امیل زولا کیست؟
امیل ادوارد شارل آنتوان زولا روزنامهنگار، رماننویس، نمایشنامهنویس و از پایهگذاران مکتب ناتورالیست در فرانسه است. او بین سالهای 1840 تا 1902 میزیست. زمانی که آثار و زندگینامه امیل زولا را میخوانید، متوجه خواهید شد که او چهرهای شاخص در آزادی سیاسی فرانسه است.
امیل زولا نویسندهای است مشهور در سطح بینالملل که در نوشتههای خود، به دردهای اجتماعی میپردازد. مجموعه
آثار ادبیات داستانی، اجتماعی و سیاسی زولا در جایجای جهان ترجمه، چاپ، تحلیل و تفسیر شده و از نوشتههای وی در صنعت سینما، اقتباسهای زیادی میشود. در ادامه به بررسی بیوگرافی امیل زولا پرداخته شده، تا شناخت بهتری از زندگی و آثار امیل زولا به عمل آید.
زندگینامه امیل زولا
امیل زولا متولد دوم آپریل سال 1840 در پاریس است. پدرش ایتالیایی و اهل ونیز و مادرش فرانسوی و اهل دوردان بود. زمانی که امیل سهساله بود، به علت شغل پدر، به «اکس آن پرووانس» نقلمکان کردند. کودکی او در پرووانس گذشت. زمانی که هفت سال داشت، پدرش براثر ذاتالریه درگذشت. امیل و مادرش، امیلی اوبر، در سال 1851 به پاریس بازگشتند. پس از بازگشت به پاریس، امیل به همراه مادر و مادربزرگش زندگی میکرد. امیلی، تا زمان مرگش فردی تأثیرگذار و پیگیر در زندگی پسرش بود.
در بیوگرافی امیل زولا، گذران کودکی وی در پرووانس نقش پررنگی داشت، زیراکه تحصیلش در این شهر باعث ایجاد دوستی عمیق و دیرین او با پل سزان (نقاش مشهور فرانسوی، 1839 _ 1906) و ورود امیل به هنرهای گرافیکی همچون نقاشی شد. زولا از کودکی، شغل آینده خود را نویسندگی میدانست و از آغاز جوانی مطالعات جدی درباره نویسندگی را آغاز کرد.
دوران تحصیل امیل زولا
در زندگی امیل زولا، تحصیل جایگاه ویژهای ندارد! او تحصیلات خود را در پرووانس آغاز کرده و بعد از آنکه به پاریس بازگشتند، به دبیرستان سن لوئی رفت. پس از اینکه دو بار در آزمون دیپلم شکست خورد، ترک تحصیل کرد و به جستجوی کار رفت.
او تا پیش از نویسندگی، در فقر و تنگدستی زندگی میکرد. او در شرکت حملونقل، بخش بستهبندی و توزیع بنگاه انتشاراتی اشت (Hachette) و در کنار آن بهعنوان خبرنگار سیاسی برای روزنامهها کار میکرد. امیل پس از آنکه شغل نویسندگی را بهصورت تماموقت برای خود برگزید، از مشاغل پیشینش استعفا داد.
ازدواج امیل زولا
در ورقی دیگر از زندگی امیل زولا، ازدواج او با گابریلا الکساندر مولی، دوست صمیمی او، رقم میخورد. در ماه می سال 1870، امیل با همسرش گابریلا ازدواج کرد. گابریلا و امیل تا آخر عمر با هم زندگی کردند و هیچگاه بچهدار نشدند. دو فرزند امیل زولا، دنیز و ژاک، حاصل رابطه وی با خدمتکار خانه امیل و گابریلا، ژن روزرو، بودند.
ماجرای دریفوس
در بررسی بیوگرافی امیل زولا، اعتراض به ماجرای دریفوس و تبعید او به لندن در سالهای آخر عمرش، بسیار قابلتوجه است. امیل زولا در سالهای آخر زندگیاش یک سال به لندن گریخت و در تبعید به سر برد. فرار وی بهعلت انتشار اعتراضات او در مورد ماجرای محکومیت دریفوس بود. آلفرد دریفوس، افسر یهودی ارتش فرانسه، به اتهام خیانت، به 12 سال تبعید در جزیره شیطان محکوم شد.
