کتاب حقوق مدنی (جلد چهارم) | امامی

درباره کتاب حقوق مدنی (جلد 4) 

حقوق دارای دو معنی است:

یکی جمع حق و آن اختیاری است که برای افراد در جامعه شناخته شده که می توانند عملی را انجام دهند و می توانند آن را ترک نمایند که شرح آن بیان گردید.

حقوق در معنی دیگر عبارت می باشد از مجموع قواعد الزامی که برای نظم روابط افراد و بهبودی وضعیت جامعه وضع گردیده است چنانکه گفته می شود: حقوق فرانسه، حقوق تجارت و علم حقوق.

استعمال اصطلاح  مزبور در حقوق ایران پیروی از حقوق اروپا می باشد و در حقوق اسلام سابقه ندارد. به قواعد مزبور قوانین نیز گفته می شود. قوانین جمع قانون است و قانون کلمه ای است اصلا یونانی و به معنی قاعده می باشد و از یونانی در زبان عربی داخل شده و معرب گردیده و سپس در زبان فارسی از زبان عربی داخل شده است. استعمال کلمه ی قوانین در قواعد حقوقی، در حقوق اسلام و اروپا معمول نمی باشد.

انسان موجودی است که ساختمان جسمانی او ایجاب می نماید در اجتماع زندگانی کند و نمی تواند به تنهایی روزگار خود را بگذارند و از دیگران برکنار بماند زیرا انسان پا به عرصه وجود که می گذارد با ناتوانی جسمی که دارد به مساعدت پدر و مادر خود محتاج است و چون به سن رشد می رسد نمی تواند به تنهایی به امیال خود نائل گردد و نمونه جسمی و روحی خود را تکمیل نماید، مگر با مبادله ی دائم فعالیت افراد دیگر از هم جنسان خود. انسانی که بتواند منزوی از دیگران زندگانی نماید فرضیه ای بیش نیست. انسان دارای حس خودخواهی می باشد که او را به جلب منفعت و دفع ضرر از خود وادار می کند. در این امر انسان و حیوان مشترک می باشند.

فعالیت هر فردی برای جلب منفعت با فعالیت افراد دیگر در این راه اصطکاک پیدا می نماید و تا آنجایی که بتوانند کوشش می کند تا بر افراد دیگر غالب گردد. برقراری نظم در جامعه وجود مقرراتی را ایجاب می کند که آزادی افراد را محدود نموده و روش آنها را معین کند و همچنین تشکیلاتی را می خواهد که احتیاجات انها را رفع نماید.

• مولف: دکتر سید حسن امامی
• انتشارات: اسلامیه