کتاب وقت سکوت - لوییس مارتین سانتوس

کتاب وقت سکوت یکی از آثار لوییس مارتین سانتوس و ترجمۀ ونداد جلیلی توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

داستان وقت سکوت، زندگی دانشمندی به نام دون پدرو را روایت می‌کند که در مادرید اسپانیا زندگی می‌کند و آرزویش یافتن درمانی برای سرطان است و با مشکلات زندگی زیر سایۀ حکومت دیکتاتوری اسپانیا روزگار سپری می‌کند. او برای تحقیق دربارۀ این بیماری بر روی موش‌هایی کار می‌کند که از ایلینوی آمریکا وارد می‌شوند. وضعیت اسفبار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی اسپانیا در اواسط قرن بیستم و پس از جنگ مانعی در راه رسیدن او به موفقیت می‌شوند. این کتاب برای اولین بار در سال 1962 به چاپ رسید، و از نظر زمان انتشار در نقطۀ بزرگی از تاریخ اسپانیا قرار دارد. « لوییس مارتین سانتوس» در لایه‌های بیرونی داستان، تصویری از مشکلات زندگی تحت سلطۀ دیکتاتوری ژنرال فرانکو در اواسط قرن بیستم را نشان می دهد و توضیح خوبی از بحران فرهنگی تحت دیکتاتوری در اسپانیا پس از جنگ می‌دهد. نمادها و توصیف های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی که در این داستان به زیبایی به کار برده شده‌اند، واقعی و قابل تصور هستند و آن‌را به یکی از شگفت‌انگیزترین و مهم‌ترین کتاب‌هایی که تابه‌حال خوانده‌اید تبدیل می‌کنند. کتاب روایت خطی و ساده‌ای دارد با این‌حال متراکم، پلی فونیک (چندصدایی) و چند بعدی است که به همراهِ نثر تأثیرگذار سانتوس، آن را به یکی از شاهکار‌های داستان‌نویسیِ قرن بیستم تبدیل می‌کند. در نیویورک تامیز درباره‌اش نوشته‌اند نمایشی به شدت خلاقانه از شاعرانگی نثر و تبحر نویسنده در استفاده از تمثیل است و مهم‌تر از همه آن‌که گفتار درونی درخشان پایان کتاب تردیدی باقی نمی‌گذارد که نویسنده حاضر نبوده است به نوشتن رمانی رئالیستی بسنده کند. چنان که بر می‌آید پدرو خودِ اسپانیا است.

