کتاب مبانی فیزیک ساختمان 4 (سرمایش غیرفعال) زهرا قیابکلو

درباره‌ی کتاب مبانی فیزیک ساختمان 4

در ادامه‌ی کتاب مبانی فیزیک ساختمان 2 (تنظیم شرایط محیطی) زهرا قیابکلو، کتاب مبانی فیزیک ساختمان 4 (سرمایش غیرفعال) به زبانی ساده و شیوا در راستای طبقه بندی، معرفی، محاسبه و اصول پایه ی کاربردی انواع سامانه های سرمایشی غیرفعال به رشته‌ی تحریر درآمده است. امروزه بزرگ ترین و مهم ترین دغدغه‌های بشر در رابطه با انرژی در سطح جهانی، مصرف بیش از حد سوخت های فسیلی و در پی آن خطر تغییرات اقلیمی عمده در سطح قاره ها است که یک تهدید جهانی به شمار می‌رود.

از بین راه حل های پیشنهادی که در این رابطه و برای معضلات موجود از سوی مؤسسات جهانی مطرح شده است، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان مهم ترین عوامل در کتاب مبانی فیزیک ساختمان 4 قیابکلو مطرح می گردد. راه کار عملی برای رسیدن به چنین هدفی، تلاش برای تعامل هرچه بیشتر علوم مرتبط با این موضوع است.

وضوح این مسئله در کشورهای آسیا که رشد سریع جمعیت و در نتیجه تقاضای رو به رشد فضاهای مسکونی و تجاری و در پی آن مصرف انرژی بسیار زیاد برای تهویه ی مطبوع را تجربه می کنند، بیش از سایر نقاط جهان است. سامانه های سرمایشی غیرفعال بهره وری ساختمان را از طریق کاهش جذب گرما از محیط خارج و تسهیل از دست دادن آن توسط منابع طبیعی خنک کننده به حداکثر می رسانند.

بخشی از کتاب مبانی فیزیک ساختمان 4 (سرمایش غیرفعال) قیابکلو

فصل اول: سامانه های سرمایشی غیرفعال

1-2 ملاحظات طراحی

سامانه های سرمایش غیرفعال که ارزان ترین روش خنک کردن بناها می باشند، کمترین اثرات تخریب محیط زیستی داشته و بهره وری ساختمان را از طریق کاهش جذب گرما از محیط خارج و تسهیل از دست دادن گرما توسط منابع طبیعی خنک کننده را به حداکثر می رسانند.

گرما از طریق پوسته ساختمان؛ دیوارها، سقف و کف به بنا وارد و از آن خارج می شود. دیوارهای داخلی، درها و قرار گرفتن اتاق ها در انتشار گرما در داخل ساختمان مؤثر هستند. گرچه فعالیت های گرمازای داخل ساختمان نیز اثرات کمتری دارند ولی همچنان مهم هستند.

یک طراحی جامع، متشکل از شکل ساختمان، مصالح و اجزاء آن به عنوان یک سامانه کلی است و همچنین می تواند هزینه ها را کاهش داده، باعث ارتقاء آسایش و شیوه زندگی گردیده و تأثیرات سوء محیط زیستی را نیز به حداقل برساند.

واکنش های متفاوتی برای هر نوع منطقه آب وهوایی و حتی در داخل یک منطقه آب وهوایی بر اساس شرایط محلی و خصوصیات ویژه آن منطقه نیاز است که به برخی از آنها در کتاب مبانی فیزیک ساختمان 2 اشاره شده است. برای دستیابی به حداکثر سرمایش طبیعی، توجه به نکات ذیل ضروری است:

• جابجایی هوا یکی از عناصر اصلی خنک کنندگی غیرفعال است. این پدیده با افزایش میزان تبخیر باعث افزایش خنک کنندگی می شود. به طور کلی، تهویه عبوری بهترین راه خنک کردن ساختمان بوده و فن ها و پنکه ها برای خنک کردن ساکنین بیشتر مؤثر هستند اما در شرایط آب وهوای استوایی در طی زمان هایی با رطوبت بالا تأثیر کمتری دارد.
• به حداکثر رساندن جریان وزش نسیم های خنک کننده در داخل بنایک رکن اساسی و ضروری در طراحی غیرفعال می باشد. از این رو نسیم های ساحلی معمولا از جهت ساحل می وزند و در مناطق کوهستانی و یا نواحی تپه ای در اوایل صبح و اواخر غروب هوایی که در طول شب خنک شده است به شکل نسیم های خنک کننده به سمت پایین دره ها جریان پیدا می کنند. وزش جریان های هوای گرم در نواحی پست داخلی امری رایج است این جریان هوا در اثر گرم و سرد شدن هوا در طول روز ایجاد می شود. این جریان های بسیار کوتاه در اوایل صبح و غروب می وزند اما با یک طراحی خوب این جرایان های موقتی کوتاه مدت می توانند اثرات خنک کنندگی ارزشمندی را تولید کنند.
• در رطوبت بالاتر، سرعت بیشتر هوا برای رسیدن به همان تأثیر خنک کنندگی ضرورت دارد. حداکثر سرعت آسایش بخش هوا 7٫5 متر بر ثانیه است، سرعت بیشتر، هوای خنک تر ایجاد نمی کند بلکه می تواند آزار دهنده باشد.
• در مناطق گرم و مرطوب، درجه بالای رطوبت، توانایی و قدرت بدن را در از دست دادن حرارت بدن از راه تعریق محدود می سازد. بنابراین خوابیدن راحت در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب استوایی امری بسیار مهم است خصوصاً در زمان هایی که رطوبت هوا بسیار بالا است.

پنجره ها باید در سقف و دیواره های شرقی و غربی که نور خورشید تابستان شدیدتر است، به حداقل برسند.

• تألیف: دکتر زهرا قیابکلو
• انتشارات: جهاد دانشگاهی