امیل زولا در نامهای سرگشاده، تحت عنوان «من متهم میکنم» یا «ژاکوز» (J’accuse)، در روزنامه لورو (L’Aurore)، قضات دادگاه، فرمانده کل ارتش، ژنرالهای ارتش و وزیر جنگ را متهم به ارتکاب جنایت حقوقی کرد. به همین علت او به یک سال حبس به همراه جریمه مالی محکوم شد. اما پیش از اینکه حکم دستگیری وی عملی شود، زولا خانه و خانواده را ترک کرد و به انگلستان گریخت.

پس از مدتی، با اعتراف جاعل مدارک علیه دریفوس، زولا نیز توانست به فرانسه بازگردد. این ماجرا از بزرگترین رسواییهای قضایی فرانسه به شمار میرود. امیل زولا نقش برجستهای در تبرئه و آزادی آلفرد دریفوس داشت؛ هرچند که عمر وی کفاف باخبر شدن از این تبرئه را نداد.
مرگ امیل زولا
دفتر زندگی امیل زولا در تاریخ 29 سپتامبر 1902 به ورق نهایی خود رسید. امیل ادوارد شارل آنتوان زولا در این روز به طرز مشکوکی براثر خفگی با مسمومیت ناشی از استنشاق منوکسید کربن در شهر محل تولدش، پاریس، درگذشت. هزاران نفر در مراسم خاکسپاری وی شرکت کرده بودند.

زولا را ابتدا در گورستان مونمارتر پاریس به خاک سپردند، اما 5 سال و 9 ماه پس از مرگ وی، در 4 ژوئن 1908، بقایای پیکرش به پانتئون منتقل شد. مراسم انتقال پیکر او از گورستان مونمارتر به پانتئون با سو قصد نافرجام به جان آلفرد دریفوس، توسط روزنامهنگار مخالفی به نام لوئیس آنتلم گرگوری، ناتمام باقی ماند.
هماکنون، پیکر امیل زولا در پانتئون در کنار پیکر
ویکتور هوگو،
ژان ژاک روسو و
الکساندر دوما و... آرمیده است.
بررسی زندگینامه امیل زولا و وجود مخالفانش باعث شد تا مدتها گمانهزنیهای زیادی در مورد احتمال قتل او وجود داشته باشد. گمان میرود که مرگ زولا یک قتل عمد بهوسیله مسدودکردن دودکش خانه او بوده و نه یک تصادف.
مطالعه بیشتر: آثار و زندگینامه آگاتا کریستی
پژوهشهای تاریخی زیادی درباره بیوگرافی امیل زولا، مرگ او و آثار او، انجام شده است.
سبک نگارش آثار امیل زولا
امیل زولا، نویسنده سبک ناتورالیست و از آخرین نویسندگان کلاسیک قرن نوزدهم بود. نوع نوشتار و سبک و سیاق آثار امیل زولا، در زمانه خود نوعی طغیان علیه ادبیات موجود در آن جامعه اشرافی فرانسه به شمار میرفت.
ناتورالیسم، مکتبی ادبی است که در قرن 19 میلادی، بهوسیله امیل زولا و پیش از او، توسط برادران گنکور در فرانسه شروع شد و در جهان گسترش یافت. در این مکتب، ادبیات در راستای تشریح و توضیحِ اوضاعِ انسانها در شرایطِ اجباریِ قرارگیری در مکان، زمان و خانواده استفاده میشود.
مطالعه آثار امیل زولا، خوانندگان طبقه مرفه را خیلی واضح و صریح با زندگی آشفته و رقتبار طبقه کارگر آشنا میکرد، هرچند که در مقابل، طبقه کارگر نیز با زندگی آشفته همصنفان خود بیشتر روبهرو میشد. به همین علت بود که زولا در مقابل انتقادات زیادی درمورد مکتب ناتورالیسم قرار گرفت، کمکم از اصول خود فاصله گرفت و به ادبیات کلاسیک ناتورالیستی روی آورد؛ اما حتی پس از مرگ او نیز نویسندگان زیادی از مکتب ناتورالیسم وامگرفته و داستانهای زیادی نوشتند؛ همچنین سبک نوشتار در لیست کتابهای امیل زولا، عامل مهمی در گسترش تئاتر ناتورالیستی است.
