کتاب آسیب شناسی و مرمت بناهای تاریخی | مختاریان

معرفی کتاب آسیب شناسی و مرمت بناهای تاریخی

بناهای تاریخی، ارزشمندترین آثار به جای مانده از نسل های پیشین است که بیان گر فرهنگ و تمدن آن ها می باشد. امروزه توجه و نگهداری از این بناها به امری لازم و ضروری تبدیل شده و جوامع مختلف تمامی تلاش خود را جهت حفظ آنها صرف می نماید؛ اما حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی به تنهایی کافی نیست و باید حتما آسیب شناسی ها نیز انجام گیرد. زیرا در غیر این صورت، هم وقت و منابع مالی به هدر رفته و هم بناها رو به نابودی می روند. به طور کلی آسیب شناسی، یکی از مهم ترین مولفه های شناخت، حفظ و تداوم حیات بناهای مذکور است که آسیب های وارده و احتمالی را بررسی کرده و آن را به مسئولین می شناساند.

در صورت انجام نگرفتن مطالعات و تحقیقات آسیب شناسی، به دلیل عدم شناسائی و به دنباله ی آن، تشدید آسیب های وارده بر بناها، به مرور زمان مصالح به کار رفته دچار فرسایش شده و کل بنا نیز از بین می رود. بنابراین مسئولان حتما باید به این مولفه توجه ویژه ای داشته باشند. در همین راستا، مولف در طول محتوای کتاب حاضر، به طور جامع و مفصل، آسیب شناسی را شرح داده و عوامل و علل آسیب ها، اتفاقات و مسائل پیش آمده در طی زمان و دوره های مختلف را مورد مطالعه قرار می دهد. وی جهت انتقال مباحث مورد نظر خویش به مخاطب، به تحقیق و عکس برداری از بناهای تاریخی متعددی در نقاط مختلف ایران پرداخته و با شناسائی آسیب های وارده، علل هر یک را بررسی می کند.

کلیه ی مطالب مذکور، در 6 فصل تحت عناوین زیر گنجانده شده است:

1- شناخت بناهای تاریخی ارزشمند،

2- بناهای تاریخی در ایران،

3- آسیب ‌شناسی بناهای تاریخی،

4- آسیب ‌شناسی کالبدی بناهای تاریخی،

5- آسیب ‌های معماری و تزئینات وابسته به آن،

6- آسیب ‌های شهری و شهرسازی و محیطی

برشی از متن کتاب آسیب شناسی و مرمت بناهای تاریخی

فصل اول: شناخت بناهای تاریخی ارزشمند بناهای تاریخی در مجموعه و گستره ی وسیع میراث فرهنگی به عنوان یکی از شاخصه های مهم مواریث و هویت ملت ها و کشورها محسوب می گردد. بناهایی که برخی از آن ها متعلق به دوران، زمان و ملت خاص نیستند بلکه متعلق به جهان بشریت بوده و در جهان قابل ارائه و معرفی هستند.0 بخش قابل ملاحظه ای از آداب و رسوم، تاریخ، تمدن و فرهنگ ملل جوامع امروزی و زیر ساخت هویت غالب ملت ها در ابنیه ی تاریخی – فرهنگی نهفته است. آثار و عجایب تاریخی جهان نظیر دیوار چین، مجسمه ی رودس در یونان، باغ های معلق بابل در عراق، فانوی الکساندریا، مقبره ی هالیکارناسوس در ترکیه، اهرام مصر، مجسمه ی زئوس معبد آرتمیس و در ایران نیز بناهای ارزشمندی نظیر تخت جمشید، گنبد سلطانیه، کتیبه و محوطه ی بیستون، چغازنبیل، مسجد شیخ لطف اله، خانه های قدیمی کاشان، منار جنبان و ... حامل نوعی تکنیک، زیبایی و باورهای فرهنگی انسان ها است.

میراث فرهنگی در یک نگاه، شناسنامه ی ملت ها و کشورها می باشد. تمدن، تاریخ ظهور، اصل و نسب و سیارس مسائل فرهنگی، جامعه شناسی و اجتماعی در میراث فرهنگی و نماد بارز آن ها، بناها و بافت های تاریخی نهفته است. فصل دوم: بناهای تاریخی در ایران همان گونه که بیان شد، ایران کشوری کهن و تاریخی بوده و از تمدن و فرهنگ دیرینه ای برخوردار است. نحوه ی شکل گیری شهرها و ابنیه با کاربری های مختلف به شکل کاملا منطقی و صحیح صورت گرفته است. در بسیار ی از شهرها و حتی روستاها رد پایی از ابنیه ی تاریخی دیده می شود. بناهایی با معماری خاص، تزئینات ویژه، مصالح بومی و فن ساخت غیر قابل باور آن هم با کارکردهای متفاوت. از آبشارهای شوشتر گرفته تا اسبادهای نشتیفان و خانه های شگفت انگیز کاشان، و ارگ حکومتی تخت جمشید، همگی نوعی نبوغ و خلاقیت در خلق فضا محسوب می شوند.

با توجه به آمار اعلام شده، بناهای ثبت شده در فهرست آثار ملی به بیش از 17000 اثر می رسد و هم چنان آثار دیگری نیز در مرحله ی بررسی و ثبت قرار دارند. ابنیه ی تاریخی موجود دارای کاربری های متفاوت و متنوعی هستند که شناسائی آن ها خود نیازمند صدها پژوهش و مطالعه می باشد. اما در این جا به ذکر فهرست کاربری آن ها اشاره می شود. برخی از این اثار با توجه به ویژگی های خاصی که دارند به صورت جهانی ثبت شده و برخی دیگر نیز در داخل کشور به ثبت رسیده اند. این ابنیه موجب گشته اند، ایران دارای پشتوانه ی عظیم تاریخی گردد و به عنوان مهد تاریخ و تمدن شناخته شود. هر یک از این ابنیه ی ارزشمند در دوره ای خاص و با توجه به نیاز شهری ساخته شده اند.

مؤلف: علی مختاریان انتشارات: پارسیا