کتاب شرح قانون مدنی به زبان پیشرفته (جلد دوم)

بخشی از کتاب شرح قانون مدنی به زبان پیشرفته

ماده 316- اگر کسی مال مغضوب را غاصب غصب کند آن شخص نیز مثل غاصب سابق ضامن است اگرچه به غاصبیت غاصب اولی جاهل باشد.

سوال: حکم غصب نمودن مال مغصوب (غصب‌شده) از غاصب چیست؟

جواب: از نظر حقوقی فرق بین این دو نفر غاصب نیست و هر دو غاصب در برابر مالک آن مال ضامن می‌باشند به این معنی که مالک آن مال می‌تواند به هر یک از آن دو غاصب مراجعه کند و در خواست پس گرفتن مال غصب شده‌اش را بنماید و آن یک نفر غاصب (که مالک مال به او مراجعه نموده است) بدون در نظر گرفتن شخص غاصب دیگر باید به تنهایی جبران خسارت بنماید.

در مورد آنچه گفته شد فرقی نمی‌کند که غاصب دومی بداند شخص اولی هم خودش غاصب می‌باشد و یا اینکه نمی‌داند نفر اول هم خودش غاصب است بلکه خیال می‌کند که این مال متعلق به خودش (نفر اول) می‌باشد درحالیکه در واقع نفر اول هم مانند نفر دوم که این مال متعلق به خودش (نفر اول) می‌باشد غاصب است که خلاصه در هر صورت آن غاصب دوم هم مانند غاصب اول ضامن می‌باشد.

بنابراین بر اساس مثال گذشته وقتی که آن شخص ماشین دیگری را غصب نمود چنانچه یک شخص دیگری همان ماشین را از او بدزدد و غصب نماید اکنون هر دو غاصب در برابر مالک آن ماشین مسئول و ضامن می‌باشند و غاصب دومی نمی‌تواند ادعاء کند که من گمان می‌کردم که این شخص مالک این ماشین است در حالی که بعد فهمیدم که این شخص مالک این ماشین نیست بلکه او خودش ماشین را از فرد دیگری غصب نموده است پس من نباید در برابر مالک این ماشین مسئول باشم و اکنون که آن ماشین معیوب و ناقص شده (یا از بین رفته است) فقط نفر قبل از من در برابر مالک ماشین ضامن است.

خلاصه چنین ادعایی از نفر دوم (غصب دوم) پذیرفته نیست و وقتی که از نظر حقوقی هر دو نفر مثل همدیگر در ضمانت و مسئولیت بودند هر گاه مالک ماشین به هر یک از آن دو نفر برای گرفتن ماشینش مراجعه نمود آن نفر باید آن ماشین غصب‌شده را نزد هر کسی که باشد تهیه کرده و به مالکش برگرداند و اگر مثلا مالک به ماشین غاصب اول مراجعه نمود و درخواست پس گرفتن ماشین خود را نمود وی نمی‌تواند بگوید شخص دیگری ماشین را از من دزدیده و غصب کرده است پس آن شخص باید ماشین شما را برگرداند نه من.

خلاصه این ادعا از غاصب اول پذیرفته نیست و نفر اول همچنان مسئول برگرداندن آن ماشین به مالکش می‌باشد. حالا فرقی نمی‌کند که واقعا آن ماشین نیز خودش می‌باشد و یا نزد غاصب دوم و یا نزد شخص ثالثی. معلوم شد که اگر به هر دلیلی آن ماشین بعد از غصب معیوب و یا تلف شده باشد هر دو غاصب ضامن هستند. «رجوع کنید، شرج قانون مدنی به زبان عامه همین نگارنده»

کتاب شرح قانون مدنی به زبان پیشرفته (جلد دوم)، به قلم دکتر سید علی‌اکبر تقویان در انتشارات کتاب آوا به چاپ رسیده است.

• آموزش علمی و کاربردی
• نویسنده: دکتر سید علی‌اکبر تقویان
• انتشارات: کتاب آوا