آثار امیل زولا
- کتاب ژرمینال
- کتاب شکست
- کتاب شایههای شب
- کتاب حماسه آب
- کتاب رویا
- کتاب نانتاس
- کتاب برگی از دفتر عشق
- کتاب شاهکار
- کتاب پول و زندگی
- کتاب فتح پلاسان
- کتاب ترزاکن
- کتاب برای یک شب عشق
- کتاب دارایی خانواده روگن
- کتاب سهم سگان شکاری
- کتاب زمین
- کتاب دکتر پاسکال
- کتاب عشق و وفاداری زن
- کتاب قلب پاریس
- کتاب شهر آفتاب
آثار برجسته و معروف امیل زولا
با دانستن بیوگرافی امیل زولا، میتوان درک کرد که او طی زندگی روزنامهنگاری خود بود که به شناخت زمانه رسید. او اولین فعالیتهای خود را از نوشتن رمانهای پاورقی آغاز کرد. رمانهای او همچون ترزه راکن، مادلن افرا و... از اقبال زیادی برخوردار بودند؛ اما زمستان 1868، زمان شروع خلق بهترین کتاب امیل زولا بود. «روگن ماکار»، تاریخ طبیعی و اجتماعی یک خانواده در امپراتوری دوم فرانسه است. این اثر در سال 1893 به پایان رسید. انتشار روگن ماکار بهصورت سریالی و طی سالیان اتفاق افتاد.
کتاب ژرمینال
کتاب ژرمینال، بین آپریل 1884 تا ژانویه 1885، نوشته و در ماه مارس سال 1885، منتشر شد. این رمان یکی از مشهورترین آثار در میان لیست کتابهای امیل زولا در ایران است.
ژرمینال در مورد قیام کارگران در جامعهای ازهمپاشیده است. اعتصابی در مقابل نظام سرمایهداری، توسط جامعه کارگر. کارگرانی که تا پیشازاین با وضعیت مفلوک زندگی خود اخت گرفته بودند و در طی همین داستان به قیام برمیخیزند. مسئلهای که در این کتاب، به سبک ناتورالیستی بازگو میشود، مهمترین معضل آن روزها بوده است.
شخصیت اصلی رمان ژرمینال، اتین لانتیه، از خانواده ماکار است. اتین به علت سیلی زدن به رئیسش از کارگاه راهآهن لیل اخراج و پس از مدتی در معدن زغالسنگ مونسو استخدام شده است. اما با شروع کار در معدن، کار طاقتفرسا، دستمزد کم، خطرات کار و گرسنگی، برایش پذیرفتنی نیست؛ اما به علت عشقی که به دختر یکی از معدنچیان پیدا کرده، کارش را رها نمیکند.
به علت روحیه عصیانگری که دارد، به جمع مخالفین نظام سرمایهداری میپیوندد و رهبری قیام را برعهده میگیرد. در طی این مبارزات، قیامها سرکوب میشوند اما اتین لانتیه از پای نمینشیند و به اعتراضات ادامه میدهد...
کتاب فتح پلاسان
کتاب فتح پلاسان، در سال 1874، منتشر شد. داستان این کتاب، در ادامه داستان دارایی خانواده روگن، رخ میدهد و بهنوعی پایانی است بر آن داستان.
داستان فتح پلاسان (شهری خیالی در زمان امپراتوری ناپلئون سوم) بر اساس توطئههای سیاسی یک کشیش نوشته شده که عواقبی فجیع برای اهالی پلاسان خواهد داشت. در این رمان از آشفتهبازاری که در آن روش دستیابی به قدرت تغییر کرده، فساد فراگیر در طبقه اشراف فرانسه و قدرت روحانیت در آن دوره پرده برداشته میشود. فتح پلاسان توصیفی است دقیق از نقاط ضعف، فساد و آشوب در آشفتهبازار فرانسه آن زمان، در قالب زندگی مردم یک شهر کوچک.
