کتاب اندیشه اسلامی 1 | سبحانی؛ محمدرضایی

درباره‌ی کتاب اندیشه اسلامی 1 سبحانی و محمدرضایی

کتاب اندیشه اسلامی جلد اول نوشته‌ی آیت‌الله جعفر سبحانی و محمدرضایی بیان می‌دارد که در زندگی انسان، تفکر و اندیشه در راستایی که موجب انتخاب کردن می‌شود تاثیر بسیاری با اهمیتی دارد. چرا که انتخاب و تصمیم گیری در مسیر سرنوشت موجب تغییر آن می‌شود و اعتقادات بر رفتار درونی و بیرونی انسان‌ها تاثیر گذار است.

این موضوع اهمیت فراوانی دارد که انسان قبل از انتخاب هر چیزی اول می‌بایست تفکر کند سپس تصمیم گیری نماید. از اموری که موجب ارتقای سطح اندیشه و تفکر می‌شود، تامل در باب انسان، خدا و معاد است. آدمی اگر به درستی خود را بشناسد و توانایی‌ها جنبه‌های فطری خود را کشف کند، می‌تواند به سعادت و کامیابی نائل گردد.

بنابراین اولین وظیفه انسان این است که خود را نیک بشناسد و بداند از چه آفریده شده، چه کسی او را آفریده، چه توانایی‌هایی دارد و اگر این شناخت به درستی انجام گیرد، می تواند به شناخت خدا و معاد نیز بینجامد. اعتقاد به خدا و معاد، چهره زندگی انسان را دگرگون می‌کند. به همین دلیل اهمیت و نقش خودشناسی، خداشناسی و معادشناسی جلوه‌گر می‌شود و اهمیت درس اندیشه اسلامی که جزء مجموعه مهم کتاب‌های دروس عمومی دانشگاه به حساب می‌آید، نمایان می‌شود.

بخشی از کتاب اندیشه اسلامی 1 سبحانی و محمدرضایی

بعد گرایشی انسان

روح انسان علاوه بر بُعد شناختی، بعد دیگری به نام گرایشی دارد. بعد گرایشی همان تمایلاتی اند که با روح انسان سرشته شده اند. هر انسانی ذاتا از این گرایش ها هر چند در حد بسیار ضعیف و نهفته بهره مند است و آنها را در خود به طور بدیهی احساس می کند. این تمایلات بر اثر عوامل خارجی و القائات محیط و جامعه و تربیت پدید نیامده اند. البته عوامل خارجی، در رشد و شکوفایی آنها موثرند؛ مانند میل به دانش و پرستش خدا. گرایش های انسان را می توان به دو گونه تقسیم کرد:

گرایش های حیوانی: این گرایش ها میان حیوان و انسان مشترکند. نمونه هایی از آنها عبارتند از: گرایش به حفظ ذات و صیانت از خود و میل به جنس مخالف. این گرایش ها را غریزه هم می گویند.

گرایش های انسانی: گرایش ها و تمایلاتی اند که به انسان اختصاص دارد و یا دست کم نشانه های آنهادر حیوانات کمتر مشاهده می گردد. از گرایش های اصیل انسان، میل و محبت به خدا است که از وی جدایی ناپذیر است، به طوری که می توان انسان را موجود متأله یا دین ورز نامید. خداوند، انسان را با فطرت دینی و الهی آفریده است و دگرگونی در آفرینش الهی وجود ندارد. از این رو است که امیرالمومنین علی (ع) می فرمایند: «خداوندا! تو قلب ها را بر محبت خود آفریده ای.»

اگر محبت و میل به خدا، آمیخته با وجود آدمی است، دیگر انفکاک آن از وجود او امکان ندارد. البته ممکن است انسان ها بر اساس شرایط محیطی نسبت به این میل فطری تا مدتی غافل باشند و یا در شناختن متعلق حقیقی آن خطا کنند؛ ولی در هنگام رفع مانع و هوشیاری، دوباره به این میل جلوه نمایند و مصداق واقعی خود را نشان دهند.

