کتاب خرده اوستا | ابراهیم پور داود

کتاب خرده اوستا

"خرده اوستا" بخشی از "کتاب اوستا" می باشد که مولف با به کارگیری از عباراتی ساده و روان، آن را مورد بررسی، تفسیر و تشریح قرار می دهد. در واقع، کتاب اوستای کنونی که کتاب دینی زرتشتیان است، به پنج بخش تحت عناوین "یسنا"، "ویسپرد"، "وندیداد"، "یشت" و "خرده اوستا" تقسیم بندی شده و "پور داوود" در طول اثر حاضر، به بخش آخر آن می پردازد. به طور کلی کتاب خرده اوستا مطالبی را در رابطه با نیایش، نماز و اعمال شبانه روزی و هم چنین روزهای متبرک و بسیاری موارد دیگر بیان می کند که هشت قسمت مختلف از جمله: 1. دو نماز با نام های "اشم و هو" و "یتا اهو"، 2. "نیرنگ کشتی بستن"، 3. "سروش باژ"، 4. "هوشیام"، 5. نیایش های: "خورشید نیایش"، "ماه نیایش"، "مهر نیایش"، "اردویسور بانو نیایش" و "آتش بهرام نیایش"، 6. پنجگاه: "هاونگاه"، "رپیتوینگاه"، "ازیرینگاه"، "اویسروتریمگاه"، "اشهینگاه"، 7. "دو سی روزه": سی روزه ی کوچک و سی روزه ی بزرگ و 8. چهار آفرینگان: "دهمان"، "گاتا"، "گهنبار" و "رپیتوین" را شامل می شود. نویسنده با استناد به دستاورد سال ها پژوهش و علم خویش در این حیطه، تفاسیر ارائه شده ی خود را بر اساس متن اوستای گلدنر به نگارش در آورده و خواننده را در درک و فهم هر چه بیش تر مطالب خرده اوستا یاری می رساند.

فهرست

کتاب هایی که استفاده شده است دین دبیره (الفبای اوستا) دیباچه خرده اوستا آذر پاد مهر اسپندان (موبدان ایران در عهد ساسانیان) اندرز نامه ی آذر پاد مهر اسپندان سرود مزدیسنی پرامون یشت = اشم وهو ... یتا اهو... تفسیر اشم وهو و یتا اهو و ینگهه هاتم نیرنگ کشتی بستن سدره و کشتی تفسیر نیرنگ کشتی بستن کتاب نیرنگستان کتاب وچر کرت دینیک سروش باژ باژ و زمزمه تفسیر سروش باژ زروان = زمانه رساله ی «علمای اسلام» هوشیام تفسیر هوشیام تفسیر خورشید نیایش تفسیر مهر نیایش تفسیر ماه نیایش (اندر ماه، پر ماه، ویشپتث = اوقات مختلف ماه) تفسیر اردویسور بانو نیایش (آبان نیایش) تفسیر آتش بهرام نیایش (آذر فروبغ، آذر گشسپ، آذر برزین مهر) گیاه های خوش بو و بخور در اوستا پنجگاه تفسیر هاونگاه ((ائیر یمن ایشیه = ایرمان) تفسیر رپیتوینگاه تفسیر ازیرینگاه (مراتب هفتگانه ی پیشوایان دینی) تفسیر اویسروتریمگاه تفسیر اشهینگاه کتاب ائو گمسدئچا نریوسنگ دستور پارسیان در قرن دوازدهم میلادی همستگان = برزخ سیروزه (فرشتگان سی روز ماه) تفسیر سی روزه ی کوچک تفسیر سی روزه ی بزرگ تقویم مزدیسنا گهنبار (شش جشن بزرگ دینی سال) آفرینگان آفرینگان دهمان تفسیر آفرینگان دهمان آفرینگان گاتا آفرینگان گهنبار آفرینگان رپیتوین فرهنگ لغات اوستا فرهنگ لغات پهلوی فهرست برخی از لغات فهرست اسامی قبایل و اشخاص و کتب و اماکن و بلاد

