کتاب بسط تجربه نبوی | عبدالکریم سروش

درباره کتاب بسط تجربه نبوی

"بسط تجربه ی نبوی" کتابی در رابطه با حوزه ی دین شناسی، نبوت و ابعاد مختلف آن می باشد که عقاید و نظرات ارزشمندی از جانب نویسنده را در بر می گیرد. از گذشته تا کنون همواره در رابطه با شریعت، وحی و نبوت، مباحث و آموزه های فراوانی به انسان های جویای حقیقت ارائه شده که هدف اغلب آن ها، هدایت انسان ها به مسیری صحیح و قابل اتکا است اما در برخی موارد نیز آموزه هایی انحرافی و گمراه کننده هستند.

در همین راستا مولف با بهره گیری از علم و مطالعات گسترده ی خویش، ضمن پذیرش و تصدیق محتوای مسائل و موارد مربوط به وحی و دیانت، آن ها را مورد بررسی و نقد و انتقاد قرار می دهد. وی با استناد بر فرمایشات پیامبر و هم چنین آیات روشن قرآنی، منزلت و شخصیت بزرگ منشانه ی حضرت محمد (ص) در تشریع و تجربه ی دینی و هم چنین نقش ولایت او در تداوم دینداری را به گونه ای روان و قابل فهم توضیح داده و عرضیات دین را از ذاتیات آن جدا ساخته و در نتیجه، مطالبی خواندنی را به رشته ی تحریر در آورده است. از همین روی، در ابتدا عرضی و ذاتی بودن را تشریح داده و مخاطب را با کلیت این مفاهیم آشنا می سازد. به طور کلی، اثر حاضر می تواند بسیاری از ابهامات و پرسش های متعدد ذهنی افراد مختلف را پاسخ داده و به طرز موثر و مفیدی در صدد رفع آن ها برآید.

برشی از متن کتاب بسط تجربه نبوی

بسط تجربه ی نبوی

روز میلاد پیامبر بزرگوار اسلام است و بر همه ی مسلمین و مونین عیدی خجسته است. همه ی ما که با این پیامبر رحمت آشناییم و مقتدی به هدایت اوییم، مشمول انعام خداوند بزرگ هستیم. این روز را مبارک می شماریم و به همه ی مومنین و مسلمین خجسته باش می گوییم و از خداوند رحیم رحمان طلب مزید رحمت و عنایت داریم. مناسبت اقتضا می کند در باب پیامبری نبوت که اهم مقولات دینی و اسلامی است، سخنی برود و این امر عظیم و مهم مورد کاوش بیش تری قرار بگیرد. ما مسلمانان و اهل ایمان به دلیل این که در دریای هدایت نبوی غوطه ور هستیم، کم تر از آن پرسش می کنیم. فاصله گرفتن ما از او و عینی نگریستن در او شرط تحقیق است و اگر نه برای مقلدان، دست کم برای محققان بازپرسی و جست جوی مکرر و مستمر شرط تازه کردن ایمان است، و عید کردن برای یک مومن، چیزی جز نو کردن جامه ی ایمان نیست.

به هیچ چیز کهنه نباید رضایت داد حتی به ایمان کهنه، حتی به هدایت کهنه، و حتی به خدای کهنه. آن ها را هم باید مورد بازبینی و بازنگری قرار داد و درک جدیدی از ان ها برگرفت. نبوت هم که مهم ترین مقولات دینی و ایمانی است، از این قاعده مستثنی نیست. به همین سبب تصور می کنم بایسته ترین موضوعی که امروز بتوانیم درباره ی آن سخن بگوییم و بشنویم، همین مساله ی اساسی است.

1. وقتی از دور با نگاهی زمینی و بشری به پیامبر اسلام نظر می کنیم، او را فردی مدیر، مصلح، موید و فوق العاده موفق می بینیم؛ کسی که بنایی که می خواست بسازد، یک تنه ساخت و پس از مرگش هم برنامه و طرح او توقف نیافت و بلکه شتاب بیش تری گرفت وعده ای که خداوند به او داده بود، علی رغم دشواری ها و دشمنی های بسیار محقق و عملی شد. همان که مولانا گفت:

نام تو از ترش پنهان می گوند چون نماز آرند پنهان می شوند من مناره پر کنم آفاق را کور گردانم دو چشم عاق را آن چنان کرد و از آن افزون که گفت او بخفت و بخت و اقبالش نخفت پیامبر از این دنیا رفت، اما بخت و اقبال او نخفت بلکه در فزونی و تزاید بود و معنای تایید الهی هم جز این نیست که کسی یک تنه بر امری چنین عظیم قیام کند و چنان توفیق چشم گیر و عالم گیری بیابد. اما در تاریخ صاحب مکتبان دیگری هم بودند که کسب توفیق کرده اند و سخنان و مدرسه ی فکر ایشان عالم گیر شده است. بنابراین شاید تنوان این ویژگی ها و توفیق ها را از اجزاء مقوم یا علائم ملازم پیامبری دانست. به همین سبب بزرگان ما بر تجربه ی دینی و تجربه ی وحیانی پیامبر تکیه کرده اند و پیامبر را کسی دانسته اند که می تواند از مجرای ویژه ای به مدرکات ویژه ای دست پیدا کند که دیگران از دست یافتن به آن ها ناتوان و ناکامند. پس مقوم شخصیت و نبوت انبیا...

نویسنده: عبدالکریم سروش انتشارات: صراط