کتاب حافظ از نگاهی دیگر - علی حصوری

کتاب حافظ از نگاهی دیگر نوشته ی علی حصوری توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

نام و آوازه ی حافظ برای جهانیان شناخته شده است. حافظ شاعر بزرگ ایرانی که دیوانش برای ایرانیان از چنان اهمیتی برخوردار است که هر شب یلدا و هر نوروز آن را در کنار خود گذاشته و برای بررسی خوب و بد اعمال خود و نگاه به آینده ی خود به آن رجوع می کنند. تا کنون مطالب و کتب زیادی درمورد دیوان این شاعر بزرگ نوشته شده است و در وصف این شاعر گرانقدر فارسی زیاد نوشته اند. اما علی حصوری زبان شناس برجسته ی ایرانی با نثر شیوا و سلیس خود اطلاعات ما را دو چندان کرده و حافظ را از نگاهی دیگر به ما معرفی می کند. حصوری با بهره گیری از منابع معتبر و مستندات و شواهدی متقن به بررسی سرگذشت حافظ و اشعار وی می پردازد. وی در این کتاب سروده های جوانی، میانسالی و پیری حافظ را مورد نظر قرار داده و رابطه ی او با اسلام و عرفان را بررسی می کند. علاوه بر این او به مقایسه ی حافظ با شاعران برجسته ی دیگر همچون خیام و عبید نیز می پردازد و اصطلاحات عرفانی که حافظ در اشعار خویش بکار برده است را مورد بررسی و کنکاش قرار می دهد. کتاب «حافظ از نگاهی دیگر» برای ادبیات ایران اهمیت ویژه ای دارد چراکه به سالخوردگان و ادبا زاویه ای دیگر از این بزرگمرد شعر ایران ارائه می کند و به جوانان فرصتی می دهد تا با این شاعر بزرگ ایرانی آشنایی بیشتری پیدا کنند. کتاب حافظ از نگاهی دیگر نوشته ی علی حصوری که توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

برشی از متن کتاب

در تمام زندگی حافظ و پس از آن تا امروز گفت و گو بر سر سروده های او و راستی و درستی آن چه از او می دانند کم نبوده است. به طوری که بر پایه ی گفتاری که نخستین بار محمد قزوینی آن را پیش کشید، شمار غزل های دیوان او به مرور زمان افزوده شده و از حدود 450 غزل به نزدیک هزار غزل رسیده بود. (حافظ قزوینی-غنی 1370 ص.16 به بعد) نخستین بار که عبدالرحیم خلخالی دیوان حافظ خود (به تاریخ 827 ق.) را همچون کهن ترین دست نویس حافظ در سال 1306 چاپ کرد، گفت و گو بر سر دیوان جدی تر و اندک اندک دانشمندانه تر شد. با کارهای حسین پژمان، محمد قزوینی، مسعود فرزاد، خانلری و دیگران اگرچه چاپ های بهتری از دیوان پدید آمد، اما هرگز روشی چنان که من آن را دانشمندانه می شمرم به کار بسته نشد و این از خودپسندی نیست. بگذارید پرسش را بشکافیم. در مقدمه ی کهن دیوان که به مقدمه ی محمد گلندام مشهور است، آشکارا از این سخن رفته است که حافظ خود گردآوری دیوانش را که در جهان پراکنده شده بود، همیشه از امروز به فردا می افکند تا درگذشت و دیوان پس از مرگ او گردآوری شد. (همانجا، ص.5-72). این بدان معنا است که پس از مرگ حافظ هرچه به او منسوب بوده و نمی دانیم که چه مقدار به خط خود او بوده، گردآوری شده است. این دست نویس هم باز نمانده و دست نویس های پس از این  گردآوری هم معلوم نیست که از روی آن نوشته شده باشد. و در هیچ یک از دستنویس ها چنین سخنی نرفته است. گذشته از این روشن است که بیش از یک گردآوری صورت گرفته و نسخه ی نخجوانی گواه آن است.

نویسنده: علی حصوری انتشارات: چشمه