کتاب سازمانهای مالی و پولی بین المللی اثر مهدی ابراهیمی نژاد

درباره‌ی کتاب سازمانهای مالی و پولی بین المللی مهدی ابراهیمی نژاد

سازمان بین المللی مجمعی از کشورهاست که با عقد قرارداد میان اعضای آن ایجاد می‌شود و با داشتن یک نظام یا مجموعه‌ ای از دستگاه‌ ها به پیگیری هدف های مربوط به مصالح مشترک از طریق همکاری بین اعضا می‌پردازد.

هدف اصلی سازمان های مالی و پولی بین المللی، تغییر وضعیت نامطلوب اقتصاد جهانی، گسترش و بسط تجارت آزاد از طریق رفع محدودیت های بازرگانی و تجاری، تنظیم و تدوین نظام نوین اقتصادی و پولی بین المللی و سرانجام بالا بردن سطح رفاه ملل دنیا از طریق تقسیم کار در سطح بین الملل است. کشورهای صنعتی با پیگیری اهداف موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) و تشکیل سازمان تجارت جهانی و اعلام نظریه «جهانی شدن» اقتصاد کشورها سعی در تسلط کامل بر اقتصاد کشورهای جهان دارند.

در این میان دولت‌ های کشورهای در حال توسعه مسئولیت سنگینی را در حفظ منافع اقتصادی ملت های خویش برعهده دارند که در یک مبارزه ی اصولی به تمهیدات مختلف برای بهره‌گیری حداکثر از فرصت ها و رفع همه ی تهدیدات و خطر ها توسل جویند تا به وظیفه ی تاریخی خویش در این برهه ی حساس عمل کرده باشند.

در این فصول سعی شده است مباحث اساسی مربوط به مؤسسات پولی و مالی بین المللی و منطقه‌ای به گونه‌ای که با اقتصاد جامعه ما نیز ارتباط دارد، مطرح شود. این مباحث در برگیرنده ی نظر های مختلفِ موافق و یا علیه اقدامات بعضی از این سازمان هاست که با دیدگاه نقادانه بررسی شده است تا دانشجویان رشته های مدیریت و اقتصاد با تأمل بیشتری به اهداف و مقاصد این سازمان‌ها بنگرند و به حفظ و حراست از منافع و منابع ملی خویش بپردازند و در این راستا عقلایی ترین روش ها را برگزینند.

بخشی از کتاب سازمانهای مالی و پولی بین المللی مهدی ابراهیمی نژاد

فصل اول: صندوق بین المللی پول

اهداف و وظایف صندوق

بر اساس مادۀ 1 قرارداد، وظایفی برای صندوق در نظر گرفته شد که بعداً  موارد دیگری نیز به آن اضافه گردید. به طورکلی وظایف و اهداف صندوق به شرح زیر است:

• نظارت و سیاست‌های اقتصادی کشورهای عضو؛
• تسهیل همکاری پولی و افزایش همکاری بین المللی برای رفع مشکلات پولی از راه مشاوره؛
• تثبیت مبادلات ارزی و تسهیل رشد موزون بازرگانی بین المللی؛
• اجرای مجموعه قوانین مربوط به سیاست‌های نرخ مبادلات ارزی؛
• افزایش ثبات ارزی و جلوگیری از رقابت در کاهش ارزش برابری پول که به منظور افزایش صادرات صورت می گیرد؛
• تأسیس یک سیستم چند جانبه برای تنظیم پرداخت های بین المللی؛
• اعطای تسهیلات مالی ضروری برای رفع مشکلات موازنه پرداخت‌ها به منظور دستیابی مجدد به توازن پرداخت ها بدون آسیب رسانی به رفاه ملّی؛
• تأمین کمک‌های فنی مطلوب؛
• پرداخت وام به کشورهایی که با سرمایه داری جهانی پیوند خورده باشند و بتوانند نیازهای غرب را تأمین کنند.

این صندوق می تواند اندوخته های بین المللی را به صورت «حق برداشت مخصوص» به متقاضیان واجد شرایط اختصاص دهد (به بحث حق بهره برداشت مخصوص مراجعه شود). هم چنین به کشورهای عضو که درآمد کمی دارند، بر اساس تسهیلات تعدیل ساختاری گسترده اعتبارات، امتیاز دهد.

منابع اعطای وام صندوق بین‌المللی پول عمدتاً از سهمیه‌ های کشورهای عضو، یعنی تعهدات سرمایه ای آنها تأمین می شود. صندوق مجاز است برای افزایش منابع خود از وام دهندگان رسمی قرض بگیرد. همچنین می تواند از ردیف اعتباری 18.5 میلیارد حق برداشت مخصوص (معادل 17 میلیارد دلار آمریکا) که کشورهای مختلف در «ترتیبات عمومی برای دریافت وام) باز کرده اند، استفاده کند.

تشکیلات صندوق و ارگان های تصمیم گیرنده

تعداد کشورهای عضو در ابتدای تشکیل، 45 کشور بود که اکنون بالغ بر 183 کشور شده‌اند و مقر آن نیز در واشنگتن است. صندوق از سازمان های وابسته به «سازمان ملل متحد» است اما در فعالیت ها و تصمیم‌گیری استقلال کامل دارد و تعداد پرسنل آن به 1700 نفر می رسد.

ارگان های تصمیم گیرنده صندوق بین‌المللی پول عبارتند از:

الف) شورای مدیران عامل (شورای حکام). این شورا بالاترین مقام صندوق است و از نمایندگان کشورهای عضو که ممکن است در حد وزیر دارایی یا رئیس بانک مرکزی آن دولت باشند، تشکیل می شود؛ البته هر کشور عضو نیز یک نماینده ی عدل البدل به صندوق معرفی می کند تا رابط بین صندوق و دولت عضو باشد.

رئیس ای شورا از میان اعضا انتخاب می شود و جلسات آن سالانه و معمولاً در ماه سپتامبر برگزار می‌شود. از جمله وظایفی که در صلاحیت شورا قرار دارد، بررسی فعالیت های سالانه ی صندوق و برنامه های کلی سال آینده ی آن، پذیرش عضو جدید و اخراج یک عضو، نرخ برابری ارز ها و ... است.

کتاب سازمانهای مالی و پولی بین المللی تالیف دکتر مهدی ابراهیمی نژاد توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

فهرست

فصل اول: صندوق بین‌المللی پول فصل دوم: حق برداشت مخصوص فصل سوم: بانک های توسعه چند جانبه و گروه بانک جهانی فصل چهارم: بانک تسویۀ بین المللی فصل پنجم: سازمان های تجاری، صنعتی و توسعه ای فصل ششم: سازمان ملل متحد و سازمان‌های تخصصی فصل هفتم: پیمان های منطقه ای فصل هشتم: مناسبات ایران با سازمانهای پولی و مالی بین المللی برخی از اصطلاحات فنی و تخصصی گات و سازمان تجارت جهانی پیوست منابع و مآخذ    

• نویسنده: دکتر مهدی ابراهیمی نژاد
• انتشارات: سمت