کتاب آفاق حقیقت در سپهر شریعت اثر محقق داماد
آنچه در کتاب آفاق حقیقت در سپهر شریعت میخوانید ترجمان چندین سال مراوده، مکاتبه و مصاحبه حامد زارع با سید مصطفی محقق داماد است. رویه و سویه علمی آن مبتنی بر ارائه پاسخی اصولی و فقهی به بحرانهای دوران کنونی است. دکتر محقق با بیانی ساده و زبانی شیرین در قالب پاسخ به پرسشهایی کوتاه اما عمیق، پیشروترین دریافتهای نوگرایانه از علم اصول و دانش فقه را بیرون از محوطه پرآشوب روشنفکری دینی و درون یک چارچوب معنادار و روشمند شرعی ارائه میدهد.
دکتر محقق داماد از جمله مجتهدانی است که جرئت تداوم اجتماعی و سیاسی بخشیدن به آرای فقهی خود را دارد. به عبارت دیگر، تاملات او محصور در مکاسب و کفایه نیست. بلکه با شکست حصر محافظه کارانه فقیهان اخیر، مابازای سیاسی و اجتماعی تفاسیر فقهی خود را با صدایی رسا و با ادلهای روشن و مبرهن اعلام میکند. از جمله درخشانترین این اعلامها میتوان به پیشنهاد فقهی او ناظر بر حذف قسمبندی کافران و مومنان و طرح قسمبندی بدیع محارب و مسالم اشاره کرد. این یعنی زداینده تعارضات و گشاینده مسیرهای اجتهادات اجتماعی بیشتری میتواند باشد. از این قبیل تفاسیر مصلحانه نشان میدهد هرگونه راه اصلاحطلبیای که گشوده میشود باید سنت فقهی را پیش چشم خویش داشته باشد. اگر آن را نادیده بگیرد به ناکجاآبادی میرسد که امروزه روشنفکری دینی رسیده است. محقق داماد همان راهی را آهسته و پیوسته میرود که چهرههایی نظیر عبدالکریم سروش آن را ندیدند و به بیراهه رفتند.
دکتر محقق داماد در روند فکریای که دارد همواره به چهرههای آزادیخواه در گسترهی تاریخ اندیشه دینی متشبث میشود. وی سخن خود را مستند به سخنان آنان میکند. او که به همین مناسبت دلبستهی آزادیخواهی و استبدادستیزی آخوند خراسانی است درباره او میگوید: " آخوند خراسانی در چارچوب فقاهت توانست مشکلات زمانه خود را حل کند و با تحقق بخشیدن به اجتهاد، در چارچوب اجتهاد پویای شیعی، دموکراسی و مردمسالاری را برای ما ایرانیان در قالب حکومت مشروطه به ارمغان آورد، آن هم در زمانی که هنوز ترکیه و کشورهای دیگر منطقه به دموکراسی نرسیده بودند."
کتاب آفاق حقیقت در سپهر شریعت به قلم حامد زارع توسط انتشارات ققنوس به چاپ رسیده است.
- گفتگوی حامد زارع با سید مصطفی محققداماد
- نویسنده: حامد زارع
- انتشارات: ققنوس