کتاب چیستی معرفت

درباره کتاب چیستی معرفت

این کتاب مقدمه ای است بر معرفت شناسی و در عین حال که ساده و روان است، خاصیت فلسفی بودن خود را از دست نداده است. کتاب شامل سیزده فصل است، فصل اول: برخی مقدمات، فصل دوم: ارزشِ معرفت، فصل سوم: تعریف معرفت، فصل چهارم: ساختار معرفت، فصل پنجم: معقولیت، فصل ششم: فضایل و قوا، فصل هفتم: ادراک، فصل هشتم: گواهی و حافظه، فصل نهم: پیشینی بودن و استنتاج، فصل دهم: مسئله استقرا، فصل یازدهم: شکاکیت درباره اذهان دیگر، فصل دوازدهم: شکاکیت ریشه ای، فصل سیزدهم: حقیقت و عینیت. نویسنده معتقد است دو نوع معرفت وجود دارد، معرفت گزاره ای و معرفت توانایی. مثلا ما می دانیم که زمین گرد است یا دو به علاوه دو می شود چهار. اما زمانی است که چیزی را بلدیم، مثل شنا یا هر چیز دیگری، که اصولِ آن فن را نمی توانیم روی کاغذ بیاوریم یا بیان کنیم، که این معرفت، معرفتِ توانایی است.

یکی از مسائل مهم در شناخت معرفت، معقولیت است. مثلا فرض می کنیم که یک قاضی بر پایه ی شواهد و حقیقت متهمی را محکوم می کند، و رای او دارای معقولیت است. اما قاضیِ دیگری هم نه بر اساس شواهد، بلکه بر اساس مذهب یک متهم، یا سیاه پوست و سفید پوست بودن کسی رای به گناهکار بودن او می دهد که ناشی از نامعقولیت است. در واقع آن قاضی که بر اساس شهود و حقیقت حکم می کند، دارای معرفت است و قاضی دیگر نه! یکی از موضوعات دیگر در این کتاب، استدلال قیاسی و استقرایی است. استدلال قیاسی استدلالی است که معتبر است و ما از طریق آن به حقیقت می رسیم. استدلالی که غیر قیاسی باشد، استنتاجی است و بر پایه ی حقیقت نیست، نامعتبر است.

از مهمترین پرسش های این کتاب این است، که معرفت از چه راهی حاصل می شود! معرفت ما اغلب از راه ادراک ما به دست می آید. مثلا قوه لامسه و بینایی یا شنوایی در ادراک ما وجود دارند، اما بسیاری از حواس از طریق ادراک ما به دست نمی آیند. مثلا ما ممکن است جاده ای ببینیم که در آن سرابی پدیدار شده، و قوه ادراکمان به سمتی که باید نرود... .

نویسنده کتاب چیستی معرفت

دانکن پریچارد استاد فلسفه دانشگاه ادینبروگ است. حوزه ی تحقیقاتی او معرفت شناسی است و کتاب های متعددی در این زمینه منتشر کرده است. 1-غبطه پردازی رادیکال و بیقراری اعتقادات ما، 2-این چیزی که فلسفه نامیده می شود چیست، 3-دانش و... از زمره کتاب های او است.

برشی از متن کتاب چیستی معرفت

"برای اینکه دریابیم که معرفت می تواند ارزش ذاتی داشته باشد، به انواعی از معرفت فکر کنید که خیلی ناب هستند، همچون خرد، نوعی از معرفت که افراد خردمند واجد آن هستند. خرد نیز به وضوح ارزش ابزاری دارد، چرا که فرد را قادر می سازد تا زندگی ثمربخشی داشته باشد؛ اما به نظر می رسد که این نوع از معرفت باز هم ارزشمند است، حتی اگر از قضا، منجر به زندگی ای از این دست نشود. برای مثال فرض کنید، که دست طبیعت علیه شما به کار بیفتند، به نحوی که مانند ایوب در معرض انواع مصائب قرار بگیرید. در این حالت، بیشتر معارف شما درباره موضوعات مختلف ارزش ابزاری ای برایتان نخواهد داشت، زیرا نیروهایی که خارج از کنترل شما هستند، شما را در رسیدن به اهدافتان ناکام می گذارند.

" بخش بزرگی از معرفت ما درباره ی جهان از طریق ادراک جهان حاصل میشود.یعنی از طریق قوای ادراکی مانند بینایی، شنوایی، لامسه و مانند آنها. معرفت من به اینکه هم اینک پشت میز نشسته ام و این کلمات را مینویسم از طریق ادراک حاصل شده است. می توانم رایانه را پیش رویم ببینم و صفحه ی کلید آن را با انگشتانم لمس کنم.