برشی از متن کتاب

آذر پاد مهر اسپندان روان تو دارنده روشن کناد       خرد پیش جان تو جوشن کناد  (فردوسی) آذرپاد مهر اسپندان از مشهورترین موبدان عصر ساسانی و از مقدسین زرتشتیان است در سنت مزدیسنان معجزات و کراماتی از برای او قائل شده و بسا کتب و ادعیه ی پهلوی و پازند به او نسبت داده اند در تفسیر پهلوی اوستا (زند) چندین بار به اسم او بر می خوریم و یکی از مفسرین نامه ی مقدس شمرده می شود آن در پهلوی از لواحق است به منزله ی یاء نسبی بنابراین آذرپاد پسر مهراسپندان یعنی آذرپاد پسر مهر اسپند اسم اولی که آذرپاد و آذرپات بدهم نوشته شده از اسامی معمولی ایران قدیم بوده در اوستا آتر پات آمده است در فروردین یشت فقره ی 102 فره هر پاکدین آتر پات ستوده شده است این اسم لفظا یعنی پناهنده ی آتش نزد مورخین یونان آترو پاتس ضبط شده ایالت آترپاتکان (آذربایجان) نیز دارای همین اسم است. در پهلوی آتروپات و بهیئاتهای دیگر هم نوشته شده است. اسم دومی که مار اسپند و مارسپند و مار اسفند هم نوشته شده در اوستا منثر سپنت آمده لفظا یعنی کلام مقدس. بیست و نهمین روز هر ماه نیز مارسپند یا مهر اسفند نامیده می شود. انوری می گوید: تا که در نطع دهر در بازی است    رخ بهرام و اسب مهر اسفند در کلیه ی کتب دینی غالبا از آتروپات مارسپندان یاد گردیده است در فصل 33 بندهش که سلسله ی نسب برخی از موبدان بزرگ و معروف ذکر شده در فقره ی 3 آن سلسله ی نسب آذرپاد مهر اسپندان به منوچهر پیوسته است این سلسله نسب که لابد سنتی است نه تاریخی از این قرار است: «آتروپات پیر مارسپند پسر داد اردا پسر داد ایراد پسر هودین پسر آتروداد پسر منوچهر پسر و هومن چهر پسر فریان پسر باهک پسر فریدون پسر فرشوشتر پسر پوروشسپ پسر نیور پسر وخش پسر وهیدرش پسر فرشت پسر کاک پسر وخش پسر فریان پسر رجن پسر ورا سرب پسر منوچهر» نظر به این سلسله ی نسب آذرپاد به بیست و دو پشت به منوچهر نبیره ی فریدون پیوسته است چنان که می دانیم سلسله ی نسب پیغمبر ایران زرتشت نیز در یازده پشت به رجن – دورا سرب – منوچهر می رسد. در روایات داراب هرمزد یار مندرج است: «موبدان موبد آذرپاد مهرسفندان از سوی پدر تخمه ی زراتشت اسفنتهان بود و از سوی مادر از خاندان گشتاسب شاه» در سنت نیز پیشوایان دینی از خاندان زرتشت و از پشت ایسد و استر که بزرگ ترین پسر پیغمبر و خود نخستین موبد بوده می باشد. تولد آذرپاد مهر اسپندان را در عهد پولادین قرار داده اند در کتاب نهم دینکرد که از بیست و سه فرگرد سوتگر نسک سخن رفته مندرج است: «هفتم فرگرد (فصل) سوتگر نسب عبارت است از نمودن چهار هنگام به زرتشت در هزاره ی وی، نخست عهد زرین عهدی است که اهورا مزدا دینبزرتشت نمود، دوم عهد سیمین عهدی است که گشتاسب از زرتشت دی پذیرفت؛ سوم عهد پولادین عهدی است که آذرپاد مهر اسپندان پاک و آراستار (آراینده ی دین) زائیده شد؛ چهارم عهد آهن آلوده...