کتاب مادام دو لا شانتری | انوره دو بالزاک

درباره‌ی کتاب مادام دو لا شانتری انوره دو بالزاک

اونوره دو بالزاک پس از انتشار سرگذشت «مادام دولاشانتری» ادامه آن را به نام «محرم» در سال 1848 به پایان می‌رساند. او هنوز نمی‌داند که این آخرین رمان اوست. عنوانی که بر این دو «اپیزود» می‌نهد تا این دو بخش را یگانه کند بسیار پرمعناست. انگار خواسته باشد بر این واپسین اثر امضایی سمبولیک بگذارد. در حقیقت می‌توان بر تمامی "کمدی انسانی" نام "روی دیگر تاریخ معاصر" گذاشت. اندیشه‌ای که رمان‌نویس شرح می‌دهد آن چیزی است که از دید مورّخ پنهان می‌ماند و این ابداع بالزاک نیست.

بالزاک در پس تعریف رمان به دنبال چیزی است و همانطور که خود می گوید:"مادام دولا شانتری اثری است که در آن فضیلت، دین و مذهب، احسان و نیکی در قلب مراکز فساد دیده خواهد شد". اما قرار دادن خوبی ها در بطن مرکز فساد و باورپذیر نمودن آن کار سختی است. واژه های نیکی، مذهب و احسان را انقدر در جاهای بی ربط و سطحی شنیده ایم که با تردید به انها می نگریم. اما چه چیز باعث می شود در مقابل اثر بالزاک و مفاهیمش به مقابله برنخیزیم و آن ها را به عنوان شخصیت هایی زنده بپذیریم؟

او پی می برد که در گذشته مادام به همراه دخترش به خاطر شرکت در گروه راهزنی زندانی شده است؛ دخترش در بیست و یک سالگی اعدام شده و همه ی این ها به خاطر زنجیره ای از اتفاقات در هم پیچ خورده و فریبکاری داماد حقه بازش است که چنین سرنوشتی را برایش رقم زده. خواننده، مادام و نیکوکاری اش را می پذیرد به خاطر کورسوی امیدی که لحن قاطع و دنیای زنده ی بالزاک آن را می پروراند؛ امیدی طبیعی به بودن چنین افرادی. امید به بودن آرمان شهری در بطن فساد. و این چنین است که با مادام و پانسیونرهایش زندگی می کند. "اقتدا از عیسی مسیح" را بخوان تمامش کن و وارد انجمن شو و در جریان کارهای مادام قرار بگیر.

بخشی از کتاب مادام دو لا شانتری

در یک غروب زیبای ماه سپتامبر سال 1836 مردی تقریبا سی ساله به جان پناه خیابان ساحلی تکیه داده بود، آنجا که انسان می تواند در آن واحد بالادست رود سن را از باغ نباتات تا نتردام و نیز از پائین دست آن منظره وسیع رود را تا لوور تماشا کند. اینجا در پایتخت اندیشه ها دو دیدگاه همسان نمی توان یافت.

انسان خود را در پس کشتی غول پیکری احساس می کند. اینجا انسان به پاریس می اندیشد، از رومن ها تا فرانک ها، از نورمن ها تا بورگینون ها، قرون وسطی، والوآها، هانری چهارم و لوئی چهاردهم، ناپلئون و لوئی فیلیپ. اینجا تمام فرمانروایان رد پایی یا آثاری به جای می گذاردند و در خاطره ها ماندگار می شوند. گنبد سنت-ژنویو بر کارتیه لاتن سایه می افکند و پشت سرتان محراب پرشکوه کلیسای جامع سر برمی آورد. هتل دوویل برای شما از تمام انقلاب ها سخن می گوید و هتل دیو از تمام سیه روزی های پاریس. آنگاه که نظر به شکوه و عظمت لوور افکندید و در عین حال می توانید در دو قدمی تان دیوارهای فرسوده خانه های میان خیابان ساحلی تورنل و هتل دیو را که شهرداران کنونی مصمم به محو آنند تماشا کنید.

در سال 1835 این تابلوی شگفت انگیز مکان عبرت آموز دیگری هم داشت: ما بین پاریس متکی به جان پناه و کلیسای جامع، مکان متروکی است که نام قدیم آن اَرض است که هنوز پوشیده از ویرانه های سرای مطران بود. زمانی که انسان از آنجا این همه مناظر الهام بخش را به تماشا می نشیند گذشته پاریس همچون زمان حال در خیال جان می گیرد. گویی مذهب در آنجا مستقر شده تا دو دستش را بر آلام بشری از این سوی تا به آن سوی ساحل بگشاید و از محله سن آنتوان به محله سن مارتن روانه شود.

کتاب مادام دو لا شانتری اثر انوره دو بالزاک با ترجمه‌ی هژبر سنجرخانی توسط انتشارات نگاه به چاپ رسیده است.

نویسنده

درباره‌ی انوره دو بالزاک

انوره دو بالزاک در  20 مه 1799 در فرانسه متولد شد. بالزاک نویسنده مشهور و نامدار فرانسوی است که وی را پیشوای مکتب رئالیسم اجتماعی در ادبیات می‌دانند. «کمدی انسانی» نامی است که بالزاک برای مجموعه آثار خود که حدود 90 رمان و داستان کوتاه را در برمی‌گیرد برگزیده‌ است. توصیفات دقیق و گیرا از فضای حوادث و تحلیل نازک‌بینانه روحیات شخصیت‌های داستان، بالزاک را به یکی از شناخته‌شده‌ترین و تأثیرگذارترین رمان‌نویسان دو قرن اخیر تبدیل کرده‌ است. بالزاک یکی از پرکارترین نویسندگان دنیاست. وی در طول عمر نسبتاً کوتاهش بیش از صد مقاله، رمان و نمایشنامه به رشته تحریر درآورد. آثار بالزاک آینه‌ای از جامعه فرانسه روزگار اوست. او افراد هر طبقه اجتماعی، از اشراف فرهیخته گرفته تا دهقانان عامی را در کمدی انسانی خود جای می‌دهد و جنبه‌های گوناگون شخصیتی آنان را در معرض نمایش می‌گذارد. بهره‌گیری او از شگرد ایجاد پیوند میان شخصیت‌ها و تکرار حضور آنها در داستان‌های مختلف موجب می‌شود تا در گسترش روان‌شناسی شخصیت‌های منفرد توفیق یابد. رئالیسم عریان و بدبینی بالزاک به سرشت انسانی که در آثارش هویداست، او را زمینه‌ساز ایجاد جنبش ناتورالیسم در ادبیات فرانسه کرده‌است. تأثیر او بر بسیاری از نویسندگان ناتورالیست از جمله امیل زولا کاملاً آشکار است. عوامل بسیاری در این بدبینی سهیم بودند، مثل دوران کودکی و اوضاع اجتماعی زمان او. تعدادی از آثار بالزاک که به فارسی ترجمه شده اند: شوان ها، گوبسک رباخوار، چرم ساغری، سرهنگ شابر، شاهکار گمنام، دختر چشم طلایی، باباگوریو، زن سی ساله و ... . بالزاک در 18 اوت 1850 در پاریس درگذشت.

• نویسنده: انوره دو بالزاک
• مترجم: هژبر سنجرخانی
• انتشارات: نگاه