کتاب ایران و جنگ جهانی اول

کتاب ایران و جنگ جهانی اول - تورج اتابکی

جنگ جهانی اول در اوت 1914 در اروپا آغاز شد. سه ماه بعد ترکیه عثمانی به طرفداری از آلمان و اتریش وارد جنگ شد. بی شک این گام بود که آلمان را به نگاه به شرق واداشت. استراتژی جنگی آلمان رسیدن به هندوستان و افغانستان و برانگیختن شورش علیه حاکمیت بریتانیا در آن جا بود. ماموران آلمانی برای این منظور دست به تحریکاتی در ایران زدند و شش ماه پس از آغاز جنگ مشغول توزیع اسلحه و پخش دعاوی ضد انگلیسی و ضد روسی در میان ایلات غرب ایران شدند. در این میان، حضور نیروهای روسی در داخل ایران از 1910/1289 به ترک ها بهانه داد تا به این کشور تجاوز کنند.

احمدشاه قاجار، که به تازگی تاجگذاری کرده بود، در اول نوابر 1914/دهم آبان 1293 بی طرفی ایران را اعلام کرد، که از آن پس همه دولت های بعدی آن را تکرار کردند. اما روشن بود که تا زمانی که نیروهای روسی از خاک ایران خارج نشوند، بی طرفی بی نتیجه است، به ویژه آن که ایران برای اجرای این سیاست نیرویی در اختیار نداشت. در واقع هیچ کدام از کشورهای متخاصم یا ملی گرایان ایرانی، به ویژه دموکرات ها، که می خواستند ایران به متفقین اعلان جنگ دهد، به بی طرفی اعلام شده از سوی دولت احترام نمی گذاشتند. علاوه بر دشواری اجرای سیاست بی طرفی، دولت ایران را مشکلات لاینحل متعددی احاطه کرده بود. روسیه و بریتانیا، که زمانی رقیب یکدیگر بودند، اختلافات خود را با معاهده 1907 حل و فصل کرده و اینک بر امور سیاسی و مالی ایران تسلط داشتند اما ...

این کتاب شامل هشت بخش به عنواین: 1- جنگ جهانی اول، رقابت قدرت های بزرگ و شکل گیری جامعه سیاسی 2- دولت موقت ایران 3- پیش به سوی شرق: فعالیت های دستگاه اطلاعاتی عثمانی در ایران 4- ملی گرایی ایرانی و ژاندارمری دولتی 5- اسماعیل آقا سیمکو: جنگ سالار کرد در مرز ترکیه و ایران در اوایل قرن بیستم 6- روایت احمد کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی 7- پان ترکیسم و ملی گرایی ایرانی 8- شورای تبلیغات بین المللی و تاسیس حزب کمونیست ایران.

فهرست

1- جنگ جهانی اول، رقابت قدرت های بزرگ و شکل گیری جامعه سیاسی 2- دولت موقت ایران 3- پیش به سوی شرق: فعالیت های دستگاه اطلاعاتی عثمانی در ایران 4- ملی گرایی ایرانی و ژاندارمری دولتی 5- اسماعیل آقا سیمکو: جنگ سالار کرد در مرز ترکیه و ایران در اوایل قرن بیستم 6- روایت احمد کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی 7 7- پان ترکیسم و ملی گرایی ایرانی 8- شورای تبلیغات بین المللی و تاسیس حزب کمونیست ایران

(میدان نبرد قدرت های بزرگ) مولف: تورج اتابکی  مترجم: مهدی حقیقت خواه انتشارات: ققنوس