کتاب گفتارهایی از فیزیک - کارلو روولی

کتاب گفتارهایی از فیزیک نوشته کارلو رووِلّی با ترجمه شیرین رهنما توسط نشر چترنگ به چاپ رسیده است.

این کتاب قصد دارد با بررسی اجمالی حیرت انگیزترین جنبه های انقلاب بزرگی که در قرن بیستم دنیای فیزیک را متحول کرد، علم فیزیک مدرن را به همه ی کسانی که چیزی از آن نمی دانند و یا اطلاعات بسیار کمی درباره اش دارند، بیاموزد. "کارلو رووِلّی" که استاد فیزیک و نظریه پرداز مشهور ایتالیایی می باشد، در کتاب پیش رو با زبانی ساده و دل نشین موضوعات مهم و تأثیرگذارعلم فیزیک مانند نظریه ی نسبیت عام آلبرت اینشتین، نظریه ی مکانیک کوانتومی، معماری جهان، دانه‌های فضا، گرانش کوانتومی و سیاه‌چاله ‌ها را مورد بررسی قرار می دهد. طبق اعتقاد "رووِلّی" فیزیک را می توان دریچه ای دانست که از طریق آن دور دست ها در معرض تماشا قرار می گیرند. دانش فیزیک به ما یادآوری می کند، نگاهی که ما بدون فراگیری قوانین فیزیک به جهان داریم نگاهی ناقص است. از این رو "رووِلّی" در فصل آخر کتاب درصدد پاسخ گویی به سوالاتی برمی آید که در مورد فیزیک، ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است. "گفتارهایی از فیزیک" از پرفروش ترین آثار علمی جهان می باشد که تاکنون به بیش از چهل زبان زنده ی دنیا ترجمه شده است، پس اگر قصد دارید نگاهی تازه به علم فیزیک داشته باشید، مطالعه ی این کتاب را از دست ندهید.

فهرست

• پیشگفتار
• گفتار اول: زیباترین نظریه
• گفتار دوم: کوانتوم ها
• گفتار سوم: مهماری جهان هستی
• گفتار چهارم: ذرات
• گفتار پنجم: دانه های فضا
• گفتار ششم: احتمال، زمان و گرمای سیاه چاله ها
• در خاتمه: خودمان
• نمایه

برشی از متن کتاب

در مکانیک کوانتومی، هیچ جسمی جای مشخصی ندارد مگر آن که با شتاب به جسم دیگری اصابت کند. برای توصیف برخورد جسمی به جسم دیگر بین یک برهم کنش و برهم کنش دیگر، از یک فرمول انتزاعی ریاضی کمک می ‌گیریم که در فضای واقعی وجود ندارد و صرفاً در فضای ریاضیات مجرد وجود دارد. اما آنچه پذیرش این مفهوم را سخت ‌تر می ‌کند این است که این جهش های متقابل که به واسطه آن ها هر جسمی از یک مکان به مکان دیگر می ‌رود پیش بینی پذیر نیست و تصادفی اتفاق می ‌افتد. این امکان وجود ندارد که جایی را که الکترون مجدداً ظاهر می شود پیش بینی کنیم و صرفا می توانیم احتمال آن را محاسبه کنیم. سوالات مربوط به احتمال به قلب علم فیزیک برمی ‌گردد، جایی که به نظر می رسید همه چیز با قوانین پایدار و ثابت فراگیر و انکار نشدنی تنظیم شده بود. آیا این به نظر بی معنی است؟ این ایده حتی در نظر اینشتین نیز پوچ به نظر می ‌رسید. از یک طرف او هایزنبرگ را نامزد دریافت جایزه نوبل پیشنهاد کرده بود، چرا که اینشتین درک کرده بود که هایزنبرگ به قانونی اصولی در مورد جهان هستی پی برده است: در حالی که از طرف دیگر او در هر فرصتی با خود به پوچ بودن این فرضیه می ‌اندیشید. نابغه های جوان گروه کوپنهاگ نیز متعجب بودند که چگونه ممکن است اینشتین اینگونه بیاندیشد؟ پدر معنوی آنها، مردی که خود این جسارت را داشت که راجع به مسئله ‌ای غیرقابل تفکر و دور از ذهن بیندیشد، حالا عقب ‌نشینی کرده بود و از این جهش جدید ناشناخته ها که خود او آن را به راه انداخته بود واهمه داشت. همان اینشتینی که ثابت کرده بود زمان جهانی نیست و فضا خمیدگی دارد حال می‌ گفت که جهان هستی نمی تواند تا این اندازه عجیب باشد. بور صبورانه ایده های جدید را برای اینشتین توضیح داد اما اینشتین نپذیرفت. او از آزمایش های فکری کمک گرفت تا مغایرت این ایده ‌ها را نشان دهد: «جعبه ای پر از نور را تصور فکر کنید که یک فوتون در لحظه مشخصی از درون آن خارج می شود.» به این ترتیب یکی از مثال های مشهور او آزمایش تجربی فکری جعبه نور شکل می ‌گیرد. در پایان هر مثال، بور همواره پاسخی در رد مخالفت ‌های اینشتین می یافت. سال ها مباحثات آنها از طریق سخنرانی، نامه، انتشارات مقالات ادامه یافت. در طی تبادل نظرها هر دو مرد بزرگ نیاز به بازنگری افکار پیشین خود و ایجاد تغییراتی در شیوه تفکرشان داشتند. اینشتین باید می ‌پذیرفت واقعیت این بود که بین ایده‌ های جدید مطرح شده هیچ گونه مغایرتی وجود نداشت. بور نیز باید می پذیرفت که همه چیز آن گونه که در ابتدا می پنداشت، ساده و شفاف نبود. اینشتین نمی خواست نظر خود را در مورد آنچه به گمان خودش مسئله اساسی بود تغییر دهد. اینکه صرف نظر از عوامل برهم کنش کننده، یک واقعیت عینی وجود دارد. بور نظرش را در مورد اعتبار و مقبول بودن این روش بسیار جدید که در آن واقعیت از طریق این نظریه به تصویر کشیده می شود تغییر نداد. سرانجام اینشتین تصویب کرد که این نظریه گام بسیار بزرگی در درک ما از جهان هستی است اما همچنان بر این باور بود که اشیا در جهان هستی نمی توانند تا این حد عجیب باشد.

نویسنده: کارلو روولی ترجمه: شیرین رهنما انتشارات: چترنگ