کتاب کودتا

معرفی کتاب کودتا

این کتاب بیانگر خاطرات کرمیت روزولت درباره وقایع کودتای 28 مرداد و براندازی دولت مصدق، توسط دو قدرت برتر زمان، یعنی آمریکا و انگلستان است. نام این عملیات را آمریکایی‌ها "آژاکس" گذاشته بودند، که در واقع اسم رمزی بود که سی آی ای روی آن نهاده بود. مهم ترین هدف و انگیزه این طرح انتقام بریتانیایی ها از شکست ملی ‌شدن صنعت نفت ایران بود.

همچنین آمریکایی‌ها می ترسیدند که با این کار (ملی شدن صنعت نفت ایران) پای روسیه به ایران باز شود. چون نتوانسته بودند مصدق را از این کار منصرف کنند و او را مردی جسور و باهوش می‌دیدند. آنها همچنین از عواقب کارهای بعدی مصدق هراس داشتند. به همین دلیل تصمیم گرفتند که دولت را منحل کنند. این کتاب تمام جزئیات عملی کردن این عملیات را به طور مفصل، از زبان روزولت شرح داده است. این طرح به حدی دقیق بود که به گفته خود روزولت، مو لای درز آن نمی رفت.

از کسانی که مدافع این طرح در داخل ایران بودند، محمّد رضا پهلوی و نیروی مسلح ایران بود، که حمایت 100 درصدی خود را از این طرح اعلام نمود. روزولت به مدت سه هفته در ایران به صورت پنهانی این طرح را رهبری کرده و طبق گفته او، مبلغ یک میلیون دلار آمریکایی برای هزینه این طرح به او داده شده بود اما او فقط 75 هزار دلار هزینه کرده بود تا بتواند اغتشاش را در خیابان ها عملی کند. اغتشاشی که حاصل آن 300 کشته بر جای گذاشت و دولت مصدق را ساقط کرد.

برشی از متن کتاب کودتا

خلاصه کنم. اجازه بدهید مختصر بگویم چه اتفاقی قرار است روی دهد. لازم است شفاف بگویم چیزی که الان در دست داریم بیش از یک نورافکن برای نشان دادن آنچه ممکن است روی دهد نیست. به یقین می دانیم شاه به شدت خواستار سرنگونی مصدق است. البته هنوز تا این لحظه با وی در این باره گفتگو نکرده‌ایم. هیچ راهی برای پیش بینی آینده و اینکه برآیند رویداد ها به چه سمتی خواهد رفت وجود ندارد. کاری که قرار است انجام دهیم تعریف یک هدف، یک امیدواری یا یک مقصود عینی برای دولت آمریکاست.

بر اساس مطالعات انجام شده به راستی باور داریم می توانیم به آن هدف برسیم و آنچه می خواهیم به دست خواهیم آورد. اما نمی خواهم با پاسخ گویی به این سوال که چگونه می‌خواهیم این کار را انجام دهیم گمراه تان کرده باشم. نکته محوری و اساسی وجود دارد. این یک عملیات مشترک است با همکاری کامل ایران یعنی شخص پادشاه و افراد مورد اعتماد وی که مشتاقانه به دنبال تغییر دولت هستند.

تا زمانی که درک متقابل بین ما و ایران به وجود نیاید و اهداف مشترک به طور کامل و با جزئیات دقیق تبیین نشود، مسلماً نیل به اهداف مشترک آمریکا و بریتانیا امکان‌پذیر نخواهد بود.

(خاطرات کرومیت روزولت از کودتای بیست و هشت مرداد) نویسنده: کرومیت روزولت ترجمه: محسن عسکری جهقی انتشارات: ثالث