کتاب حقوق بانکی | سلطانی

درباره کتاب حقوق بانکی 

کتاب مذکور به منظور بررسی و تشریح حقوق بانکی در شش بخش تدوین گردیده است: 1- پول، بانکداری و حقوق بانکی 2- ساختار بازار پول در ایران 3- تجهیز منابع  4- تخصیص منابع 5- اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه بانکی 6- پولشویی

در بخش اول، ابتدا به تاریخچه ی پیدایش پول و مفهوم آن می پردازد. سپس مخاطب را با کارکرد اصلی بانک به مفهوم سنتی و پیشینه ی پیدایش و ارتباط آن با بانکداری اسلامی و در ادامه با مسائل حقوق بانکی و تعلق آن به حقوق عمومی یا خصوصی و در نتیجه روش تحلیل سؤالات مطروحه در این حوزه آشنا می کند.

در بخش دوم، ابتدا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهاد ناظر می پردازد. در ادامه توضیحاتی را پیرامون بانک های دولتی و خصوصی، مؤسسات اعتباری، صندوق ها، بانک های قرض الحسنه و در نهایت شرکت‌های تعاونی اعتبار، شرکت های واسپاری و صرافی ها ارائه می دهد.

در بخش سوم، تفاوت های موجود در ماهیت و رژیم حقوقی حاکم بر سپرده های قرض الحسنه پس انداز، سپرده جاری و سپرده سرمایه گذاری مدت دار را به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار می دهد.

در بانکداری اسلامی، تخصیص منابع از سوی بانک ها در چهار گروه قرض الحسنه، عقود مشارکتی، عقود مبادله‌ای و سرمایه‌گذاری مستقیم طبقه‌بندی می‌شود که در ابتدای  بخش چهارم مورد مطالعه قرار می‌گیرند و در انتها نیز جوانب حقوقی خسارت تأخیر بازپرداخت تسهیلات را مورد بررسی قرار می‌دهد.

بخش پنجم دو ابزار کاربردی و مهم بانکی که مسائل حقوقی قابل توجهی به ویژه در بعد بین المللی حول محور آن ها شکل گرفته، یعنی اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه بانکی را به طور کامل شرح می‌دهد.

در بخش ششم مفهوم و نحوه ی تحقق جرم پولشویی و سپس ساختار و طریقه ی مبارزه با پولشویی در سیستم بانکی ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد.

برشی از متن کتاب حقوق بانکی 

بخش اول: پول، بانکداری و حقوق بانکی فصل اول: تاریخچه پیدایش پول و مفهوم آن

پول یکی از اختراعات مهم بشر است که بر اساس آن تاریخ اقتصاد به سه دوره متوالی اقتصاد معیشتی، اقتصاد تهاتری و اقتصاد پولی تقسیم می گردد. در دوره اقتصاد معیشتی افراد به صورت گروهی و اشتراکی فعالیت می‌کردند و تقسیم کار تقریباً وجود نداشت. به دلیل محدود بدون دامنه کالاهای تولید شده و همگانی بودن آن، نیازهای متقابل اقتصادی و بنابراین مبادله و بازار خاصی وجود نداشت. رفته رفته با بهبود شیوه های تولید و تقسیم کار و پیدایش مازاد تولید، زمینه مبادله کالا فراهم گردید.

از آنجا که کارها و فعالیت‌ها تخصصی گردیده بود و مازاد تولید وجود داشت، افراد ناگزیر شدند تولیدات خود را با دیگران مبادله نمایند. نظام اقتصاد تهاتری که در آن فروش و خرید دو کالا همزمان در برابر هم انجام می شد، دارای ایرادات فراوانی بود. در این نوع مبادله نیاز بود که خواسته‌های خریدار و فروشنده با یکدیگر منطبق شود و این خود سبب کندی سرعت مبادلات و استفاده از مبادلات غیر لازم برای رسیدن به کالای مورد نیاز می‌شد. نبود وسایل حمل و نقل مناسب جهت انتقال سریع و آسان کالاها باعث می شد که این قسم مبادلات به یک منطقه کوچک جغرافیایی محدود شود.

بعلاوه برخی کالاها تقسیم پذیر نبودند و پس انداز به وسیله نگهداری کالاها نیز کار ساده‌ای نبود. مجموعه مشکلات و دشواری های حاکم بر اقتصاد تهاتری که مانع گسترش و شکوفایی تجارت و اقتصاد می‌گردد زمینه‌ساز ایجاد نظام اقتصاد پولی شد. در ابتدا که نظام پول کالایی حاکم بود برخی از کالاها همچون نمک، برنج، گندم و صدف به اقتضای شرایط محیطی و فرهنگی به عنوان پول کالایی استفاده می شدند. دوره اقتصاد پولی انواع متفاوتی از پول را از سر گذرانده و پس از پول کالایی، پول فلزی و اسکناس امروزه به پول الکترونیک رسیده است. در دوره‌ای که پول کالایی رایج بود مردم کالاهای مازاد خود را به پول کالایی تبدیل می نمودند تا در صورت نیاز آن را با کالای مورد احتیاج خود مبادله کنند. ارزش پول کالایی برابر ارزش جنسی آن بود.

فهرست کتاب حقوق بانکی 

• بخش اول: پول، بانکداری و حقوق بانکی

فصل اول: تاریخچه پیدایش پول و مفهوم آن فصل دوم: تاریخچه بانکداری و تفاوت بانکداری اسلامی و غربی فصل سوم: تعریف و ماهیت حقوق بانکی

• بخش دوم: ساختار بازار پول در ایران

فصل اول: بانک مرکزی فصل دوم: بانک ها و موسسات اعتباری فصل سوم: صندوق و بانک قرض الحسنه فصل چهارم: شرکت‌های تعاونی اعتبار، شرکتهای واسپاری (لیزینگ) و صرافی‌ها

• بخش سوم: تجهیز منابع

فصل اول: سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز فصل دوم: سپرده قرض‌الحسنه جاری فصل سوم: سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار

• بخش چهارم: تخصیص منابع

فصل اول: عقود مشارکتی فصل دوم: عقود مبادله ‌ای فصل سوم: قرض‌الحسنه و سرمایه‌گذاری مستقیم فصل چهارم: خسارت تأخیر بازپرداخت تسهیلات

• بخش پنجم: اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه بانکی

فصل اول: اعتبارات اسنادی فصل دوم: ضمانت نامه بانکی

• بخش ششم: پولشویی

فصل اول: مفهوم و نحوه تحقق جرم پولشویی فصل دوم: مبارزه با پولشویی در سیستم بانکی ایران