کتاب نظام اشیا

معرفی کتاب نظام اشیا 

هر یک از ما در طول حیات خود شمار زیادی از اشیا را پیرامون خود گرد می آوریم؛ برخی به کار برآورده کردن نیازهای اولیه ی ما می آیند اما برخی دیگر در خدمت برطرف کردن نیازهای ثانویه و اغلب کاذب ما هستند. از این رو، پی بردن به اهداف و انگیزه های افراد برای معامله ی اشیا و نیز گردآوری و چیدمانشان می تواند جالب باشد. ژان بودریار، جامعه شناس معاصر، فرانسوی، در این کتاب تلاش کرده است به این موضوع بپردازد.

وی بر این اساس که اشیا هر یک در حکم یک نشانه اند، بر این باور است که آن ها معنای خود را از نظام منسجم نشانه ها کسب می کنند. به اعتقاد بودریار، کاربرد هر یک از اشیا تعیین کننده ی نقش و مفهومشان نیست بلکه با نگرشی عمیق تر درخواهیم یافت که اشیا برای ما منزلت و پرستیژ به همراه می آورند یا عقده های روانی سرکوب شده مان را تسکین می دهند. درواقع، اشیا نمایانگر طبقه اجتماعی افراد و نیز جایگزینی برای فقدان و غیبت روابط عاطفی و احساسی در زندگی هستند.

از سوی دیگر، نظام تولید برای بقا باید در کنار خود نظام مصرف را نیز داشته باشد. بنابراین، به کمک ترفندهای گوناگون که مهم ترین آن ها تبلیغات است، تلاش می شود با ایجاد نیاز در میان اقشار گوناگون جامعه، میل به مصرف تقویت گردد. بودریار کوشیده است با بهره گیری از اصول و آموزه های نشانه شناسی، اقتصاد، جامعه شناسی و روان شناسی به کشف انگیزه های درونی افراد برای مصرف و خرید اشیا بپردازد و نیز به کنکاش درباره ی این امر بپردازد که چگونه از این تمایلات و احساسات درونی و عمیق افراد برای سوق دادن آنان به سوی مصرف و برآورده ساختن الزامات تولید استفاده می شود.

به طور کلی، بودریار با استفاده از اقتصاد سیاسی مارکس، برداشتی نشانه شناسانه از شیء ارائه می دهد و در این مسیر از نظریه ی هدیه ی مارسل موس و نظریه ی هزینه ژرژ باتای و نظریه ی روان شناختی ژاک لاکان بهره می گیرد و به این نتیجه گیری اساسی دست می یابد که اقتصاد را نمی توان فقط به جنبه های فایده گرایانه تقلیل داد، بلکه در زمینه ی مصرف ملاحظاتی مانند کسب منزلت و پرستیژ و تسکین عقده های سرکوفته نیز نقشی اساسی دارند.

این کتاب می تواند در روشن ساختن نحوه ی کارکرد نظام های تولید و مصرف و عوامل دخیل در آن سهم مفیدی را ایفا کند.

فهرست کتاب نظام اشیا 

بخش اول: نظام کارکردی یا گفتمان عینی

• ساختارهای چیدمان
• ساختارهای محیطی
• نتیجه گیری: خصوصیات طبیعی و کارکردی

بخش دوم: نظام غیر کارکردی یا گفتمان ذهنی

• شیء حاشیه ای – شیء قدیمی
• نظام حاشیه ای: مجموعه سازی (کلکسیون)

بخش سوم: نظام فراکارکردی و سوء کارکردی: گجت ها و ربات ها بخش چهارم: نظام اجتماعی – ایدئولوژیک اشیا و مصرف

• مدل ها و سری ها
• اعتبار
• تبلیغات

نویسنده: ژان بودریار مترجم: پیروز ایزدی انتشارات: ثالث