کتاب فلسفه و آینه ی طبیعت - رورتی

کتاب فلسفه و آینه ی طبیعت به قلم ریچارد رورتی و ترجمه ی مرتضی نوری در نشر مرکز به چاپ رسیده است.

ریچارد رورتی می کوشید تا آرای هایدگر، دیویی و ویتگنشتاین را با هم در آمیزد و بر برداشت سنتی از فلسفه و نقش آن بتازد. او بر خلاف فیلسوقان تحلیلی اندیشه های دریدا را جدی می گرفت، در کلاس های خود به تدریس فوکو می پرداخت، و به دپارتمان هایی که رویکرد تازه ای به نظریه ی ادبی داشتند توجه نمی کرد؛ نتیجه این امر شکل گیری این اثر؛ یعنی، فلسفه و آینه ی طبیعت بوده است. رورتی در زندگینامه ی خود نوشت اش، این اثر را حاصل بریدن از افلاطون و روی آوردن به هگل می داند.

سه موضوع اصلی این کتاب به ترتیب ذهن، معرفت، و فلسفه است، که هر یک سه بخش اثر را به خود اختصاص داده اند. رابطه ی این سه موضوع از نظر رورتی چنین است: فیلسوفان معمولا می پندارند که رشته ی ایشان به مباحثی در باب ابدی یا جاودان می پردازد. برخی از این مسائل به تمایز میان انسان و دیگر موجودات مربوط می شوند، برخی دیگر در زمینه ی معرفت مطرح می شوند، که این مسائل در قالب پرسش های پیرامون «بنیادها»ی معرفت تجسم می یابند. با کشف این بنیادها می توان به کشف چیزی درباره ذهن رسید و بر عکس، با کشف ذهن می توان به بنیادهای معرفت دست یافت.

کار رورتی در این کتاب این است که تصورات رایج درباره این سه موضوع: ذهن، معرفت و فلسفه را به چالش بکشد. او در بخش اول این اثر ابتدا به بررسی مسئله ی تمایز ذهن – بدن می پردازد و نشان می دهد تمایز میان آن ها امری شهودی نیست؛ در ادامه بیان می کند چگونه این مفهوم زمان دکارت تغییر می کند و پس از آن سراغ داستانی علمی – تخیلی می رود تا پیشامدی بودن آن را نشان دهد. در بخش دوم کتاب، رورتی به بررسی تصورات رایج در باب معرفت می پردازد، در فصل های پنجم و ششم سراغ جریان هایی می رود که کوشیده اند معرفت شناسی را در قالب روان شناسی یا فلسفه ی زبان هم چنان حفظ کنند. بخش سوم اثر، رورتی نشان می دهد که فلسفه و حوزه های مختلف آن از دیرباز کوشیده اند معیاری مشترک برای سنجش تمامی گفتمان ها فراهم کنند.

فهرست