کتاب نگاهی به عجایب هفتگانه جهان

کتاب عجایب هفتگانه جهان نوشته ی علی ذوالفقاری توسط انتشارات لیدا به چاپ رسیده است.

تا کنون همه ی ما نام ” عجایب هفتگانه ” را شنیده ایم ولی شاید فرصتی پیدا نکرده ایم تا با آن ها آشنا شویم و مطالبی درباره ی آن ها بخوانیم و تصاویرشان را با وضوح کامل ببینیم. از این رو این کتاب با مطالبی مختصر اما مفید، تصاویری جذاب و واضح از عجایب هفتگانه سعی کرده است تا به بهترین روش اطلاعات و ویژگی های چگونگی ساخت، ایده پردازی، قدمت هر اثر، تمام شگفتی های آثار و... را در اختیار ما قرار دهد. عجایب هفتگانه، هفت اثر برتر معماری و مجسمه سازی دوران باستان و شگفت آورترین و بزرگ ترین آثار هنری جهان به شمار می روند که شواهد باستان شناسی از بسیاری از اسرارشان که برای قرن ها پیش بوده، پرده برداشته است و در اختیار ما قرار داده است. این عجایب برای سازندگانشان نماد های مذهبی، اسطوره شناسی، هنر، قدرت و علم بوده اند و برای ما آن ها آثاری خلق شده ی قدیمی ای که ساخت و وجودشان از توانایی انسان گذشته به حساب می آیند و دوست داریم هر چه بیشتر با آنها آشنا شویم. این هفت اثر که شامل: ” هرم بزرگ جیزه ( در قاهره مصر ) ، باغ های معلق بابل ( در عراق امروزی ) ، نیایشگاه آرتمیس ( در افسوس ترکیه ) ، تندیس زئوس ( المپیای یونان ) ، آرامگاه هالیکارناسوس ( در هالیکارناسوس ترکیه ) ، تندیی غول پیکر رودس ( در جزیره ی رودس یونان ) و فانوس دریایی اسکندریه ( در جزیره ی فاروس مصر ) ” می باشند، برای اولین بار اخباری از وجودشان توسط یک یونانی به نام ” آنتیپاتروس سویدنی ” و در قرن دوم پیش از میلاد در کتابی ثبت شده است که از بین آن ها در حال حاظر فقط یک اثر باقی مانده و بقیه به مرور زمان از بین رفته اند. کتاب سویدنی نه دارای دیدگاه فلسفی بود و نه کتابی هنری محسوب می شد، بلکه راهنمایی ساده برای سفر در عهد باستان بود است. پس چندین ده از آن کتاب، تاریخ نگاران یونانی درباره ی این بناهای تاریخی شروع به نوشتن کردند و رفته رفته هر معمار و باستان شناسی کتابی در این باره از خود ارائه می کرد که حال این کتاب ” عجایب هفتگانه جهان ” نگاهی جامع بر تمامی اطلاعاتی که نویسندگان پیشین بدست آورده اند می اندازد و ما را با تمام تاریخچه های این آثار آشنا می کند.

 

