کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت | محمد جعفر مهدیان

درباره‌ی کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت مهدیان

در کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت محمد جعفر مهدیان از نشر ساوالان، مجموعه اصول تربیت، با رویکرد جامع‌نگری و آینده پژوهی، بر مبنای ویژگی‌های نظام اجتماعی مبتنی بر تعلیم و تربیت در هزاره سوم مطرح شده است. جامع‌نگری آن به لحاظ شمولیت اصولی است که در بر گیرنده‌ی کلیه عناصر دخیل در فرایند تربیت بوده است.

چنانکه اصول تربیتی به تفکیک هر یک از عناصر مطرح شده و چارچوب‌های آن معرفی شده است. شاید وجه تمایز کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت مهدیان نسبت به سایر منابع موجود در این زمینه، به همین ویژگی آن مربوط باشد.

از طرف دیگر نظر به تغییر و تحولات همه جانبه در عرصه‌ی علم و دانش و بالتبع آن، امور فرهنگی – اجتماعی و نیز ماهیت کشف شدنی بودن اصول تربیت با نگاه به آینده و تاثیرپذیری از دگرگونی‌های ساخت و کارکرد عناصر فرهنگی – تربیتی، در کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت مهدیان آینده‌نگری و آینده‌پژوهی، به عنوان یک جهت‌گیری اساسی، مطمح نظر قرار گرفته است.

فصول کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت مهدیان مشتمل بر: معنی و مفهوم تربیت: عناصر تربیت، اهداف تربیت، مبانی تربیت، اصول تربیت از لحاظ عناصر متشکل آن، اصول تربیت از نظر مربیان بزرگ و آینده پژوهی در اصول تربیت تدوین شده است.

با توجه به تدریس این واحد درسی توسط محمد جعفر مهدیان در مراکز تربیت معلم و مؤسسات آموزش عالی در طی سال های اخیر، سعی شده است، مطالب در قالبی متناسب با سرفصل‌های درس مبانی و اصول تعلیم و تربیت مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و مراکز آموزش دانشگاهی ارائه گردد. ضمناً مدرسان محترم می‌توانند قسمت‌هایی از کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت مهدیان را به ویژه فصل ششم و هفتم را به عنوان مطالعه آزاد دانشجویان قرار داده و به صورت ارائه کنفرانس‌های کلاسی معرفی نمایند.

برشی از متن کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت محمد جعفر مهدیان

اگر جریان تربیت کودک انسان دارای هدف و محتوا و روش تربیتی باشد اما چارچوب عمل و اقدامات تربیتی روشن نباشد و حدود و ثغور فعالیت‌های مربی و متربی معلوم نباشد نوعی هرج و مرج رفتاری در این فرایند غیر محتمل نخواهد بود.

اصول تربیتی مجموعه بایدها و نبایدهایی است که در جاده تربیت مطرح شده و دست‌اندرکاران امر تربیت را هدایت و راهنمایی می‌کند؛ «مقصود از اصول جستجوی آن گونه مبانی عقلانی و مقیاس‌هاست که به وسیله آن می‌توان در هر مورد با کمال سهولت، رفتار پرورشی مطلوب کرد. رفتاری که به وسیله آن می‌توان هر طفل را از موقّف مخصوص خود به هدف مطلوب رساند.»

آنجا که صحبت از رعایت قضاوت‌های فردی یا فرصت‌های آزاد تربیتی یا ایجاد عادت‌های مطلوب رفتاری می‌شود، فی الواقع تأکید بر اصولی است که راهنمای فکری مربیان و متربیان قرار گرفته و چنانکه بعضی از اصحاب اهل‌نظر گفته‌اند چارچوب‌ها و تکیه‌گاه‌های عقلانی تربیت تلقی خواهند شد، مثلا وقتی ما با واقعیتی به نام تدریجی بودن رشد کودک مواجه هستیم می‌توانیم در تربیت او عجول باشیم.

عجول نبودن در تربیت یک راهنمای عمل است که بر واقعیت روان‌شناختی کودک استوار است، یا وقتی می‌گوییم کودک باید آزاد باشد تا جایی که به حقوق و تجربه دیگران لطمه نزند و کنجکاوی‌های خود را در محیط زندگی‌اش ارضا نماید قائل به اصل آزادی و کنترل اجتماعی هستیم، اصلی که سر منشاء عمل و رفتار کودک و بزرگسال بوده و بر واقعیت جامعه‌شناختی استوار است.

کتاب مبانی و اصول تعلیم و تربیت به تالیف محمدجعفر مهدیان در نشر ساوالان به چاپ رسیده است. این کتاب جزء بهترین کتاب های دانشگاهی علوم تربیتی و مشاوره می‌باشد.

• مولف: محمدجعفر مهدیان
• انتشارات: ساوالان