کتاب بینش و روش در جامعه شناسی تاریخی

کتاب بینش و روش در جامعه شناسی تاریخی به قلم تدا اسکاچپول و ترجمه ی دکتر سید هاشم آقاجری در نشر مرکز به چاپ رسیده است.

از آنجا که مجموعه ی پیش رو حول کارهای افراد سازماندهی شده است و هر یک از فصل های کتاب اختصاص به بررسی آثار یکی از جامعه شناسان تاریخی دارد، در هر فصل بینش و ارزش های موجود در کتاب های یکی از محققان آشکار می شود. مطمئناً اکنون درمی یابیم که چنین کاری چقدر مفید و پسندیده است و این نوع تحقیق چه کار جدی و لازمی است – آن چنان لازم که می توان ادعا کرد نشان دهنده ی تلاش افرادی می تواند باشد که همه ی عمر خود را صرف درک و فهم شکل گیری ابعاد مهم جهان مدرن و پیشینه ی آن کرده اند. به علاوه، بحث های روش شناختی در غالب اوقات کل تحقیق را به شیوه ای بهداشتی و شخصیت زدایی شده به تصویر می کشند و نتیجه ی نهایی و حقیقت آشکاری را که محققان با ابزارها و طرح های خود به دنبال آن هستند، پنهان می سازد.

این کتاب، از جهتی دیگر رنگ و بویی شخصی دارد. هر فصل نشان دهنده ی کار یک یا دو محقق جوان و جدید است که به توصیف و ارزیابی کار محققی پیر و قدیمی می پردازند. طبیعی است که هر فصل نماینگر دیدگاهی خاص و متأثر از نوع کار و آمال و آرزوهای نویسنده ی آن است. بحث و استدلال ها قطعاً براساس اشتغالات و درگیری های گوناگونی که نویسندگان داشته اند متفاوت است و این امر نکته ای واضح را نشان می دهد که شایان تأکید است و آن این که: ارزیابی های این کتاب از دستاوردهای مارک بلوخ، کارل پولانی، اس. ان. ای، رینهارد بندیکس، پری اندرسون، ای پی. تامپسون، چارلز تیلی، ایمانوئل والرشتاین یا برینگتون مور به هیچ وجه قطعی و نهایی نیست. این ارزیابی ها صرفا بحث های اندیشمندانه و صادقانه ی افرادی است که خود به کار جامعه شناسی تاریخی می پردازند. مطالعه و مقایسه ی این مقالات نباید داوری هایی جزمی و قطعی تلقی شود بلکه باید الهام بخش بررسی و آزمون مجدد آثار مهم مورد بحث و مخصوصاً برانگیزکننده ی تلاش هایی تازه در انجام جامعه شناسی تاریخی در سطح عالی از آن نوع باشد که محققان بزرگ مورد بررسی در این کتاب بدان نایل شده اند.

فهرست