کتاب روان‌شناسی و سنجش هوش

درباره‌ی کتاب روان‌شناسی و سنجش هوش حمزه گنجی

کتاب "روان شناسی و سنجش هوش" نشر ساوالان، به عنوان کتاب های دانشگاهی روانشناسی در سه بخش تنظیم و به نگارش درآمده است. بخش اول کتاب علاوه بر توصیه‌ها و دستورالعمل‌ها در زمینه سنجش هوش، به آزمون‌هایی همچون استعداد کلامی، استعداد عددی، استعداد تجسم فضایی و همچنین نحوه تبدیل نمره خام به ضریب هوشی اختصاص دارد. نویسنده در بخش دوم به تعریف هوش و نقش حیاتی آن پرداخته و مباحثی همچون حمایت اجتماعی از تفاوت‌های هوشی، اندازه‌گیری هوش و عناصر تشکیل دهنده آن و همچنین ارتباط میان هوش و شخصیت را مورد بررسی قرار می‌دهد.

بخش سوم اثر مزبور به موضوعاتی از قبیل رشد هوش در سه مقطع زمانی کودکی، نوجوانی و بزرگسالی اختصاص دارد. لازم به ذکر است که نمونه‌هایی از آزمونهای هوش کلی نیز در این بخش از کتاب گنجانده شده اند. هر بخش از کتاب مورد بحث دارای خلاصه ای از مطالب و نمونه سوالاتی می‌باشد که مطالعه آن به درک مباحث کتاب کمک فراوانی خواهد کرد.

هوش یکی از فرآیندهای پیچیده روانی و از ارزشمندترین دارایی‌های انسان است که به کمک آزمون‌های روانی و سنجش‌های مغزی قابل اندازه‌گیری می‌باشد. هوش را می‌توان توانایی سازگاری و انطباق با محیط دانست. افرادی که از ضریب هوشی بالایی برخوردارند دارای درک، خودآگاهی، یادگیری، خلاقیت، قدرت مدیریت احساسات و ظرفیت منطقی بیشتری نسبت به سایرین هستند. در واقع این افراد به دلیل برخورداری از توانایی‌های درخشان و عالی، عملکرد بالایی دارند. از جمله مواردی که در میزان بهره هوشی اشخاص موثر است، می توان به عوامل فیزیولوژیکی، خانوادگی، محیط، اجتماع و وراثت اشاره کرد.

بخشی از کتاب روان‌شناسی و سنجش هوش حمزه گنجی

جمجمه ای شدن کلید تحول:
آنچه هنوز موجودیت بالقوه مقیاس تحولی را تشکیل می‌دهد این است که در سلسله مراتب موجودات زنده بالاتر رویم. رفتار نیز متناسب با منحنی تحول دستگاه عصبی متحول می‌شود. در اولین پله هنوز دستگاه عصبی وجود ندارد. تحریک پذیری در کل پروتوپلاسم پراکنده است. در دومین پله عناصر طبیعی اما ناهماهنگ به چشم می‌خورد که ضبط کنندگان و انتقال دهندگان تحریکات محیطی هستند. به عنوان مثال ستاره دریایی یک حلقه عصبی در اطراف دهان و نقطه‌های حساس به نور که احتمالاً بتوان آنها را چشم نامید و در بیرون بازوهایی دارد. در سومین پله چند سلولیهایی را می‌بینیم که به صورت متقارن سازمان یافته اند.

کرمها از همین نوع چند سلولیها هستند. آنها به زنجیره عصبی متحدالشکل مجهزند. در پله چهارم به همراه نرم تنان یکی از اعضای انتهایی زنجیره عصبی اهمیت خاصی پیدا می‌کند. سر، محل تقویت کننده و هدایت کننده اصلی. اینجاست که جمجمه ای شدن دستگاه عصبی آغاز می‌شود. در حیوانات رده پایین هر عضو بدن عملکرد خود را تقریبا به طور مستقل انجام می‌دهد. روابط اعضا با محیط، مستقیم و بدون واسطه است. روابط اعضا با اعضا نیز چنین است. مرکزیت پیشرونده اطلاعات حاصل از محیط و تصمیم گیریها برای پاسخگویی به آنها، در اثر جمجمه ای شدن انجام می‌گیرد. مغز مثل یک حکومت مرکزی عمل می‌کند و از پایتخت، سر، همه را زیر نظر دارد. مغز به تمام اعضای اطلاعاتی به نام حواس وصل است. عملکردهای حسی، به طور پیشرونده، تخصصی، مرکزی و یکپارچه شده است.

مثلاً چشایی که برای شناسایی ویژگیهای شیمیایی اجسام به منظور تغذیه از آنها به کار می‌رود، به ترتیب زیر راه تحول را پیش گرفته است: در درجه اول تخصصی شده است: حیوانات رده پایین تا قورباغه ها برای همه اجسام حساسیت شیمیایی دارند که بعدها برعهده اندام‌های چشایی که در سر قرار دارند گذاشته می‌شود. اما همین اندامهای اولیه تخصصی شده هنوز مرکزیت پیدا نکرده‌اند. جوانه‌های چشایی، گانگایونهای عصبی کم و بیش خودکار هستند که به طور لحظه‌ای واکنشهای غذایی حرکتی و شیمیایی را راه می‌اندازند. با آغاز قورباغه ها احساس چشایی مرکزیت پیدا می کند.

کتاب روان‌شناسی و سنجش هوش اثر حمزه گنجی توسط نشر ساوالان به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب روان‌شناسی و سنجش هوش

بخش اول: با آزمونها، استعدادهای خود را بسنجید

بخش دوم: مسائل مهم هوش

فصل اول: هوش و نقش حیاتی آن

فصل دوم: حمایت اجتماعی از تفاوتهای هوشی

فصل سوم: اندازه‌گیری هوش: ضریب هوشی

فصل چهارم: عناصر تشکیل دهنده‌ی هوش

فصل پنجم: هوش و شخصیت

بخش سوم: هوش، در جریان زندگی انسان

فصل هفتم: نوجوان: در تقاطع راهها

فصل هشتم: هوش بزرگسال و خلاقیت

فصل نهم: نمونه‌هایی از آزمونهای هوش کلی

فصل دهم: هوش هیجانی

• نویسنده: حمزه گنجی
• انتشارات: ساوالان