. همه متون مقدس در ابتدا بی‌تردید برای خواندن بوده‌اند. متون عهدین نیز طبعا چنین بوده‌اند و در زمان محمد در مکه و مدینه تلاوت می‌شدند و آنها را بی‌صدا نمی‌خواندند. با وجود این، قرآن در ساختار زبانی‌اش متنی کاملا متفاوت است. قرآن گفتار پیامبرانه از سنخ عبری کهن نبود؛ نه وعظی درباره خداوند بود و نه شعری معنوی.

تصویر قرآن از خود کلامی الهام شده درباره خداوند نیست، بلکه گفتار بی‌واسطه خداوند است از این حیث، قرآن برخلاف عهدین حتی پس از اختراع دستگاه چاپ نیز مطلقا متنی خواندنی باقی مانده است.

کتاب زبان به مثابه معجزه؛ قرآن متن اصلی فرهنگ عربی اثر نوید کرمانی و ترجمه‌ی ملیحه احسانی‌نیک و لیلا ذوالقدری در نشر کرگدن به چاپ رسیده است.

 

فهرست

معجزه

کتابی دشوار

فرآنی عربی

محمد و شاعران

برتری قرآن

وحی و شعر

قرآن و شعر مدرن عربی

قدسی‌سازی زبان

متنی برای تلاوت

موسیقی

متن به مثابه پارتیتور

معضل ترجمه

قرآن عربی و مسلمانان غیر عرب

زبان کامل

زبان به مثابه ماشین زمان

تعارض آیه‌ها

قرآن و دنیای مدرن

گشودگی

هرمنوتیک

کوشش‌های اصلاحی

امر زیبایی‌شناختی به مثابه امر سیاسی

• نویسنده: نوید کرمانی
• مترجمان: ملیحه احسانی‌ نیک و لیلا ذوالقدری
• انتشارات: کرگدن