کتاب سینما چیست؟

معرفی کتاب سینما چیست؟ 

آندره بازن از نظریه پردازان مطرح در سینما بود که کمتر کسی در این حوزه است که نام او را نشنیده و از تاثیر او بر رشد سینما و نظریه های مربوط به آن غافل باشد. مطرح ترین نظریه او، نظریه میزانسن است. کتاب" سینما چیست" مجموعه ای از مقاله های بازن در خصوص سینما و موارد مربوط به آن است که کلیه ی این مقلات دارای روش های علمی و استدلالی بوده که بر اساس سلسله مراتب منطق ذهنی او نگاشته شده و با طرح مسأله ای خاص شروع، و در نهایت با نظم به هدفی منسجم ختم شده اند. روش او در نقد سینما نیز منحصر به فرد است؛ وی ابتدا به موضوع اصلی پرداخته و نظریه های مخالف را بیان می کند و پس از آوردن ردّ آن، به اثبات می پردازد.

از رویکرد های اصلی بازن که در جای جای کتاب به اثبات آن پرداخته، اثبات عینیت سینماست. به عقیده ی وی، تصویر درست آن است که بتواند بخشی از واقعیت را نشان دهد نه این که چیزی به آن بیفزاید. از ویژگی های نقدها و تحلیل های او در حوزه سینما این است که بازن به دور از عوام زدگی، عقایدش را به نشان داده و عامه ی مردم توان درک آن را دارند. در واقع تفسیرها و تحلیل های او در این زمینه، فرهنگ و نگرش خاصی در سینما و اصحاب آن ایجاد کرد که تا به امروز نیز ادامه دارد. ترجمه ی حاضر از کتاب انگلیسی آن اقتباس شده و با متن اصلیِ فرانسوی و ترجمه ی اسپانیایی آن تطبیق داده شده است.

برشی از متن کتاب سینما چیست؟

آندره بازن بهتر از هر کسی در اروپا درباره سینما قلم می زد. همان روزی که به سال 1948 نخستین شغل سینمایی ام را به من سپرد و در کنارش کار کردم، فرزند خوانده اش شدم. از آن پس همه رخداد های خوش و لذت آور زندگی ام را به او مدیونم. بازن مرا آموخت تا درباره ی فیلم و سینما بنویسم، نخستین نوشته هایم را تصحیح و چاپ کرد، و یاری ام نمود تا کارگردان شوم. وی چند ساعتی پس از آن که نخستین روز فیلمبرداری ام را به پایان برده بودم درگذشت.

دوستش پرلژه را دنبالم فرستاده بود. هنگامی که به اتفاق او به منزل بازن در نوژن رسیدیم، نگاهی به من انداخت ولی دیگر نمی توانست سخن بگوید، دردی جانکاه بر وجودش مستولی بود. شب قبل، فیلم جنایت آقای لانژ را در تلویزیون دیده بود و برای کتابی که درباره ژان رنوار تدارک می دید، یادداشت هایی برداشته بود. اگر قرار باشد تصویری از آندره بازن به دست بدهم، نخستین چیزی که به ذهنم می آید، جمله ای از یک مجله آمریکایی است« فراموش ناشدنی ترین شخصیت همه عمرم». آندره بازن، همچون شخصیت های نمایش های ژیرادو، مخلوقی متعلق به روزگار پیش از گناه آدم ابوالبشر بود. 

• نویسنده: آندره بازن
• مترجم: محمد شهبا
• انتشارات: هرمس