کتاب جان شیفته - رومن رولان (دو جلدی)

کتاب جان شیفته نوشته رومن رولان با ترجمه ی م. ا. به آذین در انتشارات دوستان به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر از شاهکارهای ادبیات جهان است که اوضاع سیاسی و اجتماعی فرانسه از قرن بیستم تا بعد از جنگ جهانی اول را حکایت می کند. داستان در مورد دختری از طبقه ی مرفه به نام" آنت" است. او پدرش که برایش بسیار عزیز بوده را از دست می دهد. بعد از مرگ پدر، آنت متوجه خواهر ناتنی خود می شود که تا آن زمان از او خبر نداشته است. اکنون که آنت تنهاست به دنبال خواهرش می رود و میان آن دو ماجراهایی رخ می دهد. در این میان آنت طعم عشق را می چشد و فرزندی به دنیا می آورد که قصد دارد او را با جان و دل بزرگ کند؛ اما تک و تنها! و این تنهایی اوست که موجب طغیان جامعه اش می شود... اولین نکته ی حائز اهمیت در خصوص داستان این است که ماجرا، در مورد استقامت زنی است در جامعه ای که مردان خواهان سقوط او هستند، زنی که برای استقلال و هویت خویش ناگزیر به مبارزه و طی کردن فراز و نشیب هایی است که با روحیه ی لطیف او سازگار نیست ولی ناچارا به آن ها تن  می دهد. نویسنده تصویری مستقل از زن را به مخاطب نشان داده است که هنوز که هنوز است پس از گذشت سال های زیادی از نگارش آن، می توان اظهار داشت کمتر نویسندگانی به این چهره ی زن توجه داشته اند که با ایفای هر دو نقش مادری و خواهری، می تواند با حفظ استقلال، امید و آرزوهای خویش را بپروراند و با وجود مشقات فراوان و انحطاط انسانیت، روحیه ی ظریفِ زنانه خود را به رخ بکشاند. در این راستا، هنر قلم نویسنده را نمی توان نادیده گرفت؛ فارغ از موضوع و شخصیت پردازی ها، آنچه از کتاب شاهکار ساخته است، بیان لطیف و احساساتی آن است. هم چنین پرداختن به جزئیات، استعارات، تمثیل ها و توصیف هایی که از وقایع می شود، همگی در جاودانگی کتاب نقش بسزایی را داشته اند. ضمن این که نویسنده دیدگاهی نو به مشکلات داشته، آن را در قالب نظر شخصیت اصلی نشان داده است؛ رولان گرفتاری های زندگی را به مثابه دغدغه های انسانی می نگرد و نه تنها آن ها را فاجعه نمی داند، بلکه راهِ رشد و نمو انسان معرفی می کند. کتاب علاوه بر این که اطلاعاتی از تاریخ و فسلفه ی آن برهه ی زمانی از فرانسه را در اختیار خواننده قرار می دهد، در عین حال درس اخلاق و استقامت نیز هست و مخاطب را سطر به سطر مسحور کرده و به فکر وا می دارد.

برشی از متن کتاب

" جنگ چیزی نبود که آنت را بترساند. او می اندیشید: _ همه چیز جنگ است... جنگ در پرده ... _ هیچ از آن که چهره ات را بی پرده ببینم، ترس ندارم. خوایشان او همانند خود او، از کسانی هستند که حادثه را با سرکشی هرچه کم تری پذیره می شوند. در او، این رفتار معلول روحیه ی تسلیمی است که در پرتو آزمون اخیر خود به دست آورده است: _ من آماده ام. هرچه پیش آید خوش آید! ... در خواهرش، سیلوی، بر اثر انتظاری نهفته است، که فریاد ناشکیبایی اش را به زحمت فرو می خورد: _ ها، سرانجام! ... سرانجام! جریان یکنواخت روزها وسعت می گیرد. هم چنین دایره ی عشق ها و کینه ها... پسرش، مارک، در شور و هیجان تیره ای است که چیزی از آن در بیان نمی آرد، اما تب دست ها و چشم هایش آن را فاش می سازد ... پس پدیدار شد آن آرمان فاجعه زا_ آرمانی که مارک در ناتوانی خویش از آن هراس داشت، اما صدای غریزه های مبهم که جوانان بدان اعتراف نمی کنند در او آن را به دعا می خواست، و نیروهای در زنجیر مانده را که زیر توده ی ملال روزگاری محروم از انگیزه های زندگی خویش خفته اند فرا می خواند! ... مارک می بیند که نسل های ارشد در سرمستی عمل و فداکاری به جنگ می روند، و این موج دیری نخواهد گذشت که بسا لجن ها را بغلتاند؛ ولی در این روزهای نخست، سرچشمه اش پاک مانده است،_  آن هم تا آن جا که در نوجوانی که روحشان با عناصر پلشت آلوده است چنین چیزی امکان پذیر تواند بود. مارک بر این آب روان خم شده با نوک زبان گاه از این و گاه از آن می مزد؛_ پاکی سوزان این قربان، و لای و لجن ته جو. مارکبر فردایی که آنان در آن دندان فروخواهند برد هم رشک می برد و هم از آن می ترسد. وقتی که چشم بر می دارد، با چشمان مادر رو به رو می شود. نگاهشان از هم بر می گردد. یک دیگر را به اندازه ی کافی فهمیده اند که دیگر نخواهند بیش از این فهمیده شوند. ولی می دانند که هردوشان زیر یک ابر باران زا راه می روند. تنها کسی که در این شور و هیجان شرکت نمی کرد، لئوپولد بود، شوهر سیلوی: از گروهشان تنها او بود که به جنگ می رفت. پیش خود حساب کرده بود که دوره ی او یکی از سالمند ترین دوره های ارتش ذخیره، بی درنگ به خدمت فرا خوانده نخواهد شد، و فراخواندنش هم به تدریج صورت خواهد گرفت."

نویسنده

رومن رولان، نویسنده فرانسوی در سال 1866 در خانواده ی نسبتا مرفهی به دنیا آمد. در نوجوانی به واسطه ی آشنایی با افکار باروخ اسپینوزا، شکسپیر و ویکتور هوگو به نویسندگی و فلسفه علاقه پیدا کرد. وی در رشته های تاریخ، موسیقی و هنر به تحصیل پرداخت و به نوشتن نمایش نامه هایی در خصوص انقلاب کبیر فرانسه و تدریس مشغول شد. اما خیلی زود آن ها کنار گذاشت و تصمیم گرفت تمام وقت خود را صرف نویسندگی کند. در آن زمان بود که رمان ده جلدی" ژان کریستف" را نگاشت. علاوه بر این نیز مدتی را به مدیریت مجله ای گذراند و در آن مقالات متعددی را به چاپ رسانید. در زمان جنگ جهانی اول، رولان نویسنده ای فعال و اجتماعی شمرده می شد و نوشته هایی در باب صلح و دیدگاه های افراطی را منتشر کرد. او در سال 1916 و 1915موفق به دریافت جایزه ادبی نوبل شد. از آثار مطرح او عبارتند از: 1. زندگی بتهوون. 2. مهماتا گاندی. 3. هندل. 4. سفر درونی. 5. آن زمان فرا خواهد رسید و ... .

• نویسنده: رومن رولان
• مترجم: م. ا. به آذین
• انتشارات: دوستان