کتاب فلسفه کانت | نقیب زاده

معرفی کتاب فلسفه‌ ی کانت اثر نقیب زاده

در کتاب "فلسفه‌ ی کانت"،" دکتر نقیب زاده" با پرهیز از زیاده گویی و اطناب، در یک بخش تمام آن چیزهایی را که برای شناخت و فهم زمینه ی فکری کانت نیاز است، با بیانی ساده، دقیق و موشکافانه مطرح کرده است. همه آگاه هستند که بدون آشنایی با زمینه ی فکری کانت ، امکان درک و فهم اندیشه های او امکان پذیر نیست و راه یافتن به اندیشه های کانت در گرو فهم درست مسائلی است که پیش روی او بوده و فهم این مسائل نیز بدون شناخت دو جریان راسیونالیسم و امپریسم امکان پذیر نیست و شاید تنها کتابی که تمامی این موضوعات را در زمینه ی شناخت افکار کانت در نظر گرفته، کتاب "فلسفه‌ ی کانت دکتر نقیب زاده" است.

بخشی از کتاب که مربوط به بیان آراء و اندیشه های کانت می باشد، نویسنده هر سه کتاب مهم کانت یعنی نقد خرد ناب، نقد خرد عملی و نقد نیروی قضاوت را مورد بررسی قرار داده و در ضمن برای فهم هر چه بهتر کتاب نقد عملی، نظرات کتاب دیگر کانت یعنی بنیاد گذاری متافیزیک اخلاق را نیز بیان می کند. به طور کلی از آنجایی که نویسنده سالهاست به تدریس "فلسفه ‌ی کانت" اشتغال دارد به بهترین شکل ممکن بخش های مهم و کلیدی اندیشه ها ی کانت را دریافته، آنها را مطرح کرده و با برجسته ساختن و تکیه بر آنها خواننده را در درک اندیشه ها ی کانت یاری می کند. در بخش دیگر کتاب ائدئالیسم آلمانی به ویژه اندیشه های هگل مطرح شده و به بررسی ماتریالیسم پرداخته می شود و به این نحو انحرافی که به بازگشت دوباره ی دگماتیسم منجر می شود، نشان داده شده است. در کل می توان گفت این کتاب راهنمای مهمی برای شناخت و درک صحیح فلسفه است.

برشی از متن کتاب فلسفه کانت اثر نقیب زاده

تصوری که پیش از هرگونه اندیشیدن داده می شود، نگرش نام دارد... تصور من می اندیشم یک کار از خود است. یعنی نمی توان آن را حساسیت پنداشت. برای متمایز کردن آن از ادراک تجربی من آن را دانندگی ناب یا آغازین می نامم. این دانستگی به خود که من می اندیشم از آن برمی خیزد، با همه تصورهای من همراه است... این وحدت دانندگی را من وحدت فرارونده دانستگی به خود می نامم... زیرا تصورهای گوناگون که در یک نگرش داده می شود، نمی توانند تصورهای من باشند مگر اینکه چون تصورهای من به یک دانستگی به خود متعلق باشند. به زبان ساده، کانت می گوید: در برابر داده ها )اشیای خارجی( که به صورت تصورات در یک نگرش داده می شود و متعلق به من نیست، من ناب )یا تصور من می اندیشم( خودزایی هست که با وحدت دادن به همه تصورات، آنها را متعلق به دانستگی به خود می کند.

بدین سان، در نزد کانت دو بخش مختلف وجود دارد. داده ها که به صورت تصورات در یک نگرش داده می شود و دیگر، من ناب، تصور من می اندیشم که هر چند آغازین است. لیکن عجیب است که به رغم وجود خودزای من ناب، کانت می گوید نگرش معنوی نداریم، که تصورهای داده شده را به دانندگی تبدیل کند، یا تحت آن، تصورهای داده شده )نمودها( و من می اندیشم بتوانند در یک خودآگاهی واحد با هم درک و تلفیق شوند، تا «من» را همچون ذات به خودی خود بشناسیم. همچنان که آقای دکتر نقیب زاده نیز می گوید: «دشواری سخن کانت در این بخش - که مفسران کانت آن را دشوارترین و در همان حال بااهمیت ترین بخش «نقد خرد ناب» می دانند - بیشتر از آن رو است که کانت از یک سو درباره «من» چون خودکاری و فعالیت ناب سخن می گوید و از سوی دیگر، بر این نکته تاکید می کند که ما نگرش معنوی نداریم تا «من» را چون ذات به خودی خود، دریابیم. جنبش روشن بینی کوشید این اصل قرون وسطایی کلیسا: «اول ایمان بیاور، سپس تعقل کن» را به اصل «اول تعقل کن، سپس ایمان بیاور» تبدیل کند.