کتاب نصیرالدین طوسی | اثر غلامحسین ابراهیمی دینانی

درباره کتاب نصیرالدین طوسی

بررسی هستی یک انسان با ارزیابی شخصیت او تنها در حوزه اندیشه و عمل امکان پذیر می گردد و کسی نمی تواند در بیرون از این دو حوزه به آنچه ذات و جوهر آدمی خوانده می شود دست پیدا کند. ذات و جوهر انسان هرچه باشد منشا اندیشه و موضوع تفکر شناخته می شود و بدون اندیشه به صحنه تصور و ساحت تصدیق در نمی آید.

بسیاری از حکما و اندیشمندان از عصر باستان تاکنون از عنوان ناطق که متضمن معنی اندیشیدن است به منزله  فصل مقوم انسان سخن گفته اند، آنچه کمتر مورد بررسی قرار گرفته و می تواند به عنوان یک نگاه نو و نظر تازه مطرح گردد طرح این پرسش است که فعل اندیشیدن چیست و فاعل اندیشیدن کدام است؟ فعل اندیشیدن اصل و اساس همه افعال و در میان انواع اندیشیدن، تعقل و تفکر منطقی از جایگاه ویژه برخوردار است.

برهان از طریق تعقل و تفکر منطقی به منصه بروز و ظهور می رسد و به همین جهت زبان برهان، یک زبان جهانی و فراگیر است که به قوم یا طایفه یا نژاد و جغرافیای معین و معلومی اختصاص ندارد. کسی که اهمیت کلام آگاهی پیدا می کند به این واقعیت نیز دست می یابد که خردورزی جز در زبان و کاربرد درست آن تحقیق نمیپذیرد. اکنون اگر بپذیریم که خردورزی جز از طریق کلام ، به معنی عام آن، امکان پذیر نمی گردد به آسانی در می یابیم که کلام ظهور عقل است و به همین دلیل می توان ادعا کرد که آیین مقدس اسلام یک آیین عقلانی است زیرا در کلام نزول یافته و در معرض اندیشه اندیشمندان قرار گرفته است.

خواجه نصیر الدین طوسی با نشر اندیشه خود سرنوشت علم کلام را به گونه ای دیگر رقم زد و مسائل جدلی را از صحنه بیرون راند. در میان فلاسفه مسلمان خواجه نصیر الدین طوسی بیش از هر فیلسوف دیگری اهل گفتگو بوده و این گفتگوها را نیز در بسیاری از آثار خود منعکس ساخته است. از فلاسفه و اندیشمندانی که در قرن هفتم هجری می زیسته اند کمتر کسی را می شناسیم که خواجه نصیر الدین طوسی به نوعی از انواع با او سخن نگفته باشد. حکیم طوس نه تنها با فلاسفه و اندیشمندان بزرگ زمان خود به رغم فاصله های بسیار دور و دراز جغرافیایی گفتگو کرده و گاهی نیز مکاتبه داشته است بلکه حتی با اندیشمندان بزرگی که پیش از وی در گذشته اند نیز به صورت پرسش و پاسخ یا اشکال و دفع اشکال وارد محاوره و گفتگو شده است.

کتاب نصیرالدین طوسی (فیلسوف گفتگو) به قلم غلامحسین ابراهیمی دینانی در نشر هرمس به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب نصیرالدین طوسی

ماجرای برخورد نحو عربی و کلام اشعری با منطق و فلسفه

حوزه زبان و قلمرو عقل

اندیشه اشاعره و جایگاه آن در جهان اسلام

حب دانایی اصل فلسفه و آغاز راه فضیلت است

خواجه نصیرالدین طوسی در سنگر دفاع از فلسفه

کوشش برای ویران کردن و تلاش برای ساختن

عالم آگاهی و جنبش اندیشه در نخستین گام

نقطه آغاز در پیدایش نظر

چیستی و چگونگی فکر و نظر

نگاه عقل از جایگاه ناکجا

بلاغت و حکمت در آثار حکیم طوس

شیوه ای پسندیده در راه رشد اندیشه

نگاه نو و سخن تازه

هماهنگی شهود و اندیشه در یک گفتگوی شکوهمند

حکمت عملی در نظر حکیم طوس

تاویل در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی

• فیلسوف گفتگو
• نویسنده: غلامحسین ابراهیمی دینانی
• انتشارات: هرمس