کتاب سیاست تفکر

درباره کتاب سیاست تفکر (تأملی در اندیشه ی مرلو - پونتی)

"سیاست تفکر" که یکی از کتاب های مجموعه ی "پرتاب های فکر" نشرِ "چشمه" می باشد، عقاید فیلسوف و فعال سیاسی فرانسوی "کلود فلور" را که بعد از مرگ پونتی مسئولیت نشر و ویراستاری کتاب های او را بر عهده گرفت، از زاویه نگاهش به پدیدارشناسی پونتی بیان می کند. نویسنده طبق مطالعاتی که در اولین مقالات و آخرین کتاب های پونتی داشته است نمای کلی از تفکرات او را به مخاطب ارائه می دهد.

"لفور" با قلمی روان و جذاب عقاید پیچیده پونتی را با مخاطب در میان می گذارد و "سیاست تفکر" وی را مورد بررسی قرار می دهد. او همه ی نقدهایی که پونتی بر آثار بزرگانی چون "مارکس" انجام داده است را بررسی کرده و نشان می دهد که پونتی هرگز قصد نداشته تا با نقدی که بر خطوط کلی فلسفه ی بسیاری از فیلسوفان وارد می کرده، نظریه ی سیاسی جدیدی را عرضه کند و تنها سعی کرده که نگرش خودش را نسبت به نظریه های مختلف بیان کند.

برشی از متن کتاب سیاست تفکر (تأملی در اندیشه ی مرلو - پونتی)

خط مشی ‌ها و سیاست‌ های درست معادل چیزی نیستند که از آن به عنوان یک ضرورت ابژکتیو یاد می ‌شود برعکس آنهایی هستند که پرولتاریا به عنوان چیزی برای بیان علایق و اشتیاق شان باز می شناسد و حاصل آن ها برای پرولتاریا، استعداد و آگاهی فزون تر است. به عبارت دیگر پرولتاریا بر سازنده شرایط پوزیتیو و محیط انضمامی ای است که در آن شرایط اقتصادی و روابط قدرت متاثر از آن تبدیل به حرکت در راستای یک هدف از یک تجربه آگاهانه از خودش می ‌شوند.

اگر مرلو - پونتی می‌گوید که هر فرد مشابهی می کوشد تا خویشتن را در دو بعد دریابد، به این علت است که پرولتاریا صرفاً به واسطه وجودش اثبات می ‌کند که این دو بعد یکسان اند. اگر بین درون بود و برون بود، سوبژکتیویته و ابژکتیویسم، حکم و ابزار، یک رابطه دیالکتیکی برقرار است. یا مغایرت و تناقضی درون حقیقت بنیان نهاده شده است، به این علت است که در قلب طبقه انقلابی، همین تضادها در یکدیگر آمیخته شده اند؛ زیرا طبقه انقلابی خودش به طور تقسیم ناپذیری سوژه ابژه است. ما اکنون در موقعیتی واقع شده ایم که در کنار ایجابی پرولتاریا بایست پارادوکس تاریخ را نیز فرض بگیریم، گر چه این فرد به طور قطع به دلیل تقلیل دادن آن نیست، زیرا اصل ایجابی خودش را تنها در فرم صیرورتی از حقیقت بر ما آشکار می ‌کند.

هرچند خرد تاریخی در تجربه طبقه واقع شده است، اما این تجربه هرگز به معنای خود احاطه کامل ندارد. این تجربه، یک توضیحی از شرایط کنونی را ایجاب کرده و یک پیش‌بینی را در باب آینده ممکن می‌سازد؛ ولی این توضیح و پیش‌بینی را تابع حرکتی در می آورد که جمیع ارتباطاتش با محیط طبیعی و اجتماعی دائماً در آن ثبت می شود. از این رو قدرت تاثیرگذار این تجربه در چیرگی بر ناعقلانیت بر ما آشکار می شود. گفتیم که یک تصمیم درست نخواهد بود مگر اینکه از بیرون مورد حمایت واقع شود؛ ولی این حکم نیز تا زمانی که درنیابیم یک تامل سیاسی در گرو پراکسیس جمعی است همچنان در انتزاع باقی خواهد ماند البته این یکی از جنبه‌های آن حکم است و از این رو یک نتیجه نمی ‌تواند خودش را در قالب یک ابژه باز نمایانه و معرف جا بزند.