داستان فتح پلاسان حول خانواده فرانسوا موره و همسرش مارت، از نسل روگن ماکار، و سه فرزندشان میچرخد. آنها صاحبخانه کشیشی به نام آبه فوژا هستند که بهتازگی به پلاسان آمده است. کشیش تازهوارد با مداخلات سیاسی که در انتخابات شهر انجام میدهد، تمام معادلات را برهم میریزد. در همین مسیر، هرکسی برای رسیدن به هدف خود، از هیچ تلاش اخلاقی و غیراخلاقی فروگذار نمیکند و اوضاع نابسامانی به وجود میآید...
کتاب شاهکار

کتاب شاهکار یا به شکلی درستتر «کار با معنی اثر هنری» از بهترین کتابهای امیل زولا است که در سال 1886 به چاپ رسید.
شاهکار حول زندگی نقاشی نابغه و با استعداد شکلگرفته است. هرکسی که کمی از بیوگرافی امیل زولا بداند، متوجه میشود که در این داستان، از زندگی شخصی خودش و شخصیت چند نقاش امپرسیونیست، کلود مونه (نقاش فرانسوی، 1840 _ 1926)، ادوارد مانه (نقاش فرانسوی، 1832 _ 1883) و دوست نزدیکش پل سزان (نقاش فرانسوی، 1839 _ 1906)، الهام گرفته شده است.
داستان در زمان امپراتوری دوم فرانسه رخ میدهد که بخشهایی از زندگی زولا و دغدغههای امپرسیونیستی و دلنگرانیهای سزان در آن بهوضوح به چشم میخورد. انتشار این کتاب ضربه سهمگینی بود بر افکار امپرسیونیستی آن روزها. پس از انتشار شاهکار، سزان با دریافت کتاب از سمت زولا، طی یادداشتی به سالها رفاقت خود با امیل زولا پایان داد:
«امیل عزیزم، کتاب «شاهکار» به دستم رسید. ممنون از مؤلف روگن ماکار بابت این یادآوری شیرین از گذشته. دستانش را به یاد ایام گذشته میفشارم».
این یادداشت، آخرین برگ از دفتر دوستی او با پل سزان بود.
داستان شاهکار در مورد نقاشی با استعداد و بلندپرواز به نام کلود لانیه است که در پی خلق شاهکاری منحصربهفرد و عصیانگر تلاش میکند که تأثیر بهسزایی روی مخاطبان خود بگذارد. انتظار او از شاهکارش این است که مخاطب پس از دیدن این اثر هیچگاه نتواند به زندگی پیش از دیدن اثر بازگردد. این تلاش تباه و رنجآور بیست سال به طول میانجامد...
بهترین کتاب امیل زولا
بهترین کتاب امیل زولا که عمده شهرت او نیز وامدار آن است در حقیقت یک کتاب نیست، بلکه مجموعهای است بیست جلدی! روگن ماکار که از آن بهعنوان بهترین کتاب امیل زولا یاد میشود، تصویری است از فرانسه، طی دوران امپراتوری دوم. گفته میشود که زندگی شخصی وی و رابطهاش با ژن روزرو (مادر دو فرزندش) در طراحی روگن ماکار تأثیر داشت. او در این مجموعه آثار تاریخی، جامعه را رو به انحطاط مییابد، اما در همین حین، نوید امید به آینده را نیز میدهد.
بهترین کتاب زولا، ضمن نشاندادن حوزههای اجتماعی، اقتصادی و حرفهای دوره تاریخی حکومت ناپلئون سوم، طی سالهای 1852 تا 1870، با دنبالکردن اعضای خانواده روگن، اهداف ناتورالیسیتی اثرگذاری وراثت روی اعضای سه شاخه از شجرهنامه خانواده را دنبال میکند.
در ایران، از میان آثار امیل زولا، سیزدهمین کتاب از مجموعه روگن ماکار، یعنی کتاب ژرمینال، محبوبیت ویژهای دارد. روحیه عصیانگری و از پای ننشستن شخصیت اصلی این داستان، آن را بسیار جذاب و خواندنی کردهاست.
