کتاب تمدن و ملالت‌های آن زیگموند فروید

در قسمتی از کتاب تمدن و ملالت‌های آن به قلم زیگموند فروید آمده است: نمی‌توان در برابر این فکر مقاومت کرد که مردم عموما در سنجش ارزش‌ها از معیارهای نادرست استفاده می‌کنند، قدرت، موفقیت و ثروت را می‌جویند و این‌ها را نزد دیگران می‌ستایند. اما آنچه را که در زندگانی ارزش حقیقی دارد ناچیز می‌شمارند؛ با این حال، در هر حکمی که چنین کلی است این خطر وجود دارد که رنگارنگی و تنوع حیات ذهنی بشر را فراموش کنیم. هستند مردان یگانه‌ای که از احترام هم عصران خود بی‌تصیب نیستند، هر چند بزرگی آنان مبتنی بر ویژگی‌ها و دستاوردهایی است که با هدف‌ها و آرمان‌های توده‌ی مردم کاملا بیگانه است.

آدمی به آسانی گمان می‌کند که این مردان بزرگ را فقط اقلیتی قبول دارد و اکثریت بزرگ به آنان توجهی نمی‌کند. اما به علت ناهمخوانی بین اندیشه و کردار آدمیان و چندگانگی آرزوهایشان، واقعیت نباید به این سادگی باشد.

جای شگفتی نیست که انسان‌ها زیر فشار این همه رنج گوناگون عادت کرده‌اند انتظارشان را از سعادت کاهش دهند، چنان‌که اصل لذت نیز خود تحت تاثیر جهان بیرون به اصل واقعیت که توقع کم‌تری دارد تبدیل می‌شود و آدمی اگر از بدبختی نجات پیدا کند و رنج را پشت سر بگذارد خود را سعادتمند می‌داند و به طور کلی احتراز از رنج بر لذتجویی غالب می‌شود. با تامل درمی‌یابیم که می‌توان از راه‌های گوناگون در انجام این تکلیف کوشید. همه‌ی این راه‌ها را مکاتب گوناگون جکمت عملی پیشنهاد کرده‌اند و آدمیان نیز این راه‌ها را پیموده‌اند. وسوسه‌انگیزارین شیوه‌ی گذراندن زندگانی ارضای بی‌حد و مرز همه‌ی تیازهاست. اما معنای آن این است که آدمی لذت را برتر از احتیاط بداند و در این صورت باید پس از چندی تاوان لذت را پس بدهد.

شیوه‌های دیگری که هدفشان به طور عمده پرهیز از رنج است بر این مبنا از یکدیگر متمایز می‌شوند که کدام یک از سرچشمه‌های رنج را بیشترمورد توجه قرار می‌دهند. روش‌های افراطی و اعتدالی وجود دارند. روش‌های یکجانبه و روش‌هایی که همزمان به چند جنبه می‌پردازند. عزلت خودخواسته، دوری جستن از دیگران، نزدیک‌ترین راه محافظت خود در برابر رنجی است که از رابطه با دیگران ممکن است حاصل شود. می‌بینیم سعادتی که از این راه به دست می‌آید آرامش است.

کتاب تمدن و ملالت های آن اثر زیگموند فروید با ترجمه‌ی محمد مبشری توسط نشر ماهی به چاپ رسیده است.

• نویسنده: زیگموند فروید
• مترجم: محمد مبشری
• انتشارات: ماهی