کتاب کاوش در فضا (دانشنامه تصویری بریتانیکا)

معرفی کتاب کاوش در فضا (دانشنامه تصویری بریتانیکا)

یکی از بزرگترین آروزهای بشر از دیرباز تا کنون دست یابی به سیارات مختلف کهکشان و قدم گذاشتن در آنها؛ به امید اینکه بتوانند سیاره‌ای قابل سکونت پیدا کنند بوده است. شاید در گذشته های دور، هیچ کسی حتی فکرش را هم نمی کرد که انسان روزی بتواند قدم بر روی کره‌ی ماه بگذارد و یا از شرایط جوی و اقلیمی مریخ و دیگر سیارات کوچکترین اطلاعاتی به دست بیاورد. اما امروزه با استفاده از فضا پیماها و کاوشگرهای متعدد و بسیار پیشرفته انسان نه تنها توانسته به کره‌ی ماه برود، بلکه شواهد بسیاری از وجود حیات بر روی کره‌ی مریخ نیز به دست آورده است. عصر فضا در سال 1957 میلادی با پرتاب نخستین ماهواره به فضا آغاز شد. از آن زمان، فضانوردان و کاوشگرهای فضایی بسیاری زمین را برای کاوش در فضا ترک کرده اند و تا کنون 12 انسان به ماه گام نهاده اند. پیشرفت های فضانوردی امکان ساخت سامانه های ناوبری خودکار را فراهم کرده فضاپیماها با این سامانه ها می توانند به مدار سیاره ها برسند به دور آنها بگردند.

کاوشگر مارس اکسپرس که در سال 2003 به فضا فرستاده شد تا از مریخ  عکس بگیرد، از این سامانه برخوردار بود و یکی از پر بارترین برنامه های آژانس فضایی اروپا به شمار می رفت. در کتاب فوق با زبانی ساده و قابل فهم به پرسش های بسیاری درباره‌ی سفرهای فضایی، موشک های سرنشین دار و بدون سرنشین، لوازم و تجهیزات مورد استفاده‌ی فضانوردان پاسخ می دهد؛ از جمله اینکه موشک چیست و چگونه کار می کند، شاتل چیست، فضانوردان چگونه در فضا زندگی می کنند و... جواب تمام این قبیل سوالات، همراه با عکس ها و تصاویر چشمگیر و گویا برای علاقه مندان به این زمینه فراهم آمده، پیشرفت ها و موفقیت های بی نظیری را که در قرن اخیر در زمینه‌ی شناخت سیارات و ستاره های اطراف کره‌ی خاکی حاصل شده را به خوبی نشان می دهد.

برشی از متن کتاب

کشمکش با گرانش بدن انسان برای زندگی در گرانش زمین سازگاری یافته است. بنابراین، اگر این نیروی گرانش افزایش یا کاهش یابد، بدن، احساس ناخوشایند آشکاری خواهد داشت. این تغییر سبب کاهش ضربان قلب و ضعیف شدن ماهیچه ها و کاهش کلسیم در استخوان ها می شود. مهندسان و پزشکان بررسی کرده اند که انسان چگونه می تواند در جایی با گرانش اندک برای دوره ای طولانی زنده بماند بی آن که ضعف بدن را به همراه داشته باشد. آزمایشگاه های مدارگردی ساخته شده اند تا با گرانش صفر روی زمین به آزمایش بپردازند. ریزگرانش گرانش نیرویی جهانی است که دو جسم را به سوی جذب می کند. گرانش به دو عامل اصلی بستگی دارد: جرم و فاصله. هر چه جرم ببش تر باشد، جاذبه بیش تر است. از سوی دیگر، هر چه فاصله بیش تر باشد، گرانش کم تر است. فضاپیما در مداری به دور زمین پیوسته به پایین کشیده می شوند.

این وضعیت بی وزنی ظاهری را محیط ریزگرانش می نامند. کنش و واکنش قانون سوم نیوتن می گوید هنگامی که جسمی بر جسمی دیگر نیرو وارد می کند، جسم دوم نیرویی برابر اما در جهت مخالف بر جسم نخست وارد می کند. پاها در وضعیت بی وزنی، پاهای فضانورد به دلیل نبود ورزش وضعیت شدن ماهیچه ها، لاغرتر می شود. پرواز سهمی شکل برای رسیدن به ریزگرانش، هواپیمای سی-135 به زاویه ی 47 درجه صعود می کند تا این که خلبان موتورها را خاموش می کند و هواپیما سقوط آزاد را در مسیری سهمی شکل آغاز می کند. در این مرحله، هر چیزی در هواپیما، چه ابزارها و چه انسان ها، شناور می شوند، زیرا آن ها در وضعیت بی وزنی هستند. چنین پروازهایی را ناسا، ایسا و آرسا (سازمان فضایی روسیه) سازمان دهی می کنند. مایع ها در حالت ریزگرانش در هوا پراکنده می شوند.

کمک گرانش برخی فضاپیماها از نیروی گرانش سیاره های دیگر کمک می گیرند تا سرعت خود را برای رسیدن به مقصد افزایش دهند. فضاپیمای کاسینی از این جمله است. بی وزنی بدن در فضا شناور می شود. آب: روشی دیگر برای شبیه سازی کاهش وزن روش دیگر تمرین فضانوردان در استخرهای شنای بسیار بزرگ است که در آن ها محیطی شبیه ریزگرانش می توان ساخت. در مرکز فضایی جانسون شبیه سازی در زیر آب نصب شد که سرنشین ماموریت فضایی را برای تعمیر تلسکوپ هابل به آن جا می فرستادند تا وضعیت کار درون شاتل فضایی را تجربه کند...    

• نویسنده: گروه نویسندگان
• مترجم: حسن سالاری
• انتشارات: شهر قلم