کتاب اندیشه اسلامی (جلد اول) تألیف آیت الله جعفر سبحانی و دکتر محمد محمد رضایی توسط نشر معارف چاپ شده است.

فهرست

فصل اول: چیستی انسان خودشناسی مقدمه کمال انسانی پیش درآمد جهان شناسی مقدمه خداشناسی حقیقت انسان ابعاد روح و روان انسان ادراک نظری ادراک عملی بعد گرایشی انسان بحران معرفتی بحران اخلاقی بحران روانی و معنوی   فصل دوم: ایمان مقدمه معنای لغوی و اصطلاحی ایمان ایمان و معرفت ایمان و عقل ایمان و عمل ایمان واختیار متعلقات ایمان درجات ایمان   فصل سوم: برهان فطرت بر وجود خدا معنای فطرت فطری بودن خداشناسی دلیل نقلی راه های تذکر و یادآوری فطرت فطری بودن خداپرستی و خداجویی   فصل چهارم: برهان علّی تقریر برهان علی تعریف علت و معلول تعریف علت فاعلی اصل علیت اثبات معلولیت عالم   فصل پنجم: برهان نظم ساختار مشترک برهان نظم تعریف نظم تقریرهای برهان نظم برهان هدفمندی برهان نظم از موارد جزئی برهان هماهنگی در کل عالم   فصل ششم: امکان شناخت صفات خدا دیدگاه اهل تعطیل نقد و بررسی دیدگاه اهل تشبیه نقد و بررسی دیدگاه اهل بلاتشبیه   فصل هفتم: راه های شناخت صفات خدا راه عقلی سیر در آفاق و انفُس قرآن و روایات کشف و شهود توفیقی بودن اسما و صفات الهی   فصل هشتم: انواع صفات خدا صفات ثبوتی و سلبی شمار صفات ثبوتی و سلبی صفات ذاتی و فعلی صفات نفسی و اضافی صفات ثبوتی ذاتی و فعلی مراتب علم خدا قدرت الهی حیات الهی خدا بینا و شنوا است اراده الهی معانی حکمت عدل معنا و اقسام عدل   فصل نهم: مسئله شر تعریف و اقسام شر راه حل های مسئله شرور اشکال کمتر بودن خیرات به شرور راز و فواید شرور جهان   فصل دهم: توحید شرک مراتب توحید توحید در ذات توحید ذاتی در قرآن و روایات دلیل عقلی بر توحید ذاتی توحید صفاتی توحید در خالقیت توحید در اطاعت توحید در حاکمیت توحید در عبادت نماز اسرار نماز تجلی یاد خدا تجلی وحدت مایه پرهیزگاری مایه شادابی و نشاط مایه انضباط و وقت شناسی دلیل عبادت انسان فصل یازدهم: معاد و جاودانگی انسان کلیات معنای معاد اهمیت معاد اهتمام قرآن به موضوع معاد وابستگی معاد به روح نمونه های مشابه معاد ابراهیم و احیای مردگان اصحاب کهف زنده شدن مردگان به دست عیسی رویش گیاهان برهان فطرت برهان حکمت برهان عدالت برهان معقولیت شبهه قدرت فاعل شبهه علم فاعل قرآن و معاد جسمانی و روحانی لذت خشنودی خدا مرگ پنجره ای به زندگی نو معنای مرگ وحشت از مرگ انواع مرگ ها در قرآن توبه در حال مرگ وصیت در حال مرگ نااگاهی انسان از مرگ خویش قبر و عالم برزخ تصویر رستاخیز وضع زمین و دریاها و کوه ها وضع آسمان و ستارگان توصیف رستاخیز قیامت و حساب بندگان حسابرسان قیامت حسابرسی و اتمام حجت میزان معنای میزان گواهان روز رستاخیز شاهدان درون وجود انسان تجسم اعمال بهشت و جهنم راه رسیدن به بهشت ایمان و عمل صالح تقوا انفاق در راه خدا هجرت و جهاد شهادت در راه خدا

• ویـــراســـت دوم
• مولفان: جعفر سبحانی - محمد محمدرضایی
• انتشارات: دفتر نشر معارف