کتاب زبان و زبان شناسی | رابرت اندرسن هال

معرفی کتاب زبان و زبان شناسی 

رابرت ا. هال از زبان شناسان امریکایی است و هدف وی از تألیف کتاب "زبان و زبان شناسی" این است که بعضی از مسائل مربوط به زبان و هم چنین علم زبان، یعنی زبانشناسی، را به طور مختصر و عمومی مورد بحث قرار دهد و نشان دهد که زبانشناسی، چگونه می تواند به حل این مسائل کمک کند. درواقع مقصود اصلیِ مؤلف، این نیست که علم زبانشناسی را به طور کامل مورد بحث قرار دهد، بلکه می کوشد نتایج تحقیقات زبانشناسی و تأثیرات ضمنی آن را برای خوانندگان معرفی نماید. روی سخن این کتاب با عامه ی مردم است و می کوشد در خوانندگان نسبت به زبان نگرشی علمی به وجود آورد و نسبت به مسائل زبانی بردباری و نسبیت ایجاد کند. در این اثر فقط آن اندازه تجزیه و تحلیل های مشروح علمی گنجانده شده که برای توجیه یا تشریح احکام و نتیجه گیری های آن ضروری بوده است.

شایان ذکر است که نویسنده این کتاب را در درجه ی نخست برای توده ی مردم امریکا نوشته و روی سخنش نیز با هموطنان امریکایی خویش است. بنابراین مسائل زبانی را با توجه به محیط امریکا مورد بحث قرار می دهد و اکثر مثال های خود را نیز از زبان انگلیسی انتخاب می کند. ولی مسائلی که در این کتاب مطرح شده و نتیجه گیری هایی که از آن ها شده، آنچنان عمومی است که یقیناً با جزئی تغییرات، در اکثر جوامع و از جمله ی جامعه ی ما مصداق دارد. بنابراین علی رغم اینکه مثال های کتاب اغلب از زبان انگلیسی است و مخاطب نیز در درجه ی اول مردم امریکا هستند، خواننده به آسانی می تواند استدلال نویسنده را با مسائل زبان فارسی و تصورات جامعه ی ما نسبت به زبان به طور اعم و نسبت به زبان فارسی به طور اخص، منطبق گرداند.

گفتنی است که مترجم مثال های کتاب را به صورت اصلی نگاه داشته و ترجمه نکرده است، زیرا استدلال نویسنده روی مثال ها دور می زند و اگر مثال ها ترجمه می شد یا نمونه ی فارسی به جای آن ها گذارده می شد، استدلال نویسنده نیز الزاماً بایست دگرگون می شد. با وجود این، در بعضی موارد که تعویض مثال و انتخاب نمونه ای از زبان فارسی خللی در استدلال نویسنده وارد نمی کرده، به جای مثال متن، نمونه ی فارسی قرار داده شده است. هم چنین در بعضی موارد در پاورقی توضیح داده شده که آنچه نویسنده درباره ی زبان انگلیسی می گوید عیناً درباره ی زبان فارسی نیز صادق است و نمونه ی آن نیز ارائه گردیده است.

برشی از متن کتاب

بخش دوم: زبان چگونه ساخته شده است؟ فصل 5- زبان دارای نظام است در بخش اول این کتاب، نگرشها و عقاید موجود درباره زبان را نسبتاً به سختی مورد انتقاد قراردادیم و گفتیم که این نظریات کاملاً درست نیستند. همچنین گفتیم که به علت همین تصورات نادرست، جامعه ما نه تنها نیروی عظیمی را ضایع می کند، بلکه به افراد خود نیز عملاً زیان می رساند. از کسی که این انتقادها را می کند می توان دو سؤال کرد: 1- شما بر چه اساسی این انتقادها را می کنید؟ 2- پیشنهاد شما درباره زبان ما چیست؟ هر دو سؤال بسیار مهم است و بقیه این کتاب به پاسخ گفتن به آنها، به ترتیبی که عرضه شده اند، اختصاص داده شده است. اینکه دو سؤال بالا را به ترتیبی که عرضه شده اند پاسخ می گوئیم دلایلی دارد.

درست است که سؤال دوم، یعنی پیشنهادهای ما درباره زبان، ضروری و فوری و دارای ارزش عملی است، در حالی که سؤال اول نظری است و بیشتر به بررسی و تجزیه و تحلیل حقایق اساسی می پرد ازد تا به حل مشکلات ما. ولی همیشه قبل از اینکه سعی کنیم مشکلی را حل کنیم، باید حقایق مربوط را در اختیار داشته باشیم و بدانیم چطور این حقایق را بر طبق اصول علمی تنظیم و تجزیه و تحلیل نماییم، والا هیچ بعید نیست که راه حل ما غیر از یک حدس ارزش دیگری نداشته باشد. بنا براین باید اول دقیقاً بدانیم علم زبانشناسی درباره ی زبان چه حقایقی در اختیار ما می گذارد و سپس ببینیم چگونه می توانیم از این دانش جدید در حل مشکلاتی که مارا رنج می دهد استفاده کنیم. ...

نویسنده: رابرت اندرسن مترجم: محمدرضا باطنی انتشارات: علمی و فرهنگی