کتاب باغ شب نمای ما | اکبر رادی

درباره‌ی کتاب باغ شب نمای ما

کتاب "باغ شب نمای ما"، نمایشنامه‌ای از "اکبر رادی" است که حکایتی خواندنی را در باب "ناصرالدین شاه"، چهارمین پادشاه سلسله‌ی قاجار، ملقب به قبله‌ی عالم، و سرنوشت زندگی او، برای مخاطب تشریح می‌کند. اکبر رادی جهت نگارش کتاب باغ شب نمای ما، از واژگان کاربردی و رایج، در دوره‌ی مذکور استفاده نموده، با به‌کارگیری از ذوق و قلم توانای خویش، نمایشنامه‌ای جذاب را در سه پرده تحت عناوین "باغ شب نمای ما"، "قبله‌ی عالم" و "جبه‌ی مبارکه" تدوین کرده است.

---

بخشی از کتاب باغ شب نمای ما

قبله ی عالم

شاه در پناه تخت طاووس ایستاده، خیره به باغ بیرونی، تصنیف «باباجان یکی یه پوله خروس» را به سوت می نوازد و آهسته بشکن می زند. عمله خلوت دست ها را جلو گذاشته، سرها به زیر، عین مهره های شطرنج که در خانه های خود درست چیده شده اند. فقط اعتمادالسلطنه است که نزدیک تخت دو زانو روی قالیچه نشسته، روزنامه ای به شکل طومار میان انگشتان خود گرفته عبوس است. کمی بعد آقا مردک از پشت تخت طاووس برمی خیزد و با یک گلدان نقره میان دو دست، کرنش کنان عقب می کشد. و آنگاه سرها نظاره کنان به شاه بالا می آید... در این صحنه درباریان و اهل اندرون می روند و می آیند و گویی در یک فضای سیال مه آلود، آرام شناورند.

آقامردک: قبله عالم آسوده شدند.

حاجب الدوله: از بخت ما ریزه خواران خاکپای همایون است.

شاه: این گلدان آنتیک دیگر دل مان را زده است؛ فی المجلس چند می خرید آقایان؟

امین خاقان: نقش و نگار نقره اش کار دست بهزاد است.

امین خلوت: شاید هم هنرنمایی شاهنوازخان.

حاجب الدوله: هنر دست هر که باشد، شانش در این است که گلدان پیشاب قبله عالم است.

امین خاقان: به موزه «لوور» اهدا فرمایند!

شاه: افسوس که ما شبانه روز یک وعده طهارت می کنیم؛ آن هم نه داخل گلدان! (از پناه تخت بیرون می آید.) خان اعتماد! شما که البته گیس سفید باشی دربخانه اید، در این باب چه رای می زنید؟

اعتمادالسلطنه: قبل را نمی دانم چه قسم طهارت می فرمایند؛ ولی در باب دبر از ملک الحکمای قزوینی شنیده ام...

شاه: آه... اعتماد! ما به جمله های قصار این فیلسوف قزوینی علاقه ای نداریم. (با خنده روی تخت طاووس می افتد.) خوب، حال چیست آقایان؟

اعتمادالسلطنه: غلام روزنامه می خواندم قربان.

امین خاقان: اعلیحضرتا...

شاه: حاجب الدوله! این ماه رمضان کی می آید، ما قدری زلوبیه صرف کنیم؟

حاجب الدوله: زلوبیه شیر مرغ و جان آدمیزاد نیست. بفرمایند، جان نثار بندگی کند.

شاه: اما زلوبیه در شب های مبارک وصف دیگری دارد؛ مگر نه حکیم؟ پیدا نیستی!

حکیم الممالک: (تعظیم می کند.) از تصدق فرق همایون راه می رویم.

شاه: بنا داریم بیاییم «باغ فردوس» تماشای بوته های تازه ای که از فرانسه آورده ای. چه بود اسمش؟

حکیم الممالک: چاکر اسمش را گوجه فرنگی گذاشته.

شاه: اهیم - امین خان، شما عرضی داشتید؟

امین خاقان: اعلیحضرتا، جزو راپرت های محرمانه است.

حاجب الدوله: نقلی نیست قربان؛ مرافعه مختصری شده است بین یحیی خان و خواجه الماس...

شاه: الماس؟ کاکای خودمان؟ (انگشتی به سبیلش می کشد.) چه شده است محمدخان؟

امین خاقان: دیشب در خانه امین الملک به افتخار ذات فرخنده آس می زدیم. اندکی نوشخواری و برد و باخت، و... قربان، درست دو ساعت به دسته مانده بود که حماسه خوانی خواجه الماس به ضرب و صدمه کشید و این میان یحیی خان زخم کوچکی برداشت.

شاه: کجا هستند؟

امین خلوت: یحیی خان به آستان ملوکانه عارض است و خواجه الماس که اثر نوشابه از سرش پریده، به اصطبل شاهی گریخته، بستی شده است.

شاه: طرفین را بیاورید صلح و صفا کنیم.

حاجب الدوله: آقا مردک خان! (یعنی بروید.)

آقا مردک کرنش کنان خارج می شود.

شاه: راپرت های تازه دیگر چه دارید؟

اعتمادالسلطنه: قبله عالم پاینده باشند؛ به دارالطباعه دولتی اخبار رسیده است که امپراطور آلکساندر دوم به تیر جفای یک نی هی لیست روس شربت شهادت نوشیده، به رحمت ایزدی پیوستند.

شاه: الله اکبر! (نگران بلند می شود.) خداوند سبحان ایشان را غریق رحمت فرماید. (با تکریم می نشیند.) الحق که خوب امپراطوری بود.

حاجب الدوله: در این سفر آخر از شاهنشاه جهان پناه استقبال نمونه ای فرمودند...

کتاب باغ شب نمای ما به قلم اکبر رادی توسط نشر قطره به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب باغ شب نمای ما

باغ شب نمای ما

قبله ی عالم

جبه ی مبارکه

• نویسنده: اکبر رادی
• انتشارات: قطره