ترجمه آثار امیل زولا به زبان فارسی
میتوان دهه 20 تا 40 شمسی را زمان ورود کتابهای امیل زولا به مجموعه رمانهای فارسی دانست. شاید دیر بود، اما آثار امیل زولا، خیلی زود به یکی از پرخوانندهترین آثار ترجمه شده تبدیل شد. تا به امروز لیست کتابهای امیل زولا، از پرفروشترینهای کتابفروشیها است. قدیمیترین اثر ترجمه شده زولا در ایران، کتاب انسان وحشی، ترجمه شده توسط محمود پوشالچی در سال 1325 است که در چاپخانه روزنامه امید، توسط کتابفروشی ابنسینا چاپ شد.
در ایران، بهترین کتاب امیل زولا، ژرمینال شناخته شده است. اما بااینحال، لیست کتابهای امیل زولا توسط مترجمها و انتشارات متنوعی در ایران از دیرباز به ترجمه و نشر رسیدهاند. از جمله آثار امیل زولا که در ایران اجازه نشر پیدا کردهاند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارایی خانواده روگن، محمدتقی غیاثی، نشر نیلوفر
- سهم سگان شکاری، محمدتقی غیاثی، نشر نیلوفر
- فتح پلاسان، هوشنگ امیر مکری، نشر نیلوفر
- آسوموار، فرهاد غبرائی، نشر نیلوفر
- نانا، محمدعلی شیرازی نشر اردیبهشت
- شور زندگی (پولین)، محمدعلی خندان، نشر اکباتان
- تزر راکان، محسن هنریار، نشر کتابهای جیبی
- ژرمینال، سروش حبیبی، نشر نیلوفر
- شاهکار، علیاکبر معصوم بیگی، نشر نگاه
- زمین، محمدتقی غیاثی، نشر نیلوفر
- رؤیا، مهران محبوبی، مرکز نشر ارغنون
- دیو درون، کاوه میرعباسی، نشر نیلوفر
- پول و زندگی، علیاکبر معصوم بیگی، نشر نگاه
- شکست، فرهاد غبرائی، نشر نیلوفر
- دکتر پاسکال، محمدعلی خندان، نشر اکباتان
- عشق و فداکاری زن، اسماعیل کیوانی، نشر نیلوفر
- شب عروسی، مجتبی عشق پور، نشر سنجری
- سالهای امید، عبدالرحیم ریحانی، نشر تلاش تبریز
- سایههای شب، علیاکبر معصوم بیگی، انتشارات نگاه
- شهر آفتاب، علیاصغر خبره زاده، نشر جامی
- قلب پاریس، محمدعلی خندان، نشر اکباتان

جوایز و افتخارات امیل زولا
از جمله نکات اصلی در بیوگرافی امیل زولا، جوایز و افتخارت او در طی سالیان فعالیتش است. او در سالهای آخر عمرش، در سالهای 1901 و 1902، نامزد دریافت اولین و دومین جایزه نوبل شد. اما نوبل ادبیات به وی تعلق نگرفت.
نظر سایر نویسندگان درباره امیل زولا
هارولد بلوم در کتاب خود، با نام امیل زولا، به بیان زندگینامه امیل زولا و بررسی آثارش پرداخته است. هارولد بلوم، او را سنتشکن میداند، بهگونهای که مرزهای ناتورالیسم را پشت سر گذاشته است. وی معتقد است که زولا در برخی از نوشتههایش خلقوخوی کاراکتر را بهگونهای زیباییشناسانه وصف میکند و نه خود کاراکتر را.
او معتقد است که ترجیح امیل زولا بر توصیف آن چیزی است که غیرقابلتوصیف است. به تعبیر هارولد بلوم، امیل زولا ترکیبی از واقعگرایی و طبیعتگرایی را به نمایش میکشاند. همچنین معتقد است که امیل زولا، تحت تأثیر ویکتور هوگو و استند هال بود.
چرا باید آثار امیل زولا را بخوانیم؟
امیل زولا، نویسندهای کمنظیر بود که تأثیر بسزایی در ادبیات قرن بیستم داشت. قلم او در نمایش بیعدالتیهای اجتماعی بینظیر است. باور وی بر بهبود اوضاع، باتکیهبر اقدامات فردی و اجتماعی، برای رسیدن به فردایی روشنتر، در هر زمانی راهگشای بشریت خواهد بود. ازاینرو، مطالعه آثار امیل زولا، همواره میتوانند نور امیدی به فردایی روشنتر را در دلها برافروزد.