برشی از متن کتاب

اما عجالتا پایین رفتن از شیب آتوچا خوش بود، تا چشم کار می‌کرد مردِ زشت بود و زنِ زیبا هرچند کثیف، و هیچ تصویری از موش‌های اصیل مزاحمِ چشمان حساس مرد دانشمند نمی‌شد. پایین می‌رفتند و آمادور به مسیرشان بدو‌بیراه می‌گفت که تا حد زیادی مانع خستگی مدنظرش می‌شد و بنابراین احتمال ورودشان را نیز به یکی از میخانه‌های پایین‌دستِ کنار گلوریه‌تای شلوغ و آشفته بسیار کمتر می‌کرد که رایحۀ به‌راستی مستی‌بخش‌شان در هوا پخش می‌شد؛ بوی خاک سرخ‌کرده در روغن‌زیتونِ مانده از روز قبل و سه روز قبل و پنج روز قبل، که با معده همان می‌کند که معجون‌های قرون‌وسطایی با عشق می‌کرد. چاشنی قوی فریتادا و گرمایِ شدیدِ روغنِ جوشان استرهایِ فرارِ حاصل گندیدگی را، که پیشاپیش در خاک‌ها درگرفته و ترکیباتی حساس به گرماست، به‌کلی دفع می‌کند تا گوشت‌شان خوراکی بی‌خطر و آشکارا لذیذ گردد. همان‌طور که از خیابان‌عریض پایین می‌آمدند، درهای گشاده و اجناس چیده بر تاقچه‌های ویترین دکان‌های دو طرف‌شان را پشت‌سر می‌گذاشتند که هزار کالای متفاوت می‌فروختند. گفتی هرچه مشتری بخواهد مهیاست، از پشته‌های آشفته‌ی لباس زیر زنانه‌ی تخفیف‌دارِ تپانده پشت شیشه‌های دکان‌ها به رنگ‌های سفید،‌گل‌بهی و ارغوانی و دروغ‌های بزرگی که فروشندگان‌شان دربارۀ میزان تخفیف می‌گفتند تا میخ‌های سرپهن، لیوان‌های پلاستیکی، بشقاب‌های رنگی و اشیای مناسبِ هدیه دادن از قبیل مجسمه‌ی چینی دیانای شکارچی به رنگ خاکستری، مجسمۀ برنجی دون کیخوته کنار مجسمۀ سانچوپانسا با روکش نقره که با پیچ‌و‌مهره بر کفه‌ای از شیشه‌ی سیاه چسبانده بودند‌شان، دواتِ رومیزی با روکش چرم و طرح‌های سوخت‌نگاری، وزنه‌ی کاغذ شیشه‌ای و درونش گوش‌ماهی و صدف مروارید، قاب‌عکسی ساخته‌شده از خرده‌آیینه با آواگارنر درونش و سرانجام سری هفت تابه‌ی سرخ‌رنگ که ماهرانه از بزرگ به کوچک چیده‌بودنشان. بقیه‌ی فروشگاه‌ها، که چشم‌آزارتر بود، داروخانه‌ها و دوافروش‌هایی بود که همه‌ی حشره‌کش‌های عالم پشت ویترین‌شان زرد می‌شد و کنارشان انبوه شیشه‌های مسکن و شربت ضد سرفۀ ساخت هزار لابراتوری به چشم می‌خورد که در پستوی هر فروشگاه یکی از آن‌ها، بی‌توجه به هرچه اصول علم داروسازی است، به کار تولید دایر بود. تابلو‌های سفید عریض و طویلی بر سردرِ یکی از داروخانه‌ها دیده می‌شد که مهتابی‌های آهنی کهنۀ یادگارِ دورۀ قبل از بالا گرفتنِ بهای ریخته‌گری را می‌پوشاند و با حروفی به قاعدۀ کفِ پا بر آن‌ها نوشته بودند: فیموزیس، سیفلیس، امراض مقاربتی، معاینه‌ارزان. دون پدرو، در برابر این نماد‌های بهره‌کشی صنعتی از علم که او خود در پیشرفتش مؤثر بود، نه‌فقط آزرده نمی‌شد بلکه مؤقرانه این تصاویر مشرف بر مردم پایین‌رتبه و تودۀ نادان را مبتنی بر اصولی متعالی می‌شمرد،‌مثل چیزی که به خودی خود مطلوب باشد.

نویسنده

«لوییس مارتین سانتوس» نویسنده و روانپزشک اسپانیایی است که در اواسط دهۀ بیستم، حکومت ژنرال فرانکو او را چهار بار به زندان می‌اندازد و مانع از کسب جایزه‌های ادبی برای رمان تحسین‌شده‌اش به نام «وقت سکوت» می‌شود و نسخه‌های پیش از سال 1981 این کتاب شدیدا سانسور شده بود. او در سانحۀ اتومبیل در سال 1964، یک سال پس از مرگ همسرش جان باخت و تنها این رمان را برجای گذاشت که تنها با همین رمان هم به یکی از نویسندگان بزرگ اسپانیا تبدیل شد. البته آثار نیمه تمام دیگری از او، بعدها یافت شد همچون رمان «وقت تخریب» که به علت مرگش در سانحۀ اتومبیل ناتمام ماند.

فهرست

• مقدمه
• دربارۀ نویسنده و کتاب
• فهرست اطلاعات عمومی متن کتاب، به ترتیب حروف الفبا
• فهرست اعلام و اطلاعات عمومیِ «دربارۀ نویسنده و کتاب» به ترتیب حروف الفبا

نویسنده: لوییس مارتین سانتوس ترجمه: ونداد جلیلی انتشارات: چشمه