کتاب روانشناسی فراموشی | زیگموند فروید

درباره‌ی کتاب روانشناسی فراموشی زیگموند فروید

کتاب روانشناسی فراموشی اثر زیگموند فروید با ترجمه‌ی مهوش قویمی توسط نشر علم به چاپ رسیده است. "روانشناسی فراموشی" کتابی در حوزه‌ی روانکاوی، پیرامون حافظه و اشتباهات ناگهانی و غیر عمدی می‌باشد و مطالب قابل اهمیتی را در باب انواع فراموشی‌هایی بیان می‌کند که در طی زندگی روزمره به طور مکرر با آن‌ها مواجه هستیم.

همواره همه‌ی ما در طی زندگی خویش، بارها دچار اشتباه‌های سهوی و عدم تمرکز بر حافظه شده‌ایم؛ گاه ساده‌ترین مسائل، عبارات، خاطره‌ها و موارد بسیار دیگری را بر خلاف تصور، از یاد برده و موجب تعجب خود می‌شویم. در همین راستا، فروید، شخصیت و چهره‌ی نام‌آشنای اتریشی‌تبار حوزه‌ی روانکاوی و متخصص عصب‌شناسی، به شرح چگونگی و دلایل این مسائل می‌پردازد.

فروید با استفاده از بیانی ساده و روان و هم چنین مطرح کردن مثال هایی عینی و ملموس، در رابطه با انواع فراموشی ها، مباحث مفصلی را ارائه داده و با بیان مطالبی روشن درباره ی ضمیر ناخودآگاه و هم چنین ضمیر خودآگاه آدمی، به نکات قابل توجهی اشاره می نماید. به طور کلی، وی معتقد است، در اغلب موارد این گونه مسائل تصادفی نبوده، بلکه به احتمال زیاد، ناشی از اختلالات روانی هستند که در قالب فراموشی ظاهر می شوند.

---

بخشی از کتاب روانشناسی فراموشی فروید

ناشی گری و اشتباه

عبارت زیر را از کتاب مرینگر و مایر، که قبلا از آن نام برده به عاریت می گیرم: «لغزش های زبانی پدیده های منفک نیستند. این لغزش ها به خطاهای دیگری ارتباط دارند که دیگر اعمال گوناگون انسان نیز در معرض آن ها قرار می گیرد و به نام نامعقول فراموشی مشهور اند» بنابراین من اولین کسی نیستم که مفهوم و نیتی به اختلال کارکردهای جزئی، در زندگی روزمره، نسبت می دهم.

زبان یک کارکرد حرکتی است پس اگر خطایی را که ضمن استفاده از زبان مرتکب می شویم می توانند چنین مفهومی داشته باشند، هیچ چیز مانع از آن نیست که همین مفهوم را گسترده سازیم و به خطاهای مختلف که ضمن انجام دیگر کارکردهای حرکتی مرتکب می شویم، نسبت دهیم. من این گونه خطاها را به دو دسته تقسیم کرده ام: دسته ی اول مواردی را در بر می گیرند که عدم دست یابی به نتیجه ی مورد نظر، ظاهرا عنصر اساسی |آن ها را تشکیل می دهد، به معنای دیگر این ها مورد غیر قابل انطباق با قصد و نیت شخص هستند و بنابراین اشتباه نام می گیرند.

دسته ی دوم شامل مواردی است که در ان کنش سراسر غیر معقول به نظر می رسد و چنین می نماید که به هیچ هدفی پاسخ نمی گوید. این دسته ی دوم را می توان اعمال نشانگر و تصادفی نامید به علاوه فاصله ی میان این دو دسته روشن و قطعی نیست و ما طی این بحث متقاعد خواهیم شد که تمام تقسیم بندی هایی که انجام می دهیم فقط ارزش توصیفی دارند و با وحدت درونی پدیده ی مورد نظر ما، در تضاد هستند.

اگر از نقطه نظر درک روانی، اشتباه را «ناهماهنگی حرکتی» یا به ویژه «ناهماهنگی مغزی» تلقی کنیم، هیچ چیز عایدمان نمی شود. پس بهتر است بکوشیم تا هر یک از مواردی را که بررسی خواهیم کرد به شرطی رجعت دهیم که اشتباه در ان نمود کرده است. در این جا نیز باید از مشاهدات شخصی ام استفاده کنم و از هم اکنون متذکر می شوم که این موارد متعدد نیست.

1- در ایام گذشته، وقتی بیش از امروز برای دیدار بیمارانم به منزل آن ها می رفتم این اتفاق مکرر می افتاد که در مقابل در دورودی منزل بیمار، به جای زنگ زدن یا در کوفتن، کلید منزلم را از جیب بیرون می آوردم و بلافاصله و تقریبا با شرمندگی دوباره در جیب می گذاشتم. به این کنش خود دقت بیش تری معطوف داشتم و سرانجام دریافتم این اشتباه رفتاری، یعنی بیرون آوردن کلید منزل خودم در برابر در منزل شخص دیگر به مفهوم احترام و علاقه ای است که به ساکنین آن ساختمان دارم.

گویی با این عمل می خواستم به خود بگویم «من در این خانه هم همانند خانه ی خودم راحت هستم» زیرا این اشتباه فقط هنگامی پیش می آمد که در برابر محل سکونت بیمارانی بودم که همواره به گرمی از من استقبال می کردند. (لازم به توضیح نیست که عکس این قضیه هرگز رخ نمی داد، یعنی من هیچ وقت زنگ خانه ی خود را نمی زدم)...

فهرست

فهرست کتاب روانشناسی فراموشی

یادداشت مترجم

1. فراموشی اسامی خاص

2. فراموشی لغت های یک زبان خارجی

3. فراموشی اسامی و مجموعه ی کلمات

4. خاطرات کودکی و خاطرات پرده پوشی

5. لغزش ‌های زبانی

6. خطاهای خوانش و نوشتار

7. فراموشی برداشت ‌ها و برنامه ‌ها

8. ناشی گری و اشتباه

9. اعمال نشانگر و اتفاقی

10. خطاها

11. تسلسل اشتباهات رفتاری

12. نظریه های جدید درباره ی خراقات، قضا و قدر، جبرگرایی

• آسیب‌شناسی روانی در زندگی روزمره
• نویسنده: زیگموند فروید
• مترجم: مهوش قویمی
• انتشارات: علم