کتاب قبله عالم ژئوپلیتیک ایران

معرفی کتاب قبله عالم

این کتاب، چنان که از نام فرعی آن هویدا است بررسی ژیوپلیتیک ایران است و سیاست ایران را با توجه به موقعیت جغرافیایی آن، همسایگانش، محورهای ارتباطی، امکانات و تواناییهایش بررسی می کند و البته ژئوپلیتیک را از دیدگاهی گسترده تر می نگرد و صرفا به عوامل جغرافیایی و طبیعی و فیزیکی اکتفا نکرده عوامل فرهنگی و تاریخی را نیز قویا به حساب می آورد و به این اعتبار می تواند برای درک جایگاه کنونی ایران در جامعه ی جهانی مفید باشد.

این کتاب بیشتر درباره ی آینده است. هدف از تالیف آن بررسی گذشته ی ایران به منظور دستیابی به پاسخ هائی در مورد رفتار آینده ی این کشور، رشته های علائق، استمرار تعارضات، و پاره ای ویژگی های ثابت ژئوپولیتیکی است که احتمالا بر سیاست خارجی ایران در دهه های آینده تاثیری نیرومند خواهد گذاشت. این کتاب از نظر سازماندهی به فصول خاصی تقسیم شده است که به هر یک از همسایگان ایران می پردازد_تحلیل های ارائه شده بیشتر بر مبنای جغرافیائی تقسیم بندی شده است تا تقویمی.

گرچه تحلیل بر مبنای اجزای جغرافیائی می تواند به از دست رفتن نوعی احساس همزمانی رویدادهای عمده در فرایند تحول تاریخ جهانی منجر گردد، اما این امکان را فراهم می آورد که بر خصوصیت ویژه ی این مناسبات دو جانبه همراه کلیه ی جنبه های خاص ژئوپلیتیکی آنها تاکید شود. این کتاب برای کسانی نوشته شده است که به ژئوپلیتیک ایران و خلیج فارس، و نقش ایران در سیاست های گسترده تر خاورمیانه علاقه مندند، و نیز کسانی که ناگزیرند بر مبنائی عملی با ایران و منطقه کار کنند.

فهرست کتاب قبله عالم

1.فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایران

2.ایران و عراق: میدان نبرد فرهنگ ها

3.ایران و خلیج فارس، قسمت اول: غبارهای تاریخ

4.ایران و خلیج فارس، قسمت دوم: ایران و مبارزه جوئی جدید عرب

5.ایران و خلیج فارس، قسمت سوم: زیستن با یک ایران جمهوری

6.ایران و عربستان سعودی: کشمکش بنیادگرایان

7.ایران، لبنان، و درگیری اعراب_ اسرائیل

8.ایران و روسیه: تزار در مقابل شاه

9.ایران اتحاد جماهیر شوروی پس از جنگ جهانی دوم

10.ایران و اتحاد شوروی: شکل مناسبات آینده

11.ایران و ترکیه: رقابت برای رهبری آسیای مرکزی

برشی از متن کتاب قبله عالم 

  سقوط شاه به همان اندازه که برای واشنگتن شگفتاور بود برای مسکو نیز بود. در واقع، به نظر می رسید که مسکو عقیده دارد، ایالات متحده برای حمایت از متحد خود از همان آغاز وارد عمل خواهد شد. مسکو هرگونه مداخله ی ایالات متحده در ایران را تهدیدی علیه خود می دانست، بر این اساس بود که برژنف بیانیه ی هشدار دهنده ای خطاب به ایالات متحده منتشر کرد و از این کشور خواست که از هرگونه مداخله ای بپرهیزد. در پایان، شوروی ها باید شگفت زده شده باشند که ایالات متحد نتوانست موضع خود را در ایران حفظ کند.

از دیدگاه سیاست شوروی، سقوط شاه یک موهبت الهی بود_اصطلاحی که نه برژنف، بلکه روحانیون به کار می گرفتند. هنگامی که شاه از کشور گریخت و خمینی به ایران بازگشت تا به اشاعه ی دیدگاه عمیقا ضد آمریکایی خود بپردازد، مسکو به این نتیجه رسید که نگرانی امنیتی اتحاد شوروی درایران به سمت راه حلی کاملا مطلوب حرکت می کند: رژیم جدید تهران مصمم بود که وارد پیمان های امنیتی با ایالات متحده نشود، و اجازه ندهد که ایالات متحده در ایران موضعی ممتاز در اختیار داشته باشد.

(ژئوپلیتیک ایران) نوبسنده: گراهام فولر مترجم: عباس مخبر انتشارات: مرکز