کتاب ارثیه ایرانی | اکبر رادی

درباره‌ی کتاب ارثیه ایرانی

کتاب "ارثیه ایرانی" نوشته‌ی "اکبر رادی" نمایشنامه است که به شرح داستان زندگی "موسی" مردی به ظاهر متدین و معتقد، و اعضای خانواده‌ی او، می‌پردازد. موسی، همراه با "انیس" همسر پیر و بیمار خود، همچنین فرزندانش "جلیل" و "شکوه"، در خانه‌ی "عظیم" پسر بزرگش، زندگی می‌کند. عظیم، مردی سر به راه است که از طریق شغل تراشکاری، کسب درآمد می‌کند و وابستگی شدیدی به مادرش دارد.

"آقابالا" با همسرش "قیصر" و فرزندانش، "گلزار" و "مهدی" نیز به عنوان مستاجر در طبقه ی بالای منزل عظیم زندگی می کنند. موسی دارای عقاید و افکار سنتی و قدیمی ای است و همین باورها، او را هر روز، از فرزندانش دورتر می سازد. این مرد، به صورت پنهانی با زنی جوان ازدواج کرده و صاحب یک محضر خانه ی ازدواج و طلاق می باشد که درآمد بسیار ناچیزی را از طریق فعالیت شغلی خویش، به دست می آورد؛ درآمدی که پاسخ گوی نیازهای زندگی اش نبوده و همواره او را به عظیم و ثروتش، وابسته می کند.

شکوه، دختر جوان و زیبای موسی، علی رغم تمامی محدودیت ها و چارچوب های تعیین شده از جانب پدر، به آواز خوانی علاقه مند بوده و به دور از چشم والدین و برادرانش، با استفاده از اسم مستعار، به انجام این کار مبادرت می ورزد. از سویی دیگر نیز، قیصر، مدام با رفتارهای غیر اخلاقی و بی شرمانه ی خویش، در صدد جلب نظر جلیل به خود بوده و او را وارد ماجراهایی غیرمنتظره می کند.

---

بخشی از کتاب ارثیه ایرانی

جلیل: خانم ها، آقایون! من یکی از آدمای بازی هستم. و ــ قبل از شروع نمایش، مامورم اشاره به چند نکته ای بکنم که توضیحش حتما لازمه. البته توضیحات من برای این نیس که نمایش مساله پیچیده و مشکلی رو طرح می کنه. برعکس، نمایش ما از خیلی جهات یه واقعه معمولیه، که نه حوادث مهم و گیج کننده ای داره، نه حرفای عجیب و سرسام آوری.

با وجود این، باید اضافه کنم که ــ یه چیزی مث رگه های رو مرمر تو این نمایش هست که به دیدنش می ارزه؛ اونم حقیقتیه که از پا آویزونش کرده ن. به همین دلیل، ماجرای ما وجود خارجی داره. آدما آشنان. مردمی که تو خیابون راه می رن، به بنگاه ها مراجعه می کنن، تو جمع هوای همو دارن و یحتمل که همین حالا تو سالن نشسته باشن.

خیلی نظیف، خیلی موقر، خیلی مهربان... به هرحال، من در این جا وظیفه دیگه ای هم دارم؛ اونم اینه که شمارو با محیط نمایش مون آشنا کنم. ماجرای ما از لحاظ زمان داستانی حدود یه ماه طول می کشه. تو هر پرده یه مقدار زمان می گذره. و ما گذشت زمانو با تغییر نور نشون می دیم. محیط نمایش مونم این جاس. همین طور که ملاحظه می کنین پرده ای نیس؛ دو تا اتاقه با یه راهرو که اون ته دو شقه می شه. شقه اول با دو پله مشرف به حیاطه. و شقه دوم با گردشی که به چپ می کنه، می ره به طبقه دوم. عجالتا ما با این طبقه دوم کاری نداریم؛ فقط بدونین که آدماش مستاجرای مان، و کلی از نمایش مارو اونا می سازن.

اینم بگم که معماری خونه مون مال یکی از محله های قدیم تهرونه که مردمش هنوز اصالت زبان و سلوک و عقاید خودشونو حفظ کرده ن... خب، فعلاً جلوی هر یک از این اتاقا یه دیوار افتاده. و این برای اونه که جایگاه شما پشت این دو اتاقه و از محرمانه ترین زاویه شاهد ماجرایین. به همین مناسبت در طول نمایش هر وقت که لازم بود، یکی از دیوارا بالا می ره یا به عکس. (دیوار راست بالا می رود.) این اتاق پذیرایی مونه. با یه تخته فرش، یه میز و هفت پارچه مبل نو.

به اون دیوار نگاه کنین! یه بخاری دیواری هست که روش یه آینه سنگی دوره برنجی و یه جفت لاله مدل قاجار دیده می شه. اینا مال شکوهه. اون خواهرمه ــ بگذریم. این اتاق یه در و یه پنجره م داره. پنجره ش رو به حیاطه. درشم به راهرو می خوره. (از در وارد راهرو می شود. دیوار راست پایین می آید.) یه چیزی! این راهرو، مث هر راهروی دیگه دو تا دیوار داره که یکیش مال اتاق پذیراییه، یکی شم مال این یکی. منتها؛ چون از لحاظ فنی به اشکال برخوردیم، دیوارای راهرورو برداشتیم، تا اون عده از شما که در گوش نشسته ین، از لحاظ دید به تمامی صحنه مسلط باشین. (دیوار چپ بالا می رود. جلیل به اتاق چپ می آید.)

اینم اتاق نشیمنه؛ با دری که به قرینه در اتاق پذیرایی تو راهرو باز می شه. پشت اون در صندوق خونه س. یه جای تنگ و تاریکیه که فقط می شه توش دراز کشید. و اگه چراغش روشن باشه، مطالعه م می شه کرد. من اکثر وقتا جام اون جاس...

کتاب ارثیه ایرانی به قلم اکبر رادی توسط نشر قطره به چاپ رسیده است.

• نویسنده: اکبر رادی
• انتشارات: قطره