تقویم زندگی امیل زولا
- سال 1840: تولد در پاریس
- سال 1843: نقلمکان به پرووانس
- سال 1851: بازگشت به پاریس
- سال 1865: انتشار La Confession de Claude(اعترافات کلود)
- سال 1866: انتشار Le Voeu d'une morte (آرزوی زن مرده)
- سال 1867: انتشار Les Mystères de Marseille (اسرار مارسی) و Thérèse Raquin (ترزه راکن)
- سال 1870: ازدواج با گابریلا الکساندر مولی
- سال 1871: انتشار La Fortune des Rougon (دارایی خانواده روگن) از مجموعه روگن ماکار
- سالهای 1871-1872: انتشار La Curée(سهم سگان شکاری) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1873: انتشار Le Ventre de Paris (شکم پاریس) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1874: انتشار La Conquête de Plassans (فتح پلاسان) از مجموعه روگن ماکار و ouveaux Contes à Ninon (قصههای جدید در نینون)
- سال 1875: انتشار La Faute de l'Abbé Mouret (گناه کشیش موره) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1876: انتشار Son Excellence Eugène Rougon (عالیجناب اوژن روگون) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1877: انتشار L'Assommoir(آسوموار) از مجموعه روگن ماکار و L'Attaque du moulin (جنگ آسیاب) شامل داستان کوتاه Les Soirées de Médan (شبهای میدن)
- سال 1878: انتشار Une page d'amour(یک صفحه عشق) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1880: انتشار Nana (نانا) از مجموعه روگن ماکار، انتشار رمان تجربی L'Inondation (سیل)
- سال 1882: انتشار Pot-Bouille (دیگ دیزی) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1883: انتشار Au Bonheur des Dames (بهشت بانوان) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1884: انتشار La joie de vivre (شور زندگی یا پولین) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1885: انتشار Germinal (ژرمینال) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1886: انتشار L'Œuvre (شاهکار) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1887: انتشار La Terre (زمین) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1888: انتشار Le Rêve (رؤیا) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1889: تولد فرزند اول، دنیز زولا
- سال 1890: انتشار La Bête humaine (دیو درون) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1891: تولد فرزند دوم، ژاک زولا
- سال 1892: انتشار L'Argent (پول) از مجموعه روگن ماکار و La Débâcle (شکست یا افتضاح) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1893: انتشار Le Docteur Pascal (دکتر پاسکال) از مجموعه روگن ماکار
- سال 1894: انتشار Lourdes (سنگین) از مجموعه سه شهر
- سال 1896: انتشار Rome (رم) از مجموعه سه شهر
- سال 1898: انتشار نامه سرگشاده به رئیسجمهور در مورد ماجرای دریفوس، فرار از فرانسه به لندن و انتشار Paris (پاریس) از مجموعه سه شهر
- سال 1899: بازگشت به پاریس و انتشار Fécondité (باروری) از مجموعه چهار انجیل
- سال 1901: نامزد دریافت اولین دوره نوبل ادبیات، انتشار Travail (1901) (کار) از مجموعه چهار انجیل
- سال 1902: نامزد دریافت دومین دوره نوبل ادبیات، مرگ در پاریس

شایانذکر است که کتاب Vérité (حقیقت) از مجموعه چهار انجیل، در سال 1903 و پس از مرگ امیل زولا به چاپ رسید. کتاب چهارم از مجموعه چهار انجیل، به نام Justice (عدالت) نیز ناتمام باقی ماند.
خرید آثار امیل زولا از کتابانه
فروشگاه آنلاین کتابانه جایی است که در آن شما میتوانید زندگینامه امیل زولا را به طور خلاصه بخوانید و کتابهای او را سریع و آنلاین بخرید. این فروشگاه سالهاست که برای رساندن انواع کتابهای کنکوری، دانشگاهی، رمان، آموزش زبان و ... با قیمتی مناسب و به صرفه به علاقهمندانِ کتاب و کتابخوانی در تلاش است. برای خرید کتابهای مورد علاقهتان و دریافت آن در درب منزل، به وبسایت کتابانه مراجعه نمایید.