کتاب نقد قوه حکم - ایمانوئل کانت

کتاب نقد قوه حکم نوشته ی ایمانوئل کانت با ترجمه ی عبدالکریم رشیدیان توسط نشر نی به چاپ رسیده است.

«نقد قوه ی حکم» حلقه ای است که کل کار نقدی کانت را به هم ربط می دهد. هدف آن این است که نشان دهد در شالوده ی قوه ی حکم نیز نظیر فاهمه و عقل، مبانی [اصول] پیشین وجود دارد. این مبانی اما نظیر مبانی عقل تقویمی نبوده بلکه صرفا تنظیمی اند. یعنی مثبت چیزی درباره ی خصوصیات عین نیستند بلکه فقط ناظر بر شروط هستند که ماتحت آنها اشیا را ملاحظه می کنیم. به عبارت دیگر «آپریوری» در اینجا در شزوطی ذهنی کاربرد قوه ی حکم به طور کلی نهفته است. این نقد می کوشد یک فلسفه ی پیشین از ذوق فراهم کند. مبنا یا اصل بنیادی نهفته در شالوده ی قوه ی حکم غایت مندی طبیعت است. به نظر می رسد طبیعت همه جا غایات و اهدافی را به نمایش می گذارد، گویی قوانین جزئی و خاص آن قوانینی منفرد و پراکنده نبوده بلکه در نظامی غایت مند متحد بوده و گویی وحدت خود را از عقل و اندیشه ای که منشا طبیعت است کسب می کنند. اصل غایت مندی طبیعت شرط استعلایی اطلاق قوه ی حکم ما را تشکیل می دهد اما اعتبار آن فقط به قوه ی حکم تاملی محدود می شود و نه قو ه ی حکم تعینی. نظاره ی طبیعت تحت اثل غایت مندی قرین لذت است در حالی که نگریستن به آن تحت حالت هرج و مرج ما را به الم دچار می کند.

فهرست

پیشگفتار دیباچه جزء اول نقد قوه ی حاکمه ی زیبا شناختی بهره ی اول: تحلیل قوه ی حاکمه ی زیبا شناختی کتاب اول. تحلیل امر زیبا دقیقه ی اول: حکم ذوقی برحسب کیفیت دقیقه ی دوم. در باب حکم ذوقی دقیقه ی سوم: در باب احکام ذوقی، بر حسب نسبت غایات که در آنها ملاحظه می شوند دقیقه ی چهارم: در باب حکم ذوق برحسب جهت رضایت حاصل از عین تذکر کلی پیرامون نخستین بخش تحلیل کتاب دوم: تحلیل [امر] والا الف. در باب والای ریاضی ب. در باب والای پویا در طبیعت تذکر کل در باب نمایش احکام زیبا شناختی تاملی استنتاج احکام زیبا شناخت محض بهره ی دوم. دیالکتیک قوه ی حاکمه ی زیباشناختی جزء دوم نقد قوه ی حاکمه ی غایت شناختی بهره ی اول. تحلیل قوه  حاکمه ی غایت شناختی بهره ی دوم: دیالکتیک قوه ی حاکمه ی غایت شناختی ضمیمیه. روش شناسی قوه ی حاکمه ی غایت شناختی تذکر کلی در باب غایت شناسی        

برشی از متن

2. رضایتی که حکم ذوقی را ایجاب می کند فاقد هر علاقه است رضایتی که به تصور وجود عین پیوند می زنیم «علاقه» نامیده می شود. چنین رضایتی همیشه با قوه ی میل نسبت دارد، خواه به مثابه مبنایی ایجابی آن خواه به مثابه ی [امری] ضرورتا پیوسته به مبنای ایجابی آن. لکن وقتی سوال این است که آیا چیزی زیباست نمی خواهیم بدانیم آیا من یا هرکس دیگری علاقه ای به وجود آن داریم یا می توانیم داشته باشیم بلکه [می خواهیم بدانیم] چگونه درباره ی ان به کمک مشاهده ی صرف (شهود یا تامل) داوری می کنیم. اگر کسی از من بپرسد آیا قصری را که در برابرم می بینم زیبا می یابم می توانم پاسخ دهم: من این گونه چیزها را که فقط برای خیره کردن چشمان ساخته شده اند دوست ندارم یا مثل آن Iroquois sachem که هیچ چیز پاریس بیشتر از غذاخوریهای آن خوشایندش نبود پاسخ دهم و یا به شیوه ی روسو بیهودگی [بناهای] عظیم را که باعث عرق ریختن مردم به خاطر این گونه چیزهای زاید می شود نکوهش کنم؛ بالاخره می توانم به آسانی خود را قانع کنم که اگر خودم را در جزیره  نامسکونی بیابم و امیدی به بازگشت به میان آدمیان نداشته باشم و بتوانم چنین بنای با شکوه را با صرف آرزو کردن آن به گونه ای سحر آسا به وجود آورم اگر سرپناهم به قدر کافی راحت باشد حتی زحمت این آرزو را نیز به خود نمی دهم.  

نویسنده: ایمانوئل کانت مترجم: عبدالکریم رشیدیان انتشارات: نی