برشی از متن کتاب

فانوس اسکندریه فانوس دریایی اسکندریه هفتمین مورد عجایب هفتگانه جهان است که در مصر قرار داشت. برجی که بر فراز آن آتشی بود تا شب ها راهنمای ملوانان برای رسیدن به بندر اسکندریه باشد. این برج در جزیره کوچک فارو بنا شده بود و از همین جاست که کلمه فار به معنای چراغ دریایی را برای این نوع ساختمانها و مناره هایی که چراغ دریایی بر فراز آن است به کار می برند. برج دریایی اسکندریه در زمان سلطنت جانشین اسکندر، یعنی ” بطلمیوس دوم ” ( 247_ 304 ) قبل از میلاد به وسیله معماری به نام ” سوسترات ” ساخته شد. آنچه تاریخ درباره ارتفاع برج ذکر کرده است باور کردنی نیست. یونانی ها می گویند در حدود 272 متر ارتفاع داشته، ولی اعراب که 10 قرن بعد توانستند قدم به مصر گذارند گفته اند ارتفاع خرابه برج دریایی اسکندریه به 16 متر می رسید. این برج روی پایه ای چهار گوش که 69 متر ارتفاع آن بوده از دیواری 8 ضلعی و 38 متری بالا رفته است. که برج 9 متری دیگری روی آن بنا شده است که بر فراز برج اخیر فانوس دریایی پرتو افکن بود. فانوس دریایی اسکندریه بر فراز برج عظیم آن روشن بوده و این برج تا قرن 12 جایگاه فانوس دریایی بوده است. در سال 1375 میلادی بر اثر زلزله شدیدی که در اسکندریه و سایر نقاط اطراف آن روی داد، برج دریایی اسکندریه زیر و رو شد و از خرابه های آن هم چیزی به دست نیامد. تاریخچه ساخت فانوس اسکندریه یک سال پس از آن که اسکندر مصر را تسخیر کرد و در پایتخت قدیمی مصر به نام ” ممفیس ” به عنوان فرعون مصر تاج بر سر نهاد و اگر دقبق تر بگوییم در 16 آوریل سال 331 پیش از میلاد، این فرمانروای جوان که آن هنگام تازه 25 سال سن داشت، طی مراسم جشن و سروری چهار گوشی به ابعاد 30×7 استادیوم ( 5370×1253 متر ) را با قدم، اندازه گیری کرد. پشت سر او یک روحانی در جای قدم های او آرد جو می پاشید. غیبگویی گفته بود که آرد جو، التفات و کرامت خدایان را بر خواهد انگیخت و خواسته های شاه را محقق خواهد کرد. زیرا در این جا، درست در غربی ترین نقطه دلتای نیل قرار بود ” اسکندریه ” اولین بنیان شهری به نام اسکندر تاسیس شود. شاه مقدونی می خواست با تأسیس اسکندریه فرهنگ و اقتصاد یونان را در مصر رواج دهد. این شهر باید یک مرکز تجارتی و بندر عمده و مهم می شد. نقشه های شهر جدید را اسکندر خود طرح ریزی کرده بود. او امکان میدان اجتماعات و مرکز تجارت را خود انتخاب کرد. او حتی تعداد و محل معبد ها را معین کرد و مشخص نمود که هر معبد باید ویژه کدام خدا باشد. و بالاخره او دستور داده بود که بر فراز یک صخره دریایی در کنار جزیره ” فاروس ” که در جلوی شهر اسکندریه قرار گرفته بود، یک برج روشنایی بسازند که بزرگ تر و بلند تر از تمام برج های دریایی باشد که تا آن زمان ساخته شده بود. اسکندریه آن شد که شاه به هنگام تأسیس آن با خود عهد کرده بود. طی مدت کوتاهی اسکندریه تبدیل به شهری شکوفا و پر رونق با 600000 تن جمعیت شد که اکثر آنها از مهاجران یونانی، مصریها و بهودیان بودند. اسکندریه مهم ترین شهر در دریای مدیترانه شد. اسکندر خود به دیدار فانوس دریایی نائل نشد. او در سال 323 پیش از میلاد در گذشت و 23 سال بعد ساختمان برج آغاز شد. معماری برج ساخت و ساز برج کار ساختمانی عجیبی بود. بر زیر بنایی به طول و عرض 30×30 متر ساختمان چهار گوشه ای با زاویه های قائم به ارتفاع 71 متر که به سمت بالا قطر آن کمی کاهش می یافت برافراشته شد. بر روی سکوی فوقانی دومین بخش برج قرار داشت که ساختمانی هشت گوشه به ارتفاع 34 متر بود. بر روی این قسمت باز ساختمانی استوانه ای قرار داشت که در آن تأسیسات روشنایی استقرار یافته بود. بر فراز این قسمت استوانه ای روی ستون هایی، سقفی گنبدی شکل قرار داشت و در قسمت انتهایی برج بر بالای گنبد مجسمه زئوس از ارتفاع 130 متری به دریا می نگریست. قسمن زیرین برج به 14 طاق کنحنی که همدیگر را می پو شاندید تقسیم می شد. به دور دیوار های داخلی سطح شیب داری به طرف بالای برج امتداد داشت. این سطح دارای پهنایی بود که روی آن دو حیوان بارکش به راحتی می توانستند پهلوی هم بالا بروند. در میان برج تونلی وجود داشت که از زیر زمین تا اتاق تأسیسات روشنایی امتداد داشت. یک بالا بر طنابی می توانست مواد و تجهیزات را تا بالاترین طبقه برج حمل کند. نمای خارجی برج از سنگ مرمر سفید بود. برای ساختمان برج حدود 800 تالنت ( معادل 20800 کیلوگرم نقره ) هزینه شده بود. برج اسکندریه احتمالا مانند تمام نسانه های دریانوردی آن زمان در ابتدا به عنوان یک برج دریانوردی برای استفاده در روز ساخته شده بود. کشتی ها در آن دوران عصر ها پیش از غروب آفناب همه روزه بندری را می یافتند و در آن پهلو می گرفتند تا شب ها بر روی آب نباشند. به هر حال بندر اسکندریه خارج از انتظار و خیلی سریع شکوفت و پر رفت و آمد شد. در بندر داخلی که در دهانه رود نیل واقع می شد. غلات و انواع سبزی از دره پر بار نیل تخلیه می شد؛ در بندر رو به دریا کشتی های بزرگ با انواع نوشیدنی از یونان، ادویه از شرق، فلز از اسپانیا و بسیاری اجناس بازرگانی دیگر از تمام دنیا پهلو می گرفتند و بار های خود را تخلیه می کردند...

فهرست

عجایب هفتگانه جهان هرم خئوپس نحوه ساخت هرم باغ های معلق بابل یک نکته در مورد باغ های معلق نیایشگاه آرتمیس تاریخچه معماری نیایشگاه تندیس زئوس در المپیا آرامگاه هالیکار ناسوس تندیس غول رودس شرح کوتاهی از تندیس فانوس اسکندریه تاریخچه ساخت فانوس اسکندریه معماری برج  

• نویسنده: علی ذوالفقاری
• انتشارات: لیدا